Hükümetin "Teşvik ve İstihdam Paketi"ni değerlendiren Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu "İstihdam edilen işçiler, kamu emekçileri, emekliler, kamudan maaş alan dul, yetimler gibi kesimlere yönelik hiçbir düzenlemesi yok" diyor ve ekliyor:
"Oysa en temel taleplerden biri, temel ihtiyaç maddelerinden KDV'nin kaldırılması veya yüzde 1'e çekilmesi yerine getirilmiş olsaydı, toplumun tümüne yarar sağlardı."
Kozanoğlu'nun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın dün (4 Haziran) ayrıntılarını açıkladığı pakete dair yorumları şöyle.
Sermayeden yana: Hükümet şimdiye kadar krize daha pasif, piyasa süreçlerinin sorunları çözeceğini söyleyerek yaklaşıyordu. Şimdi müdahale var, ama büyük ölçüde sermaye yanlısı. "Sızıntı ekonomisi" dediğimiz, "kamu kaynaklarını özel sektöre aktaralım, kâr etsinler, bu toplumun geri kalanına yansır" varsayımı bu.
Halbuki krize sürükleyen politikaların eksikliği, kamunun ekonomideki yatırımcı ve üretici rolünden vazgeçmesiydi. Bu genel anlayışta değişiklik göremiyoruz.
"Emekçilere yararı yok"
Bu paketin krizi çözmede çok etkili olmayacağını, emekçilere yönelik yönünün olmadığını, tersine işsizlik fonuna haksız müdahale yapıldığını söyleyebiliriz. İşini kaybedenlerin yararlanacağı fonun özel sektöre sunulması kabul edilemez.
Paketin emekçilere yönelik üç ayağı var.
1. Kamuda istihdam: Bahsedilen, askerde "mıntıka temizliği" denen, çevre düzenlemeleri, kamu yapılarının onarımı tarzı işler. Olumsuz değil. Kamu kaynaklarıyla geçici de olsa istihdam olanağı sağlanıyor. Ama, yeterince becerisi olmayan insanların sorunları ertelenmiş olacak. Mutlak açlıktan belli sayıda insanın kurtarılması gibi bir anlamı var; ama yoğun sömürü altında, becerilerini geliştirmeden, kalıcı istihdam olmaksızın geçici işlerde çalıştırılacaklar.
2. Kamuda beceri kursları: Bu zaten kamunun sorumluluğu. İyi düzenlenirse yararı olabilir.
3. Özel sektörde staj: Paket, özel sektörde altı aya kadar, düşük ücretle, günde 15 YTL'ye staj getiriyor. Ücretlerin kamu tarafından ödenmesiyse, doğrudan sermayeye hizmet ediyor. Özel sektörün önemli bir kısmı zaten staj için öğrencileri istihdam ediyor, ücret ödüyor. Mevcut ödemelerin İşsizlik Fonu'ndan verilmesi yanlış. Fon, doğrudan işsiz kalanlar için kullanılabilir. Oysa buradan yararlananlar işverenler olacak. İşsiz kalanlaraysa istihdam sağlanmıyor.
Bütçe açığı arttıkça, kamu hizmetlerinde erozyon
Kamudan özel sektöre kaynak aktarımı, orta-uzun dönemli vergi indirimleriyle sağlanıyor. Eğer hükümetin iddia ettiği gibi kriz kısa sürede geçecekse, bu durum özel sektörün normal dönemde de vergi yükümlülüğünden kurtulması demek. Vergi gelirinin düşmesi de bütçe açığının artması demek. Sonuçta, sağlık, eğitim gibi temel kamu hizmetlerinde erozyon bekleyebiliriz. (TK)
