Bilim ve teknoloji deyince günümüzde birçok kişinin aklına önce bilgisayar alanındaki gelişmeler, yazılımlar geliyor. Oysa bilim, sadece bilgi teknolojilerinden ibaret değil. Peki araştırmacılar önümüzdeki yıllarda hangi buluşlarla hayatımızda köklü değişiklikler yapacak? Buyurun, 10 maddeli bir liste çıkardım:
Elektriğiniz artık kumdan
Teknoloji hayatımızda birçok şey değiştirdi. Ama başlangıçtan beri değişmeyen bazı şeyler var. Örneğin dünya genelinde hâlâ elektrik şebekeden geliyor. Merkezi Kaliforniya'dan Bloom Box firması (http://www.bloomenergy.com/ ) bu kuralı yıkmak istiyor.
Bloom Box, eski bir Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) çalışanı olan K.R. Sridhar tarafından kurulmuş. Bloom Box'ın enerji sunucusu (energy server) adını verdiği cihazı, temelde kumdan enerji üretiyor.
Toplam 40 tane yakıt hücresinin bir araya gelmesiyle oluşan sistem, standart bir konutun enerji ihtiyacını karşılamaya yetecek kadar, yaklaşık 1 kW güce ulaşıyor. "Daha etkin, daha ucuz" enerji vaat eden Bloom Box sunucularından edinen şirketler arasında eBay, Wal Mart ve Google da yer alıyor.
Veri kasırgasına dur
İnternet iyi güzel de, e-posta kutularımıza, sosyal medya hesaplarımıza akan veri yığını ne kadar çok vaktimizi alıyor farkında mısınız? Hatta birçok kişi bu veri cangılından ürktüğü için internet aleminin dışında kalmayı tercih ediyor.
Teknolojinin yarattığı sorunun çözümü yine teknolojide: Çözümü üreten ABD merkezli start-up Memeo, gelişmiş veri madenciliği ve veri analizi metodlarıyla kullanıcıyı veri kasırgasından esirgeyecek hizmetler üretiyor.
Genetik hayatımıza daha fazla giriyor
1997 tarihli Gattaca filmi beni etkileyen filmlerden biri olmuştu. Ethan Hawke'ın başrolünde anıtlaştığı filmde, genetik biliminin insanlığın kaderine yön verdiği bir gelecek tasvir edilir; genetik alanındaki gelişme, hiçbir zaaf ve hastalığa izin verilmeyen, mükemmel insanlar toplumunu ortaya çıkarmıştır.
Kazara bu, filtreyi atlatıp da dünyaya gelen "normal insanlar" ise "Tanrı'nın çocuğu" diye küçümsenmektedir. Gattaca gerçeğe ne kadar yakın? Counsyl (https://www.counsyl.com/) isimli ABD şirketi bu alanda ciddi atılımlar içinde.
Genetik biliminin en önemli sıkıntısı, işlemlerin hâlâ çok pahalı olması. Counsyl, geliştirdiği yeni teknolojiyle bu engeli aştığını duyurdu. Yeni teknoloji, hastalıkların ortadan kaldırılabilmeleri için gerekli genetik testlerin çok daha geniş katılımlı yapılabilmesini mümkün kılıyor.
Ebeveynlere uygulanan testlerle çocuğun kalıtsal hastalıkla doğma riski öngörülebiliyor. Muhtemel sakat doğumların önüne geçiliyor. Binlerce dolardan 350 dolar seviyesine indirilen metodun polis soruşturmalarına da önemli katkı sağlaması bekleniyor.
Kablo salatası derdi bitiyor
Evlerdeki elektrikli cihazlar çoğaldıkça artan bir başka şey daha var: Kablolar... USB'si, paraleli, serisi, vs. ...
Yavaşlığı ve hassasiyeti Bluetooth'u uzun vadede bir alternatif olmaktan çıkarıyor. Intel, optik-fotonik tek bir iletim hattı geliştiriyor. Bütün cihazlar arasındaki iletişimi sağlayacak optik kablonun üretimine yakında geçileceği tahmin ediliyor.
Bir bilgisayar arayüzü olarak insan: Natal Projesi
Bilgisayarda klavyeler, fareler aracılığıyla çalışılan, oyunların konsollar tuşlanarak oynandığı devir geride kaldı. Gelecek dokunmatik ekranlar, hareketlerimize, yüz mimiklerimize ya da sözlü komutlara bağlı olarak çalışan sistemlerde.
