Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Çin’den ABD’ye geçti.
Erdoğan Çin’in başkenti Pekin’de düzenlenen Uluslararası İşbirliği İçin Kuşak ve Yol Forumu kapsamındaki programına katılmıştı. ABD’de ise Washington'da ABD Başkanı Donald Trump ile ikili görüşme yapacak ayrıca heyetlerarası görüşmeler yapılacak. Trump ile görüşmenin Türkiye saati ile 19:40'ta yapılacağı ve 20 dakika süreceği tahmin ediliyor.
Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre Erdoğan'ın sivil toplum ve düşünce kuruluşları ile iş dünyası temsilcilerini de ayrı ayrı kabul etmesi planlandığı bildirildi.
Erdoğan’ı kim karşıladı?
Andrews Hava Üssü'ne gelişinde ABD Protokol Genel Müdür Vekili Rosemerie Pauli ile Türkiye'nin Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç tarafından karşılandı. Erdoğan daha sonra konaklayacağı Blair House’a geçti.
Blair House 1942’den beri ABD Başkanlığı’nın Konuk Evi olarak kullanılıyor ve ABD’ye resmi ziyaret yapan devlet başkanları ve heyetinin konaklaması için kullanılıyor.
Erdoğan’a ABD ziyaretinde eşi Emine Erdoğan, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ve Millî Savunma Bakanı Fikri Işık eşlik ediyor.
İkili görüşmede Türkiye basınına yansıyan bilgililere göre ABD’nin YPG’e ağır silah vermesi ve Türkiye’nin Fettullah Gülen’in iade talebi konuşulacak.
Ağır silahlar konusu
ABD Başkanı Trump, Rakka operasyonu için Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) ağır silah verilmesini öngören tasarıyı 10 Mayıs günü onayladı. Türkiye bu kararı "PYD'ye ağır silah yardığım" olarak gördü. Karar, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Akar, MİT Müsteşarı Fidan ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın ABD’deyken açıklanmıştı.
Bir gün sonra IŞİD’e karşı koalisyonunun sözcüsü ABD’li Albay John Dorrian, silah verme sürecinin başladığını, verilecek silahlar içinde mühimmat ve ağır makineli tüfeklerin yanı sıra havan topu ve tanksavarlar olduğunu açıkladı.
ABD, SDG’ye ağır silahlar gönderme kararını IŞİD'in Suriye'deki merkezi olarak bilinen Rakka’nın alınması için başlatılan operasyon nedeniyle aldı. Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerin gerilmesinin nedeni ABD’nin Suriye’de müttefiki konumundaki Türkiye, Demokratik Birlik Partisi’ni (PYD) “terörist” olarak kabul ediyor.
ABD zaten Obama döneminde de Rakka operasyonuna YPG'nin katılacağını duyurmuştu.
Salih Müslim’in Ankara’ya davet edildiği günler
Oysa 2014-2015 yıllarında PYD eş başkanı Salih Müslim, defalarca Ankara’ya davet edilmiş görüşmeler yapmıştı. Örneğin Abdülkadir Selvi, Yeni Şafak’taki 7 Temmuz 2015 tarihli köşesinde "Salih Müslim’in Türkiye trafiği ve İncirlik Üssü" dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun Dışişleri Bakanlığı döneminde Salih Müslim’in Ankara davet edildiğini yazmıştı.
Aynı yazıda Selvi, “Salih Müslim geçen hafta 24 saatliğine Ankara'daydı. Yurtdışına giderken Erbil ya da Süleymaniye'yi kullanan PYD lideri 20 Haziran Cumartesi günü kendisine özel izinle açılan bir sınır kapısından girip Mardin üzerinden Türkiye'ye geldi. Müslim'in Mardin üzerinden Ankara'ya geldiği yönünde bir kulis bilgisine ulaştım” diyordu.
Selvi köşesinde daha sonra Türkiye tarafından sık sık dillendirilecek "Fırat'ın Batısına geçmeyin" uyarısının Salih Müslim'e bizzat yapıldığını yazmıştı. Ancak Fırat'ın batısında bulunan Menbiç'in IŞİD'den geri alınması operasyonu sürüyordu ve içinde YPG'nin de bulunduğu SDG, 15 Ağustos 2016'da Mebiç'in IŞİD'den geri alındığını açıkladı.
Türkiye’nin Suriye politikası Menbiç'in IŞİD'den geri alınması ve Davutoğlu döneminin bitişiyle tamamen değişti. Fırat Kalkanı operasyonuna giden süreç başladı.
Rusya faktörü
Trump – Erdoğan görüşmesinde Türkiye’nin YPG ile ilişkileri konuşulurken, masada ağırlığı olan diğer konu Rusya’nın YPG konusundaki tavrı olacak.
ABD’nin ağır silah vereceğini açıklamasının ardından Rusya’dan konuyla ilgili açıklama geldi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye’de Kürtlerle çalışmaya devam edeceklerini ancak silah temin etmeyi gerekli görmediklerini belirterek, “Ankara’nın bu konuda endişe etmesine gerek yok” dedi.
Bu açıklamanın iki türlü okunabileceğini Türkiye basınındaki yorumları okuyunca anlamış olduk. AKP’ye yakın basına göre Rusya, Türkiye’ye yakın açıklama yapmıştı. Açıklamayı böyle okumak durumundaydılar çünkü Erdoğan, Çin’de yapılan Uluslararası İşbirliği İçin Kuşak ve Yol Forumu’nda “yeni olası ortaklıklar” kurma peşindeydi.
1 Mayıs 2017 günü ABD askerlerinin PYD’lilerle sınırda nöbet tutma görüntüleri üzerine “Bunun artık noktalanması lazım. Aksi takdirde hem bölgedeki bu sıkıntı devam edecektir hem de kendileri rahatsız olacak. Bizler de NATO'nun iki ortak ülkesi, stratejik müttefikler olarak bundan ciddi manada rahatsız olacağız. Her zaman söylediğim gibi o zaman biz göbeğimizi kendimiz keseceğiz” demişti.
Bu açıklamaya karşın ABD’den ağır silah gönderme kararı çıktı.
Çin’de forum sonrası liderler pozunda Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in bir yanında Erdoğan’ın diğer yanında Putin’in olması AKP’ye yakın medyada “kendi göbeğini kesme”ye doğru bir adım olarak yorumlanıyordu.
Erdoğan daha önce 2013’te ve 2016’da da “Şangay Beşlisi”ne gireriz açıklamaları yapmıştı.
20 dakikalık görüşmenin Türkiye'nin "kendi göbeğini kesme" yoluna gidecek kadar "uzun" oluy olmadığını bu akşam göreceğiz. (HK)
* Fotoğraf: Kayhan Özer – Washington/AA
