Gül bugün, "Halkın iradesine saygı duymak gerek" diyerek AKP'nin yüzde 47 oyuna göndermede bulundu, "cumhurbaşkanını AKP'nin belirlemesine" inandığını ve aday olabileceğini ima etti. CHP Başkan Yardımcısı Mustafa Özyürek ise, Gül'ün adaylığına destek vermeyeceklerini söyledi.
Ancak AKP'nin senaryoları Milliyet'in haberine göre, Gül'ün adaylığıyla sınırlı olmayabilir. Bir kadın ya da Meclis dışından bir aday gösterilmesi de mümkün.
Cumhurbaşkanlığını yeniden tanımlama süreci
Sancar'a göre cumhurbaşkanlığı anlaşmazlığı aslında cumhurbaşkanının kimliği ve anlamına ilişkin normu yeniden tanımlamakla ilgili. "İhtilaf, bu normu kimin saptayacağı üzerine" diyor.
"AKP, Özal ve Demirel'i örnek göstererek güçlü partinin liderini, adayını Çankaya'ya taşımasını savunuyor. Diğer taraf da 'Hayır, cumhurbaşkanlığı hükümetin değil, devletin makamıdır' diyor. Bunların her ikisinin örnekleri de Türkiye siyaset tarihinde var.
"12 Eylül anayasasının tanımladığı cumhurbaşkanlığı ne parlamenter rejime uyuyor ne yarı başkanlık sistemine. Melez bir durum."
AKP'nin referandum kozu
Sancar tarafların tavırlarını da yanlış buluyor: "AKP 'Cumhurbaşkanlığı seçimini referanduma götürürüm' diye demokrasiyi seçimlere indirgiyor. Diğer taraf da 'Senin dediğini benimsemiyorum, ama değişik bahaneler uydurabilirim' diyor."
Cumhurbaşkanı Sezer, AKP'nin cumhurbaşkanının halkoyuyla seçilebilmesine, üst üste beşer yıllığına görev yapabilmesine de olanak veren ve Meclis'teki toplantı yeter sayısını düşüren Anayasa değişiklik paketini referanduma götürmüştü.
Sezer AKP'nin referandum süresini 45 güne indiren değişikliğini de veto etmişti. Ancak yeni Meclis'te bu metnin aynen kabulü halinde referandumun mevcut koşullarda 21 Ekim olarak görünen tarihi de öne çekilebilir. AKP, böylece, seçim zaferine güvenerek Anayasa değişikliğinin referandumda kabul edilebileceğini hesaplıyor. Cumhurbaşkanını kendi başına seçmesine yetecek koşulları yaratma kozunu elinde tutuyor.
Anayasa Mahkemesi, tartışma yaratan kararıyla cumhurbaşkanlığı seçimi için toplantı yeter sayısının 367 olduğuna hükmetmişti. AKP'nin seçimden sonra Meclis'te 341 milletvekili olacak.
Genelkurmay faktörü
Sancar, Gül türünde birinin seçilmesi halinde Genelkurmay'ın cumhurbaşkanının her eylemini sorun ederek sürekli "orada olduğunu hissettirebileceğini" söylüyor: "Bu, Genelkurmay'ın giderek güçleneceği bir süreç olur."
Genelkurmay, hem 12 Nisan'daki basın toplantısında hem de 27 Nisan'daki "e-muhtıra"da, Gül'ün adaylığından memnun olmadığını açığa vurmuştu .
"AKP'li yetkililerin de bunu gördüğü muhakkak. Gül'ün adaylıktan çekilmesi de olası" diyen Sancar, Gül'ün bugünkü açıklamasının ise "havayı koklama, zemini yoklama" niteliğinde olduğunu düşünüyor. "Önce karşılıklı salvoların, sonra birleşmenin gerçekleşeceği bir uzlaşma konjonktürü bu. Güçlerini karşılıklı olarak yeniden tanımlamak istiyorlar."
Cumhurbaşkanının 12 Eylül Anayasasıyla belirlenen ve Sezer'in Anayasa Mahkemesi Başkanlığı sırasında "aşırı" bulduğu yetkileriyse, henüz tartışma gündemi dışında. (TK)