İnsan bedeninin bizzat kendisi bilgisayarlar için bir arayüze dönüşmüş durumda. Microsoft'un Natal Projesi (http://www.xbox.com/en-US/live/projectnatal/ ), bu alanda geliştirilen projelerden biri. Natal, kullanıcının farklı uzuvlarının hareketlerini saptayarak bilgisayarda uygulamaya dönüştürüyor.
El kol hareketleriniz ekranda rengarenk bir resme dönüşüyor ya da bir çocukla etkileşim kuran bir kadını canlandırıyorsunuz. Natal Projesi, insan-bilgisayar etkileşiminde henüz daha işin başında olduğumuzu ortaya koyuyor.
E-mürekkep ve e-kağıt
E-book'ların başarısı, e-mürekkep ve e-kağıt kullanımını yaygınlaştırıyor. Qualcomm (http://www.qualcomm.com ) firmasının geliştirdiği "mirasol" teknolojisi bu alanda önemli bir dönüm noktası oldu.
E-kitap okuyucu ekranları şimdiye kadar monokromdu. Mirasol teknolojisi e-kitap cihazlarına rengi taşıdı. Kısaca DLP adı verilen "Digital Light Processing - Sayısal Işık İşleme" isimli yeni teknolojide milyonlarca yansıtıcı aynacık, ortamdaki ışığı gerektiğince kırarak renk değişimi sağlıyor. Bu, sadece görüntü değişiminde enerji sarfiyatına yol açıyor, görüntü değişmediği sürece enerji kullanımı da olmuyor.
Yapay organlar
Android denince nedense aklıma hep Nazım Hikmet'in Makinalaşmak şiirinin dizeleri gelir: "Trum trum tırak/Trak tiki tak/Makineleşmek istiyorum!.." İnsan da makineleşme yolunda hızla ilerliyor. Aslında kol ve bacak protezleri uzun süredir kullanıyordu.
Bunu hafıza kaybına karşı kafatasına yerleştirilecek çipler ve diğer yapay organlar izleyecek. Böbrek birçok hasta açısından büyük sorun: California Üniversitesi uzmanları (http://berkeley.edu/ ) yapay pankreas ve böbrek üzerinde çalışıyor. Birçok araştırma kurumunun yapay göz ve kulak geliştirme girişiminde Massachusetts Institute of Technology (MIT) ve Harvard Üniversitesi önde gidiyor.
Akıllı şebekeler
Enerji sarfiyatının azaltılması, yılmadan usanmadan üzerinde çalışılacak konulardan biri olmaya devam edecek. Cep telefonları ve diz üstü bilgisayarlarda bu alanda önemli mesafe alındı.
Bunlarda kullanılan yöntem ve algoritmaların televizyondan çamaşır makinesine akla gelebilecek her türlü elektrikli cihaza uygulanması planlanıyor; akıllı şebekeler üzerinde çalışılıyor. Merkezi ABD'de bulunan Adura şirketi ( http://www.aduratech.com/ ) akıllı şebekeler ve geliştirdiği yeni kuşak LCD tipi aydınlatma üniteleriyle dikkat topluyor.
Sürücüsüz otomobiller
Sürücüsüz otomobiller ne zaman bilim kurgu olmaktan çıkacak? Uzmanlara kalsa bunun için gerekli birçok şey hazır: Radar donanımlı hız kontrol sistemi, hareket sensörleri, şerit değiştirme uyarı cihazları, elektronik kontrol ve uydu donanımlı dijital harita teknolojileri...
Hatta ABD'de sürücüsüz otomobil rallisi bile var. Bu ralliyi 2005 yılında birinci tamamlayan Stanford Üniversitesi harıl harıl böyle bir otomobil üzerinde çalışıyor. General Motors da sürücüsüz otomobil teknolojisinin 2015'e kadar test etmeyi, bu teknolojiyle donatılmış ilk araçları da 2018'de yollara çıkarmayı hedefliyor.
Yeni sentetik maddeler
Plastik dünde kaldı. Laboratuvarlarda atom ve moleküllerle diledikleri gibi oynayabilen fizik mühendisleri yepyeni sentetik maddeler geliştiriyorlar. Intel (http://www.intel.com/#/tr_TR_01), kapasite sınırlarına ulaşılan silisyumun yerini alacak yeni bir madde arıyor. Kaiser Electronics ( http://www.akit.com/en/) ise foto-voltaik bazlı yeni kuşak bilgisayar ekranları ve floresan lambaları geliştiriyor. (NH/EÖ)
