Maximo Paz de Cañuelas. Buenos Aires'in taşrasında küçük bir fabrika, tıpkı Buenos Aires dışındaki tüm yasam gibi kaderine terk edilmiş görünüyor, ama bugün 2001 yılındaki ekonomik krizden sonra gündelik hayatin diline giren Recuperación'la (geri alma) varlıklarını ispatladılar. Máximo Paz işçileri 2003 yılında, Patron Alberto Samid'in fabrikayı terk etmesinden sonra, uzun bir süre fabrikayı yeniden çalıştırmanın yollarını aramışlar, önlerinde daha önce kooperatifleştirilen Brukman, Zanon örnekleri olması ve diğer yandan da hükümetin kooperatifleşmeyi desteklemesi, işçileri cesaretlendirmiş.
Kendisine "patron" değil "militan işçi" diyen Raul Huidobro, araya sıkıştırdığı futbol metaforlarıyla, "Maximo işçilerinin direnişinin anlamlı olduğunu" söylüyor. "Biz yalnızca patronun baskısına karşı değil, hükümetin de mahkeme sürecindeki tavrına karşı direndik" diyor Raul.
Hükümet şimdiye kadar kooperatifleşen 162 fabrikadan yalnızca 13'ü hakkında yasayı onaylamış ve başvuruları da yerel yetkililerle işçiler arasındaki anlaşmaya bırakmış durumda.
Patronun işçilere olan 30 bin peso borcunun (yaklaşık 10 bin 500 dolar) ödenmesiyle, fabrikanın yeniden çalıştırılması arasında tercih yapmak durumunda kalan Maximo işçileri, diğer kooperatiflerin de desteğiyle mahkeme sürecini başlatmışlar.
"Fabrika futbol sahası gibidir"
"2003'te yiyecek almak için tarlalarda çalışmaya başladık. Madem ki Arjantin'in en iyi etini biz hazırlıyoruz öyleyse fabrikayı da en iyi biz yönetiriz, diye düşündük" diyen Raul'a göre, "Fabrika, futbol sahası gibi... İyi oynarsan kazanmayı hak edersin."
Raul'un neden devamlı futbol metaforlarıyla konuştuğunu anlamak zor değil. Eski futbolcu Raul, "Fabrikayı yeniden açmaya çalışırken futbol şampiyonası düzenledik. Benim futbol bilgim orada çok işe yaradı" diyerek durumunu açıklıyor.
Paz işçileri yalnızca futbol şampiyonası da düzenlememiş. Mahkemeye ödemeleri gereken 60 bin peso için, bir kısmı çocuklara ders vermiş, dans etmeyi bilenler gösteriler düzenlemiş.
3 Aralık 2003. Raul'un deyimiyle "Boca Juniors'un yenilgisizliğine devam ettiği gün" başlayan mahkeme süreci bir yıldan fazla sürmüş... Özellikle Plazo de Mayo annelerinden destek görmüşler, hükümetle pazarlık yapmayı, çiftçiliği, çocuk bakıcılığını, Murga (Arjantin türü salsa) dersi vermeyi öğrenmişler. "İşçi hariç her şeydik" diyen Raul, ocak ayında, taşradan sorumlu Bakan Felipe Sola'nın önce başvururlarını veto ettiğini arkasından da patronun da talebiyle fabrikayı çalıştırma izni için istenen parayı 400 bin pesoya çıkartıldığını anlatıyor...
"Yasaların kimleri koruduğunu gördük" diyen Raul, "hükümetin gözünde yasal olmanın da" çok önemli olmadığını sözlerine ekliyor. Mahkeme sonuçta Maximo işçilerinin başvurusunu kabul etmiş, şu an Raul ve arkadaşları "yeniden işçi olacakları" günü bekliyorlar.
Maximo Paz, Arjantin'in 2000 yılından bugüne kooperatifleştirilmiş 162 fabrikasından birisi; ama Brukman, IMPA, Zanon'dan sonra fabrikalara işçilerin sahip çıkma geleneğine bir halka daha eklediler. İronik bir şekilde Arjantin gazetelerinde ufacık bir yer bulabilen Maxi işçilerinin hayatına yakından baktığınızda, kaderine razı olmaya karşı direnişi görebilirsiniz. Buenos Aires'in 40 kilometre ötesinde, kentin ışıklarını belli belirsiz seçerken... Raul, Emma Goldman'a atfen "Futbol oynayamadığın devrim devrim değildir" diyor. Bu da Arjantin işçi sınıfının futbola katkısı olsa gerek... (NK/TK)
Notlar:
1- Arjantin'de bütün fabrikaları kapsayan genel bir yasa çıkarılmamasına rağmen başvurusu incelenen fabrikalar için yasalar çıkarılıyor. Daha önceki sürece ve recuperación grupları için: http://www.fabricasrecuperadas.org.ar
2- Aralarında Naomi Klein'ın da olduğu grubun "Sin Patron- Patronsuz çalışması"na ve konu hakkındaki detaylı araştırmalar için: http://www.lavaca.org
3- 162 fabrika arasında İnternet siteleri olanlar: Vieytes / Ghelco ( www.ghelco.com), Galaxia (www.cooperativagalaxia.com.ar), Mil Hojas (www.cooperativamilhojas.com.ar), Mecber (www.mecbersa.com.ar), Coceramic (www.coceramic.com.ar), Fasinpat / Zanón (www.fasinpat.com.ar), Instituto Comunicaciones (www.institutocomunicaciones.org), Campichuelo (www.cogcal.com.ar), Cacique Pismanta ( www.pismantahotel.com.ar), Reno (www.mahely-reno.com.ar), MVH (www.cooperativamvh.com.ar), IMPA (www.impa-lafabrica.com.ar), Argentina Nueva Era (www.pistolascane.com.ar), 25 de mayo (www.cooperativa25demayo.com.ar), Los Constituyentes (www.losconstituyentes.com.ar), Unión y Fuerza (www.unionyfuerza.8k.com), Cooperpel (www.cooperpel.com.ar), Comunicar (www.eldiariocba.com.ar), Química del Sur (www.coop-quimicadelsur.com.ar)
