Yeni eğitim-öğretim yılında, 4+4+4 sisteminin ikinci 4 yıllık diliminde (5, 6, 7 ve 8. sınıflarda) öğrenciler ilk kez haftada iki saat olmak üzere Adıgece ve Abazaca dillerini Yaşayan Diller ve Lehçeler kapsamında seçmeli olarak alabilecekler.
Yeni uygulama bu sene sadece 5. sınıf öğrencileri için geçerli olacak. Bir okulda bu iki dilin dersinin açılabilmesi için 10 öğrencinin aynı dersi seçmesi gerekiyor. Sayı altı kişide kalırsa ilçe ve il eğitim müdürlüklerinin onayıyla da ders açılabilecek.
KAFFED hazırlıklarını tamamladı
Kafkasya'da birçok dil bulunmasına rağmen Türkiye'deki yaklaşık 5,5 milyon Çerkes'in büyük çoğunluğu Adigece ve Abazca dillerini konuşuyor.
Adigece'nin altı diyalektiği var; birbirilerini anlayabiliyorlar. Ancak Adigece ve Abazca konuşanlar birbirlerini anlayamıyorlar.
İki dil de Kiril alfabesinde 58 harften oluşuyor. En fazla sessiz harften oluşan bu iki dilin Latin alfabesine aktarılması bu sebeple sıkıntı yaratıyor. Latin alfabesine geçiş için çalışmalar devam ediyor.
Kafkas Dernekleri Federasyonu'nun (KAFFED) araştırmasına göre, Çerkesler yoğun olarak Kayseri (Uzunyayla), Karadeniz (Samsun vb.), Güney Marmara, Düzce, Hendek, Adapazarı, Kahramanmaraş, Hatay'da yaşıyor.
KAFFED, bu araştırmalar kapsamında, nerelerde ders açılabileceğini, dersin müfredatını ve kendi kurslarında yetiştirdikleri 150 öğretmenin listesini Talim Terbiye Kurulu'na sundu.
"Bu bir haksa, bir kişi de olsa sınıf açılmalı"
KAFFED Başkanı Vacit Kadıoğlu, öncelikle anadilin 5.sınıfta değil, kreşte öğretilmesi gerektiğinin altını çizerek çıkarılan yasaya getirilen sınırlamaların adeta yasayı "uygulatmamak" için konduğunu söylüyor.
"İlk yıl zaten sadece 5. sınıfı kapsadığı için nüfus yoğunluğu fazla olan yerlerde bile 10 öğrenci bulmak imkansız. Türkiye'de hiçbir halk bu sayıyı sağlayamaz. Kürtler dahi homojen oldukları birkaç yer dışında bu sayıyı tutturamaz. Bu bir haksa, bir öğrenci istese dahi ders açılmalı; gerekirse yakın okullar birleştirilmeli. Devlet yasa çıkarıyor ama uygulanması için böyle şartlar koyuyor; bu düzeltilmeli."
"Yasa var; altyapı çalışması yok"
Kadıoğlu, Adıgece ve Abazaca'nın UNESCO'nun yok olmaya yüz tutmuş diller kapsamında olduğunu hatırlatarak anayasa çalışmalarında da dile getirdikleri gibi anadili sadece o dili konuşan halk değil, devletin koruması gerektiğini söyledi.
Devletin sadece yasa çıkarttığını ancak uygulama için hiçbir altyapı çalışması yapmadığını vurgulayan Kadıoğlu şöyle konuştu:
"KAFFDER, devletin yapması gerekeni de yaparak alan çalışması yaptı; öğretmenler yetiştirdi. Ancak öğrenci sayı sınırının yanında, mesela bu öğretmenler hizmet içi eğitim mi alacak, atamaları mı yapılacak, bunun gibi birçok uygulamaya yönelik meselelerle ilgili hiçbir çalışma yapılmadı. Okulların açılmasına çok az zaman kaldı; görülen o ki bu yıl bu kanun uygulanamayacak."
Derse kaydolmak için ailelerin dilekçe vermesi gerekiyor. (NV/HK)
