Araştırmacı yazar Dr. Sezgin Tüzün’e göre 1 Kasım Tekrar Seçiminin sonuçları, sol söylemli partiler ile sağ söylemli partiler arasındaki makasın daralma şansının kaçırıldığını ortaya koydu.
Tüzün kayıtlı seçmen bazında sağ söylemli partilerin seçmen sayısının 1950’lerden bugüne 3’te 2 olduğunu, 7 Haziran seçiminin bu dengenin bozulması yönünde bir umut yarattığını ama bu şansın kaçırıldığını söylüyor.
Bahçeli'nin politikası
“1 Kasım Seçim sonuçlarında gördük ki sağ söylem AKP’de konsolide oldu. Bu sonuçta Devlet Bahçeli’nin 7 Haziran sonrası izlediği politikanın etkisi büyük.
“Bahçeli iki şey yaptı. Birincisi her teklife hayır diyen lider olduğu imajını doğurdu. İkincisi tek politikasının HDP karşıtlığı üzerinden kurdu; HDP varsa biz yokuz, kendi milliyetçi tabanı için bile yeterli bir politika değildi.
“Bu noktada AKP’nin baskısını milliyetçi söylemle MHP’ye ve ‘şiddet’ üreten partidir söylemiyle HDP’ye yönlendirdi. Buradan ürettiği sağ söylemi ilginç bir şekilde başarılı oldu.
7 Haziran’da MHP’ye kayan kendi milliyetçi seçmenini böylece büyük oranda geri çektiğini, HDP’ye oy veren CHP’lileri de benzer şekilde geri dönmesinde etkili oldu. AKP’nin yüzde 49,36’lik oy oranı 7 Haziran sonrası bir mucizedir. Ve açıklanmaya muhtaçtır.”
Tüzün konsolide olan sağ oylar konusunda bir etkinin de küçük partilerin her seçimde daha da küçülmesinin de etkili olduğunu ekledi.
7 Haziran'daki şans kayboldu
Tüzün’e göre sağ ile sol söylem arasındaki 3’te 2’ye 3’te 1’lik oranı bozma şansı HDP’nin eline 7 Haziran’da geçmişti. Burada belirleyici durum HDP’nin Türkiye partisi olma yolundaki gelişimiydi.
1 Kasım Seçimi HDP’nin bu şansı kaybettiğini gösterdi: “Son beş ayda yükselen şiddet HDP’yi olumsuz etkiledi. Burada kritik olan PKK’nin yaklaşımıydı. Şiddet ortamında AKP’yle paslaşırcasına şiddeti tırmandırması HDP’ye sol, barışçı ve demokratik söylemi üretmek için alan bırakmadı. PKK, AKP’nin ekmeğine yağ sürdü diyebiliriz.”
Anketlerin yanılgısı
Seçim öncesi kamuoyu araştırma şirketlerinin yaptığı anketlerde çıkan sonuçların seçim sonuçlarıyla uyuşmaması konusunda ise şunları söyledi: “Seçim anketlerinde sayı, oran vermekten öte bir çalışma yapılması gerektiği bir kez daha ortayla çıktı. Ankette hukuksuzluk, ekonominin kötü gidişi, şiddetin artışı toplumsal tepki olarak yerini buluyor ancak, aynı seçmen sandığa gittiğinde tüm bu olumsuzlukların müsebbibi olarak görmesi gereken partiye oy veriyor. Bunun sosyolojik açıklaması yok. Kamuoyu araştırma şirketlerinin oturup düşünmesi gerekiyor neyi gördük, neyi göremedik. Çünkü bu yanılgının basit bir yanıtı olamaz.”
HDP artık baraj üstü partidir
1 Kasım sonuçlarının mesajlarından bir diğeri ise HDP’nin artık baraj sorunu yaşamayan bir parti olacağı. Tüzün, Cumhurbaşkanlığı seçiminin bu noktada kritik olduğunu söylüyor. “Selahattin Demirtaş’ın aldığı 9,76’lık oy oranı psikolojik eşiğin yıkılmasını sağladı. 7 Haziran’dan sonra yüzde 3’e yakın düşüşe rağmen barajın üzerinde kalması bu imajını daha da sağlamlaştırdı.”
CHP’nin sorunu
Tüzün’e göre 7 Haziran’daki oranına yakın bir oran tutturan CHP’nin temel probleminin temsilcilerinin ürettikleri sözü, halka aksettirecek, halkın anlayacağı düzlemde tekrar üretecek bağımsız görünen ya da yarı bağımsız durabilen sözcülerinin olmaması. “Politikalarını parti tabanına anlatabildiğini görüyoruz sonuçlardan; ancak kendi seçmeni dışındakilerin dilini konuşan sözcülere ihtiyacı var.”
MHP’nin çözülüşü
1 Kasım’ın asıl kaybedeni MHP, Tüzün bu konuda şunu söylüyor: “AKP’nin içinde 4/1, belki de 5/1 oranında milliyetçi sağ söyleme önem veren bir kesim var. Bu kesim iki parti arasında rahatlıkla geçiş yapabiliyor. 7 Haziran sonrası Bahçeli bu kesimi tutamadı. MHP Bahçeli ile devam etme konusunda bir karar verecek.
Toplumsal geriliğimiz
Sezgin Tüzün başarısız dış politika, ekonomik sorunlar, durmuş savaşı yeniden alevlendirme, 13 yıllık iktidar yorgunluğu gibi birçok dezavantajla seçime giren AKP’nin sandıktan bu kadar güçlü çıkmasını şöyle değerlendiriyor: “Açıklanması güç. Bir tür mucize bu. Ama ancak ve ancak geri kalmışlığımızın şahikası olarak değerlendirilebilir maalesef. Demokrasi, hukuk, ekonomi açısından kendi aleyhine bu kadar sorunlu mekanizmalar üreten bir siyasi ortamın devamına onay vermek nasıl açıklanabilir başka türlü bilmiyorum.” (HK)
SEÇİM SONUÇLARINA DAİR İLK YORUMLAR
TIKLAYIN - GENCAY GÜRSOY: KÜRT SİYASİ HAREKETİ GÜNLÜK SİYASETİ DOĞRU OKUYAMAMIŞ OLABİLİR
TIKLAYIN - DOÇ. DR. COŞKUN: KÜRT SEÇMENİ RAHATSIZ EDEN HDP DEĞİL, PKK'YDİ
TIKLAYIN - YRD. DOÇ. DR. ÖZKAN: SEÇMENE ÖLÜM GÖSTERİLDİ, SITMAYA RAZI EDİLDİ
TIKLAYIN - HDP TÜM ÇABASINA RAĞMEN ŞİDDET ORTAMININ FATURASINI ÖDÜYOR
TIKLAYIN - ALİ BİLGE: AKP'NİN OY ARTIŞININ SEBEBİ EKONOMİK Mİ?
TIKLAYIN - SEZGİN TÜZÜN: 1 KASIM SONUÇLARINI AÇIKLAMAK ÇOK ZOR?
