*Fotoğraf: Dilek Şen
*Esnafın adı değiştirildi.
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Koronavirüs önlemleri kapsamında Türkiye'de hafta sonu uygulanan sokağa çıkma kısıtlamaları pek çok "yasağı" da beraberinde getirdi. Bunlardan biri, içki satış yasağı.
Türkiye genelinde il hıfzıssıhha müdürlükleri, "alkollü içecek satışı yapılmaması ve bu alanda faaliyet gösteren iş yeri sahiplerine kısıtlama süresince alkollü içecek satamayacaklarına dair bilgilendirmenin yapılmasına" 11 Aralık Cuma günü karar verdi.
Genelge yok
Odalar ve dernekler de bu kararı Cuma akşamı üyelerine duyurdu. Ancak geçen hafta içi alkol yasağına ilişkin belirsizlik sürdü.
İçişleri Bakanlığı'nca alınmış bir karar yok, bu konuda bir genelge de henüz yayımlanmadı.
Habertürk gazetesi yazarı Nagehan Alçı, 12 Aralık Cumartesi sabahı İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun alkol yasağı gerekçesini "Süleyman Soylu ile marketlerdeki içki yasağını konuştum" başlıklı yazısıyla "kamuoyuna duyurdu".
Soylu, bu yazıda "Devlet olarak aldığımız karar dünyayla uyumlu. Her şeyden tartışma çıkarıp ortalığı bulandırmak isteyenler Avrupa'daki örneklere baksınlar. Avrupa'da yapılandan farklı bir uygulama yok. Sosyal mesafe deyip duruyoruz. İçki sosyal mesafeyi azaltan bir etkiye sahip. Tabii ki kısıtlama getirmekte haklıyız" diyerek yasağı savunuyor.
Karara uymayan esnafa, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 195. maddesi kapsamında "Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma" suçlamasıyla adli işlem yapıldı.
"İnsanların ödeme planları var"
Tekel Bayileri Dayanışma Derneği Başkanı Erol Dündar, geçen Pazartesi İçişleri Bakanlığı'na ve 81 ilin valiliklerine dilekçe verdiklerini, bunun yanıtını halen beklediklerini söyledi:
"Normal genelgeye göre esnafın çalışma hakkı var. Geçen hafta sonu bizi kapatan kolluk kuvvetleri zincir marketlerin satışına izin verdi. Bunları belgeledik. Dilekçemizi sunduk.
"Tekel bayi ve büfe dışındaki esnafın ana faaliyet konusu; market, bakkal, kuruyemiş. Ruhsatları bu genelgeye uygun olan arkadaşlarımız faaliyetlerine devam etsinler. Bu insanların ödeme planları var. Hafta sonu yaptıkları ciroyla pazartesileri yaptıkları ödemeler var. Bu insanları kapalı tuttuğunuzda bütün ödemeler dengesini altüst ediyorsunuz."
"Küçük dükkanı açmak daha güvenli"
Dündar, salgın ve derinleşen ekonomik kriz nedeniyle epeydir zor durumda olan ve batma riskiyle karşı karşıya kalan küçük esnafın kısıtlanmasının, büyük marketlerde yığılmaya yol açtığına dikkat çekti:
"Bir de bizleri kapatıp büyük zincirleri açmak bulaş riskini artırıyor. Nasıl artırıyor? Bir grosmarket 300-400 kişiden insan barındırmaz.
"O yüzden mahallede küçük esnafı açık tutmak daha güvenli. Küçük esnafı kapattırarak riski artırıyorsunuz. Halbuki mahalledeki küçük esnaf açık olsa oradan alıp evine çıkacak (insanlar).
"Esnaf zaten kirasını zor ödüyor. Kredi kartıyla, çekle, senetle dönüyor. Pandemi nedeniyle zaten zorda olan esnaf bu yasaklarla iyice zor düşüyor. Bu sektörü kısıtlayarak Türkiye genelinde 2 milyonu aşkın insanı işsizler orduna katıyorsunuz.
"Kesecekleri cezayı hangi kanun maddesine göre kesecekler çok merak ediyoruz. Ortada bir kanun yok, genelge yok."
TIKLAYIN - Esnaf eylemde: Ölmek de batmak da istemiyoruz!
"Müşteriye de 3 bin 150 lira ceza"
Türkiye Tekel Bayiler Platformu Kurucusu Özgür Aybaş da "Valiliği aradık. 'Bizim böyle bir kararımız yok' diyor. İçişleri Bakanlığı'nı aradık, onlar da topu Emniyet'e atıyor. Onlar da 'Bazı yerlerde var ama tam bilmiyoruz' dedi. Herkes yuvarlak cevap veriyor, net cevap vermiyor konuyla alakalı" dedi.
Aybaş, geçen hafta sonu polisin bazı dükkanları kapatmak istediğini belirtip şöyle konuştu:
"Müşteriye de ceza kesiliyor. Geçen hafta kesildi 3 bin 150 lira ceza kesildi. Dükkân sahibine de aynı ceza kesildi. Bir esnaf ters kelepçeyle gözaltına alındı. Kamuoyu oluşunca Menemen İlçe Emniyet Müdürlüğü'nden özür dilendi."
Yasak, Türkiye'nin pek çok yerinde esnaf odalarından ve derneklerden üyelere bildirildi. Bazı dükkân sahipleriyse Cuma akşamına dek bu karardan habersizdi.
Durum hakkında bilgi almak istediğimiz İstanbul Şişli'deki Baruthane Caddesi'ndeki bir bakkal, sokağa çıkma kısıtlamasının başlamasına bir saat kala "Hafta sonu içki satıp satmayacağımızı bilmiyoruz. Genelge yok, odadan mesaj bekliyoruz ama hâlâ o da yok" dedi.
TIKLAYIN - "Bir çıkmazın içindeyiz, devletten destek alamıyoruz"
Esnaf odasından yanıt: Son nokta bu!
İzmir market işleten Lütfi Saraç*, Cuma akşamı Buca Esnaf ve Sanatkârlar Odası'ndan "Market ve bakkal mesleğinde faaliyet gösteren esnaflarımızın hafta sonu alkol satışı yapmaları yasaklanmıştır" mesajı aldıklarını belirtip yasağa tepki gösterdi:
"Odayı aradım 'Bu adaletsizlik değil mi, bu nasıl bir şey?' dedim. İçki satmayan açık tutacak, her şey satabilecek ama biz satamayacağız. Biz zaten ancak içki ve sigara satabiliyoruz. Şimdi ne satacağız? Neden açalım bu dükkânları?
"Oda 'Biz sizi savunuyoruz ama yapacak bir şey yok. Son nokta bu' diyor. Herkesin borcu var, esnafın yüzde 90'ının borcu olduğuna eminim. Mesela tam karşımızda büyük bir Migros var, herkes oraya yığılıyor. Bize kimse gelmiyor."
(DŞ)
