Kadınların "Seçimi": Düşük Ücretli İşler ya da Evde, Tarlada Ücretsiz Çalışmak

Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), açıkladığı İş Dünyasında Kadın raporunda, kadınların istihdam politikalarının oluşturulmasına katılımının ve işe alımda pozitif ayrımcılığın hayata geçirilmesini talep etti. 

Rapor kadınların işgücüne katılımının Türkiye'de oldukça düşük olduğunu gösteriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2006 verilerine göre kadın istihdamı oranı Türkiye'de yüzde 26'yken Avrupa Birliği ortalaması yüzde 56.

Raporu, Prof. Dr. Gülay Budak, Doç. Dr. Kadriye Bakırcı, Doç. Dr. Meltem Onay Özkaya, Yrd. Doç. Dr. Oğuz Karadeniz ve Dr. Hakan Yılmaz hazırladı. Konuyla ilgili Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), iş kadını dernekleri ve Türkiye Sanayici ve İş Adamları Derneği'nin de (TÜSİAD) aralarında bulunduğu 46 uzman kurum ve kuruluşun görüşü alındı.

Rapora göre;

Kadınlar düşük ücretle çalıştırılıyor: Kadın istihdamının artabilmesi için kadına ücretsiz olarak yüklenen ev işleri, bakıcılık gibi işlerden daha fazla kazanç sağlayabilmesi gerekli.

Sosyal güvencesiz çalıştırma: İş-Kur'un açtığı istihdam garantili meslek kurslarına katılan kadınlardan daha sonra çalışmayanların çalışmamalarının ekonomik nedenleri arasında ilk sırada düşük ücret ve sosyal güvencesiz çalıştırılma yer alıyor. İstanbul'da yapılan bir araştırmada işsiz kadınların yüzde 70, ev kadınlarının da yüzde 63'ü sigortalı iş olanağının çok az olduğunu söyledi. Tarımda kayıt içi çalışan kadınların oranı sadece yüzde 1,3. Bağ-Kur istatistiklerine göre isteğe bağlı olarak sigortalı olan ev kadını sayısı sadece 99 bin.

Çocuk ve yaşlı bakım hizmetlerinin yetersizliği: Çalışan kadınların çocuklarına kendileri (yüzde 34), kadının ya da eşinin annesi (yüzde 30) ya da büyük kız çocuk (yüzde 7) bakıyor.

Kadına yönelik ayrımcılık: Aynı işi yapan kadınlar erkeklere göre daha az ücret alıyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Fonu (UNDP) İnsani Gelişme Raporu'na göre cinsiyet gelişimi endeksi sıralamasında Türkiye 92.

Kadının eğitim seviyesinin düşüklüğü ve mesleki eğitimin yetersizliği: TÜİK verilerine göre ilkokul mezunu kadınların istihdama katılım oranı yüzde 11'ken, meslek lisesi mezunlarında bu oran yüzde 28, üniversite mezunlarında yüzde 61'e çıkıyor.

Demografik nedenler

Kadınların son çalıştıkları işten ayrılma nedenleri arasında evlenme/nişanlanma ilk, çocuk sahibi olmak ikinci sırada. 1990'da kırsalda yaşayan nüfus oranı yüzde 49'ken 2006'da yüzde 37. Tarımda çalıştırılan kadınlar kente göç ettiklerinde iş piyasasının dışında kalıyor.

Raporda kadın istihdamının artırılması için eğitim, ekonomi ve hukuk alanında politika önerileri yer alıyor.

Bunlar arasında Meclis'te kadın-erkek eşitliği komisyonu kurulması, kadınların istihdam politikalarıyla ilgili karar mekanizmalarına katılmaları, işe almada pozitif ayrımcılık, kadın istihdamını teşvik edecek mali politikalar ve bir ulusal eylem planının hazırlanması da bulunuyor.(EÜ)

* Raporun tam metnine ulaşmak için: İş Dünyasında Kadın (pdf dosyası)