Yeni süreci hızla anlamınızı ve adapte olmanızı sağlayacak film önerileri

1990’lardan bu yana (bu yazıda öyle başlatayım)  (2013-2015 sürecini bir kenara koyarsak) iktidarların sürekli hedef haline getirdiği bir halk var: Kürtler.

"Benim de Kürt arkadaşlarım var."
"Biz Kürtlerden kız aldık, verdik."
"Ev arkadaşı Kürt ama iyi biri."

"Kürt ama güzel güzel Türkçe konuşuyor."
"O normal, sizin bildiğiniz Kürtlerden değil."

Bu cümleleri hayatınızın bir yerinde duymuşsunuzdur. Belki söyleyenler de vardır. Klişe gibi görünse de, her biri insana ince ince iğneyi batıran, aslında derin bir ayrımcılığı yansıtan ifadeler. 

Türkiye devleti ve PKK arasındaki çatışmalara göre, medyaya, siyasete hayata akan cümleler hatta sıradanlaşan nefret cümleleri, ayrımcı ifadeler...

Ancak, bugün ya da bu yazının yazıldığı güne göre dün (27 Şubat Perşembe) işler biraz değişti. Abdullah Öcalan, “PKK kendisini feshetsin” dedi.

Öcalan’ın bu çağrısına verilen tepkiler yıllardır süregelen bir döngüyü de hatırlatıyor. Bir anda Kürt kurumlarına ziyaretler artar, Diyarbakır, Şırnak, Mardin neredeyse bir turizm merkezi haline gelir, hele gazeteciler aman tanrım akın eder "bölge"ye. Kürt meselesi daha fazla konuşulur, yazılır.

Bazıları da en büyük çözüm, barış savunucusu olur. Sanki köşelerinden, ekranlarından, manşetlerinden yıllardır nefret saçmamış, Kürtleri ve değerlelerini hedef göstermemişler gibi... Hepsi birer barış savunucusu olur biz adını yazarken dahi içimiz cız ederken Tahir Elçi'yi unututlar misal...

Sonra... Bir anda ilk kriz anında sahne değişir, çatışmalar başladığında, gözaltılar ve tutuklamalar duyulduğunda ilgi, destek azalır...Maalesef Kürtler, yine yalnız kalır, belki bir kaç dost, yoldaşla yan yana...O da belki. 

Yalnız açık bugün farklı bir eşikteyiz. Bir taraf "amasız, fakatsız" bir adım attı. Hasan Cemal'ın anlatısı ile "Silahlara veda" hayal edilenden de hızlı bir adım. Peki, bunun karşısında hem iktidar hem muhalefetin diğer partileri ne yapacak?

Toplumun önemli bir kısmı sürecin şeffaf yönetilmesini, insan hakları ve demokrasi adına somut adımlar atılmasını bekliyor.

Ancak bir başka önemli mesele daha var: Bu süreç, Kürtlere dair zihinlerde kökleşmiş önyargıları da sarsabilecek mi? Yıllardır medyanın, siyasetin son dönemde sosyal medyanın yaydığı önyargı tohumlarını kök salmadan kurutabilecek mi?

Kürt komşularına "Kürt ama iyi insan" gözüyle bakanlar için de yeni bir süreç başlıyor yani. Asıl süreç ya da eş zamanlı yürütülmesi gereken başka bir süreç diye ifade etmek daha anlamlı olabilir, toplumda, mahallede, sokakta hayatın rutininde başlıyor oysa. Zihin duvarları yıkılmadan, gerçek bir barış mümkün mü?

Çok kıymetli Rizeli bir arkadaşımın “Kürtler neden dağa çıkıyor?” sorusuna verdiği bir yanıtı da buraya iliştireyim: “Diyarbakır Cezaevi’nde olanları anlatıyorum.”

Şimdi size de bir soru:

Siz, bu yeni süreçte halklar arasında yıllardır biriken önyargı ve nefretin zayıflatılması için ne yapabilirsiniz? Ne yapmak istersiniz?

Bu soruya yanıt bulmanıza yardımcı olabilecek birkaç film önereceğim. Barış, yalnızca siyasetin değil, toplumun da inşa etmesi gereken çok uzun, zor, yorucu bir görev. Hepimizin toplumsal bir görevi…

Önemli olanın niyet olduğunu hatırlatayım, yani sanırım insana tüm yönleri ile insan olarak bakabilmek… Yoksa kitap film pek etkili olamaz. Eminim çok daha geniş bir külliyat vardır bu konuda ilk aklıma gelenleri paylaşıyorum...

Origin (2023)

• Yönetmen: Ava DuVernay
• Senarist: Ava DuVernay

Duyguların Rengi (The Help) (2011)

• Yönetmen: Tate Taylor
• Senarist: Tate Taylor (Kathryn Stockett’in romanından uyarlama)

Min Dît (2010)

• Yönetmen: Miraz Bezar
• Senarist: Miraz Bezar, Evrim Alataş

Yol (1982)

• Yönetmen: Şerif Gören (Yılmaz Güney’in senaryosundan)
• Senarist: Yılmaz Güney

Kaplumbağalar da Uçar (2004)

• Yönetmen: Bahman Ghobadi
• Senarist: Bahman Ghobadi

İki Dil Bir Bavul (2008)

• Yönetmen: Orhan Eskiköy, Özgür Doğan
• Senarist: Orhan Eskiköy

Asasız Musa (1983)

• Yönetmen: Şahin Gök
• Senarist: Şahin Gök

Büyük Adam Küçük Aşk (2001)

• Yönetmen: Handan İpekçi
• Senarist: Handan İpekçi

Gelecek Uzun Sürer (2011)

• Yönetmen: Özcan Alper
• Senarist: Özcan Alper

Babamın Sesi (2012)

• Yönetmen: Orhan Eskiköy, Zeynel Doğan
• Senarist: Orhan Eskiköy, Zeynel Doğan

Ben Uçtum Sen Kaldın (2012)

• Yönetmen: Mizgin Müjde Arslan
• Senarist: Mizgin Müjde Arslan

Sabırsızlık Zamanı (2015)

• Yönetmen: Aydın Orak
• Senarist: Aydın Orak

(EMK)