Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) İstanbul Milletvekili Sebahat Tuncel işsizliksSigortasını emekçilerin yararına değiştirecek bir yasa teklifi verdi.
Teklif, özetle işsizlik sigortası alma koşullarını kolaylaştırıyor, sigorta ödemesiyle ilgili süreleri iki katına çıkarıyor, son üç yılda en az 200 gün çalışmış olanları da sigorta kapsamına alıyor. Teklif kesintisiz prim ödemiş olmakla ilgili koşulları da kaldırıyor.
Ödenek süreleri iki katına çıkıyor
Tuncel'in yasanın 50 ve 51. maddelerinin değiştirilmesini istediği teklifi yasalaşırsa, bir işçi, işten çıkarılmadan önceki son üç yıl içinde en az 200 gün çalışmışsa, işsizlik ödeneği almaya hak kazanıyor.
Bu durumda, işten çıkarılmadan önceki son üç yıl içinde,
a. 200 gün sigortalı olarak çalışmış işsizlere 240 gün,
b. 400 gün sigortalı olarak çalışmış işsizlere 300 gün,
c. 600 gün sigortalı çalışmış işsizlere 360 gün,
d. 900 gün sigortalı çalışmış işsizlere 480 gün,
e. 1.080 gün sigortalı çalışmış işsizlere 540 gün, işsizlik ödeneği verilmesini öngörüyor.
Mevcut yasada, son üç yılda en az 600 gün çalışmış kişilere ödenek verilmesi öngörülüyor. Ödenek süreleriyse, Tuncel'in önerdiklerinin yarısı kadar.
Prim ve kesintisiz çalışma zorlukları kalkıyor
Mevcut yasaya göre, bir kişinin işsizlik sigortası ödeneğine hak kazanabilmesi için, ayrıca işten çıkarılmadan önceki son 120 gün içinde kesintisiz olarak çalışmış ve prim ödemiş olmak gerekiyor. Tuncel'in teklifi bu koşulları da ortadan kaldırıyor.
İşsizlik sigortasından yaralanmanın zorluklarına dikkat çeken emek örgütleri, işverenlerin prim ödemeyi aksatmış olmaları, işçinin bundan haberdar olmaması, mazereti veya hastalığı nedeniyle birkaç gün bile çalışamamış olmaları nedeniyle işçilerin sigortadan mahrum kalabildiğine dikkat çekiyordu.
Emek örgütleri ödenek miktarının yükseltilmesini de savunuyor. Yasaya göre, alınabilecek en yüksek işsizlik aylığı, brüt asgari ücretin yüzde 80'i. Yılın ilk yarısında brüt asgari ücret 729 TL. Alınabilecek en yüksek işsizlik sigortasıysa 583 TL.
Hükümet fonu Hazine'ye ve sermayeye aktardı
Hükümet, geçen yıl çıkardığı bir yasayla fonda biriken parayı Hazine'ye ve sermayeye ödenecek teşviklere aktarmanın yolunu açmıştı. Yasaya göre, fonda biriken paranın dörtte üçü, 2009-2010'da, dörtte biri de 2011-2012'de Güneydoğu Anadolu Projesi'nde (GAP) kullanılmak üzere Hazine'ye aktarılıyor. Ayrıca işçi işe alan işverenlerin işsizlik sigortası ödemeleri ve hükümetin krize karşı açıkladığı teşvik paketlerinden yararlanacak işverenlerin işçiler için ödemesi gereken primler de yine fondan karşılanıyor.
İşsizlik sigortası fonu, işçilerin brüt maaşları üzerinden hesaplanan ödemelerle oluşuyor. İşçiler yüzde 1, işveren yüzde 2, devlet de yüzde 1 oranında prim ödüyor.
Fonda 42 milyar TL var
İŞKUR'un şubat sonu bültenine göre fonda toplam 42 milyar 919 milyon TL var. Şubat itibarıyla işsizlik sigortasından yararlanan231 bin 536 kişiye yaklaşık 80 milyon TL ödeme yapıldı. Ay içinde ödeneğe başvuran kişi sayısıysa yaklaşık 40 bin. (TK)
