Laz Enstitüsü'nün 2021 yılında belirlediği 7 Kasım tarihi, Lazca Dil Günü olarak kutlanmaktadır. Bu özel gün, Lazca'nın ilk gazetesi olan Mç'ita Murutsxi'nin (Kızıl Yıldız) 1929 yılında yayımlanmaya başladığı günü ve aynı zamanda Laz müzik kültürünün önde gelen isimlerinden Kazım Koyuncu'nun doğum gününü (7 Kasım 1972) anmak için seçilmiştir.
Lazca'nın Bugünkü Durumu
Anadil olarak Türkiye'de konuşulan ancak yok olma tehlikesi altındaki diller arasında yer alan Lazca, binlerce yıl boyunca bu topraklarda varlığını sürdürmüştür. Anadolu’da onlarca uygarlık ve dil tarih sahnesinden çekilirken Lazca barış içinde mütevazi varlığını korumayı başarmıştır. Elbette ki bu aynı zamanda bu dilin taşıyıcısı ve mirasçısı Lazların da başarısıdır.
Lazca İçin Yapılan Çalışmalar
Ne var ki, 20. Yüzyıl boyunca dünyada ve paralelinde Türkiye’de uygulanan asimilasyon politikaları, teknolojik gelişmeler Lazca gibi konuşanı az ve korunmasız dillerin ile kırılgan hale gelmesine sebep olmuştur. Biliyoruz ki, yüz yıl boyunca Lazca ve Lazca gibi diller kamusal alanlardan dışlanmış, yasaklarla yazılı hale gelmelerinin önü kesilmiş ve unutulmaya terk edilmiştir.
BİR YÜZYIL, BİR REJİM VE ANADİLİ | LAZCA
Cumhuriyet’in 100. yılında Lazca
Lazcanın Kültürel Rönesans Yılları
1990'lı yıllardan itibaren Laz dili ve kültürünün korunması, Lazca okur-yazarlığın geliştirilmesi ve eğitim sistemine entegre edilmesine yönelik önemli adımlar atılmıştır. Bu çerçevede, Lazca sözlükler, gramer kitapları, ders kitapları ile roman, hikaye ve şiir kitapları yayımlanmıştır. Bugün Türkiye’de seçmeli ders olarak ortaokullar ve bazı üniversitelerde Lazca eğitimi verilmektedir.
KAZIM KOYUNCU'NUN DOĞUMGÜNÜ
Laz Enstitüsü, 7 Kasım'ı Lazca Dil Günü ilan etti
Laz Enstitüsü, Laz dilinin canlandırılması ve yaygınlaştırılması adına çeşitli projeler yürütmekte, farkındalık oluşturmak amacıyla kampanyalar düzenlemektedir. Enstitü, Milli Eğitim Bakanlığı ile iş birliği yaparak Lazca ders müfredatı ve ders kitaplarının hazırlanmasında önemli rol oynamıştır. Lazca eğitmen eğitimleri sayesinde, Lazca öğretebilecek öğretmen sayısında artış sağlanmıştır. 2023 itibarıyla online Lazca derslere gösterilen yoğun ilgi, anadile olan bağlılığı gözler önüne sermektedir.
Sosyal medya platformları üzerinden Laz alfabesini kullanarak Lazca iletişim kuran bireylerin sayısı artmış ve Lazca içerik üreten kişilerin eserleri, özellikle Laz kadınlar tarafından yazılan şiir, makale ve hikayelerle Laz edebiyatına katkı sağlamıştır. Lazca dublaj çalışmalarının popülerliği ve sosyal medyadaki Lazca içeriklerin artışı, dili canlandırma çabalarının meyvesini vermeye başladığını göstermektedir.
Lazca Dil Günü'nün Önemi
İlk Lazca gazete Mç'ita Murutsxi'nin yayımlanma yıldönümü ve Laz müziğinin sevilen ismi Kazım Koyuncu'nun doğum günü olan 7 Kasım, Lazca'nın ve Laz kültürünün korunması, geliştirilmesi ve tanıtılmasına atfedilen sembolik bir değer taşımaktadır. Bu özel gün, Laz dili ve kültürünün geleceğe taşınması için gösterilen çabaların, tüm Türkiye tarafından bilinmesi ve desteklenmesi gerektiğine dair bir hatırlatma niteliği taşır.
