Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekilleri Melda Onur ve Umut Oran, Hayvan Hakları Federasyonu (HAYTAP) ile birlikte hayvan haklarının Kabahatler Kanunu kapsamından Türk Ceza Kanunu'na alınmasını sağlayacak bir yasa tasarısı hazırlıyor. Gelecek hafta sunmayı düşündükleri yasa kabul edilirse hayvanlara zarar verenler, yalnızca para cezalarını ödeyip kurtulmak yerine hâkim karşısına geçip yargılanacaklar.
Umut Oran, 4 Ekim Dünya Hayvan Hakları Koruma Günü nedeniyle yaptığı basın açıklamasında "Bolluca'da görülen tablo insanlık adına bir utanç vesilesidir. Bu tabloyu görüp de yüreği sızlamayan vicdan sahibi bir insanın olması mümkün değil. Dünya Hayvanları Koruma Günü dolayısıyla bir kez daha dünyanın yalnız insana ait olmadığını, bütün canlılara ait olduğunu görmemiz gerekiyor" demişti.
Melda Onur ve Umut Oran'ın hazırladığı tasarı bütün şehirlerde hayvan bakımevleri bulundurulmasını, bütün sokak hayvanlarının resmi kayıt altına alınmasını ve evcil hayvan satışı yapan mağazaların denetlenmesini de içeriyor. Tasarı hakkında fikirlerine danıştığımız Melda Onur'a göre; bu düzenlemelerle Türkiye'de hayvan hakları, uluslararası standartlarla korunabilecek.
Melda Onur'la tasarı hakkında görüştük.
Hayvan haklarını koruma altına alan yasada ne gibi değişiklikler yapılmalı?
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'na göre, bir ev hayvanına veya ticari hayvana zarar verilmesi, kabahatler kapsamına giriyor. Bu durumda hayvanlara zarar verenler para cezasını ödeyip kurtuluyor. Hayvanlara karşı işlenen suçlar, kabahatler kapsamından çıkarılıp Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamına alınmalı. Böylece hayvanlara her türlü zararı veren kişi mahkemeye çıkabilir.
Bu tasarının dışında hayvanlar üzerinde yapılan deneyler veya evcil hayvan ticareti yapan mağazaların durumu da çalışma alanlarımız içerisinde olacak.
Bu tasarı kapsamında hangi derneklerle çalışıyorsunuz?
HAYTAP ile CHP arasında bir protokol imzalandı. Çalışma grubundaki milletvekilleri de bu protokolü imzaladıklarında hayvanları koruyacaklarını belirtmiş oluyor. Bu şekilde, milletvekillerinden, geldikleri illerdeki belediyelerin yanlış uygulamalarını takip etmelerini isteyebileceğiz.
Tasarıyı ne zaman sunacaksınız?
Önümüzdeki hafta içerisinde sunmayı düşünüyoruz.
Bu tasarının işletilebilmesi için ne gibi mekanizmalar kurulmasını önereceksiniz?
Bu konuda çalışan sivil toplum kuruluşlarının ya da kişilerin ihbarları çok önemli. Belediyelerin denetlemenin sağlanabilmesi yönünde küçük uygulamaları var. Bu uygulamalar yasayla getirilmeli. O yüzden mecliste önceki günkü konuşmamda ekolojik bir anayasanın yapılması gerektiğini gündeme getirdim. Hayvanların korunması da ekolojik anayasaya dahildir.
Hayvan dernekleri ile müzakere edilip denetleme amaçlı ne gibi kurumlar oluşturulabileceğine karar verilebilir.
Bolluca'da zehirlenen köpekler hakkında ne yapılabilir?
O hayvanlar bir kişi tarafından zehirlendiyse o kişiler bulunmalı. Zehirlenenler sokak köpeği olduğundan bu kişilere herhangi bir ceza da uygulanmayacak. Hayvanlar birine ait olmadığı zaman herhangi bir tazminat ödeme zorunluluğu olmuyor. Yasa değiştikten sonra bu insanlar TCK kapsamında hâkim karşısına çıkacak.
Daha başka neler yapılabilir?
Orman Bakanlığı da orman alanlarındaki barınaklarla ilgili çok iyi bir düzenleme getirmeli. Ormanları olan bazı belediyelerin arazilerine toplanan sokak köpekleri bırakılıyor. Sokak köpeklerinin bırakıldığı bu alanlardaki barınaklar ıslah edilmeli. Bolluca'daki ormanlık arazide yaşayan sokak köpekleri için düzgün bir barınak tesis edilememişti. Şu andan itibaren ancak Bolluca'daki koşulların düzeltilmesi ile ilgili bir çalışma yapılabilir.
Bunun yapılabilmesi için ne önerirsiniz?
Gönüllüler ile belediyeler bir araya getirilebilir. Gönüllüler hem belediyelerin yükünü alıyor hem de gönüllülerin çoğu barınakların nasıl olması gerektiğine dair olan uluslararası mevzuatı biliyor. Biz bunu birçok belediyede gerçekleştirdik. Ayrıca Anayasa'da hayvanların hakları da tanımlanırsa diğer yasalar anayasaya istinaden çıkarılabilir. (IK/HK)
* Umut Oran'ın yazılı açıklaması için tıklayın.
