Zarok, dê û bavên wan û xwendina pirtûkan

 “Zarok hînî xwendina pirtûkan bi çavên xwe dibin, ne bi guhên xwe; Ji zarokan re gotin ne bes e, pêdivî ye ku meriv wê nîşanî zarokan bidin.”

Xwendina pirtûkan bi taybetî ji bo xwendekaran girîngiyek mezin e û yek ji girîngtirîn kilîdên serkeftina akademîk e. Digel ku îro gelek zarok û ciwan bêtir wextê xwe bi medyaya dîjîtal re derbas dikin.

Ji bo xwendina pirtûkan berê dêûbav bi xwendina pirtûkan li malê dê ji bo zarokên xwe bibin modelek bihêz. Hînbûna xwendinê yên birêkûpêk ne tenê di derbasbûna îmtîhanan de, di heman demê de ji bo pêşkeftina jêhatîbûna ramanê, dewlemendkirina ferhengê û xurtkirina şiyana ramana analîtîk jî dibe alîkar. Ji ber vê yekê, ji bo vejîna çanda xwendina pirtûkan di zarokan de, pêwîstiyeke mezin e ku dê û bav bibin mînak.

Bidestxistina hînbûna xwendina pirtûkan a zarokan ji bo pêşketina wan a zaneyî, hestyarî û civakî û her wiha ji bo serkeftina wan a akademîk pir girîng e. Lêbelê, gelek dêûbav gilî dikin ku zarokên wan hîn nabin xwendina pirtûkan, ew guh nadin ka xwendina bi rêkûpêk heye an na. Lêbelê, yek ji faktorên herî girîng ên ku tevgera zarokan diyar dike, modelkirin e. Ji ber vê yekê, eger dêûbav dixwazin ku zarokên wan pirtûkan bixwînin, divê ewil ew bixwe pirtûkan bi rêkûpêk bixwînin.

Zarok, bi taybetî di temenên pêşdibistanê û dibistana seretayî de, dêûbavên xwe wek model dibînin. Dema ku dibîne dê û bavê wî bi saetan li ber televizyonê dema xwe derbas dikin an jî bi têlefonê ve mijûl in, di vê rewşê de, ne rast e ku meriv ji zarokan hêvî bike ku pirtûkan bixwînin. Zarok ne bi gotinan bi kirinan fêr dibin. Ger dêûbav bi rêkûpêk pirtûkan bikirin, bi coş li ser wan biaxivin, û demên xwendinê xweş bikin, zarok wê pirtir vê yekê teqlîd bikin.

Xwendina bi rêkûpêk ji hêla dêûbavan ve ne tenê ji zarokê re dibe mînak, lê di nav malê de jî dibe alîkar ku "kultura xwendinê" were afirandin. Gavên piçûk ên wekî peydakirina pirtûkan li malê, danîna demjimêrên hevpar ên xwendina pirtûkan, û seredana pirtûkxaneyê piştgirî dide zarokan di bidestxistina hînbûna pirtuk xwendinê.

Bi taybetî di komên temenên piçûk de, dibe ku dêûbav ne bes be ku tenê pirtûkan bixwînin. Xwendina pirtûkan bi zarokan re, vegotina çîrokan û axaftina li ser naveroka pirtûkê, hînbûna xwendinê xurt dike. Axaftina bi zarokan re li ser pirtûkên ku dixwînin, nîqaşkirina hestên karakteran û herikîna çîrokê dê xeyal û hunera wan a ramana rexneyî pêş dixe.

Xwendina ji bo zarokan divê wek mecbûrî û dersekê nebe. Ji dêvla ku xwendinê bibe amûra cezakirin an jî xelatkirinê, pêdivî ye ku meriv wê wekî "çalakiyek rojane ya xwezayî" pêşkêş bike. Pratîkên wekî hilbijartina pirtûkên li gorî temen û berjewendîyên zarok, çûna bi hev re geryanên pirtûkxane an pirtûkfiroşan û çêkirina quncikek xwendinê ji zarok re dibe alîkar ku xwendinê wekî adetek xweş bipejirîne.

Ji bo ku zarok hînbûna xwendina pirtûkan bi dest bixin, pir girîng e ku dêûbav bixwe jî xwediyê vê adetê bin. Zarok bi dîtina helwest, adet û pêşiyên dê û bavên xwe hîn dibin. Ger xwendina pirtûkan di malê de bibe rûtînek xwezayî, zarok dê vê çandê di hundurê xwe de bihêlin û xwendinê ne wekî wekî mecbûriyekê wekî çalakiyek kêfxweş bibînin. Ji bîr nekin, heke hûn dixwazin zarokê we pirtûkan bixwînin, hûn pêşî bixwînin!