Bu yıl, Charles Darwin'in 200. yaşgünü tüm dünyada Evrim Kuramı etrafında örülmüş etkinliklerle kutlanıyor. Murat Gülsaçan, 20 üniversitenin biyoloji bölümü öğretim üyeleriyle konuştu. İlkini dün yayınladığımız "Akademi İçin Darwin Hassas Bir Konu" başlıklı yazı dizisinin ikinci bölümünü aktarıyoruz.
Evrim kuramına ilişkin bilimsel bulgulara dair haberler dışında Türkiye basınında evrim kuramıyla ilgili en sık haber yapılan konular müfredat ve Adnan Oktar'ın faaliyetleri olmuştu, TÜBİTAK'ın Darwin sansürü iddiası patlak verene kadar. Olay iç ve dış basında olduğu kadar bilim dünyasında da yankı bulmuş, TÜBİTAK yoğun bir biçimde protesto edilmişti.
TÜBİTAK günler süren sessizliğin ardından olayı iç işleyişteki aksaklıklara ve dergi editörü Çiğdem Atakuman'ın yetki aşımına bağlamıştı. Atakuman tarafından yalanlanan bu ilk açıklamanın ardından TÜBİTAK, Atakuman'ı görevine iade etmiş ancak ilk açıklama ve pozisyonunu korumuştu. Mayıs ayı içinde Atakuman'ın yeniden tüm görevlerinden alınıp, Başkan danışmanlığına getirildiği öğrenildi. (Yazarın notu: TÜBİTAK Bilim ve Teknik'in Haziran 2009 sayısında evrim dosyası yayınladığında, öğretim üyeleriyle görüşmelerimizi çoktan tamamlamıştık.)
Öğretim üyelerine şunu sorduk: TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi geçtiğimiz aylarda Darwin sansürüyle gündeme geldi. Bu konudaki görüşlerinizi alabilir miyiz?
Anadolu Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Yavuz Kılıç: Bilimsel konuda o konuda çalışan bilim insanları karar vermeli. Bilimsel bir veriye dayanmayan söylem ya da etkinliklerin bir anlamı yok, bilim onlara takılı kalmaz. Yapay gündemlerle bilimin önüne geçemezsiniz. Çünkü bilim olaylara ideolojik yaklaşmaz "Ne olmalı?" ile değil de "Nedir?" ile uğraşır.
Bir bilim kuruluşunun bilime böyle bir yaklaşımı son derece yanlış.
Cumhuriyet Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hasan Hüseyin Başıbüyük: Kınıyorum bu uygulamayı.
Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Can Akçalı: Uygulamanın uygun olmadığını düşünüyorum.
Çukurova Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Canlı: Bazı gerekçeleri yani hata yapıldığını söyledi TÜBİTAK, daha sonra düzeltme yapıldı yanılmıyorsam. İşte baskıyla ilgili o müdür onu söyledi, o onu suçladı. O kişisel hatadan dolayı bir baskı hatasından dolayı bir şeyler olmuş. TÜBİTAK böyle bir şeye karşı çıkamaz sonuçta, TÜBİTAK bir bilimsel kuruluştur.
Gazi Üniversitesi Biyoloji Bölümü Prof. Dr. Eşref Yüksel: Ben öyle bir sansürün yapıldığına inanmıyorum. Konjektürel olarak belki orada resmi kaldırmış olabilir ama içeriğinde bir değişme yok derginin. Öyle bir sansürün olduğuna inanmıyorum. Türkiye demokratik bir ülke, her görüş ifade edilebilir, her görüşün savunucuları olabilir.
Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretin Üyesi Doç. Dr. Ergi Deniz Özsoy: Olacak bir iş değil, son derece yanlış, olmaması gereken bir olay ve vahim bir gelişme aynı zaman da. Çünkü TÜBİTAK'ın kuruluş amaçları arasında bilimi halka aktarmak ve yaygınlaştırmak var. İkincisi TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi her hangi bir dergi değil, özel bir kuruluşun dergisi değil. Türkiye'de vergi mükelleflerinin paralarıyla bir şekilde finanse edilen bir kurumun dergisi. Böyle bir müdahale ancak ve ancak oradaki yöneticilerin ideolojik görüşlerini yansıtır. Çok tehlikeli bir şeydir çünkü bu devletin resmi bilimsel çerçevesinin, bilime bakışının büyük bir zarar gördüğünü ve aynı zamanda da bilimin artık çok da fazla önemsenmediğini gösteriyor bize aslında.
Karadeniz Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Osman Beldüz: Orada geri planda ne oldu bilmiyorum. Biz sadece gazetelerden okuyoruz.
Dumlupınar Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. İsmail Kocaçalışkan: İşin tam aslını, gerçeğini bilemiyorum.
Marmara Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Meral Ünal: Benim şahsi görüşüm kesinlikle öyle bir kapak olmalıydı. Kaldırılması doğru değildi. Nihayetinde herşey tartışılmalı, değil mi? Her şey tartışılmalı ve madem Darwin Yılı o kapak orada olmalıydı.
Mersin Üniversitesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Serpil Ünyayar: Ben de tepki gösterdim bir bilim insanı olarak kapağın değiştirilmesine.
ODTÜ Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aykut Kence: Darwin'li kapağın sansürlenmesi son derece kötü ve ayıp bir olaydır. Yani Darwin'in iki yüzüncü yılında, evrim bir çok insanın yaşamına girdiği halde evrim kuramının hala sansürlenmesi kabul edilemeyecek bir olaydır. (MG/EÜ)
* Yarın: Türkiye'de Biyoloji eğitimi ve biyoloji müfredatı.
