Fotoğraf: Evrim Kepenek/bianet/8 Mart 19. Feminist Gece Yürüyüşü-Sıraselviler Caddesi-2021
"Kadınlar sokaklara taşar diye düşündük. Biz de ayağında kelepçe olan kadınlar olanlara bu geceyi evde değil sokakta geçirmek istedik. O yüzden buradayız…”
İki kadın Hivda Selen ve Gamze Toprak, Boğaziçi Üniversitesi’ne Prof. Dr. Melih Bulu’nun kayyım olarak atanmasına yönelik protesto eylemlerine katıldıkları için ev hapsi cezası aldı. İkisinin de ayağına 12 Şubat’ta elektronik kelepçe takıldı.
Her iki kadın da önce ayağındaki elektronik kelepçeyi çıkarıp İstanbul’daki 19. Feminist Gece Yürüyüşü’ne katıldı.
Ardından da gece yürüyüşü boyunca, “Kadınlara değil katillere kelepçe diye” slogan attı.
“Kadınlar eve sığmaz”
İstanbul Üniversitesi öğrencisi Özgür Genç Kadın (ÖGK) Merkezi Koordinasyon üyesi Hivda Selen, şöyle dedi:
"Yaklaşık bir aydır ev hapsindeyim. Bugün kelepçeyi söktüm ve bu eylemeg eldim. Kadınlara değil, şiddet faili erkeklere kelepçe takın. BU kelepçeleri şiddet faili erkeklerin ayaklarına taksalardı birçok kadın yaşıyor olacaktı. Bu kelepçenin yeri benim ayağım değil şiddet faili erkeklerin ayağıdır. Bir kadın daha katledilmesin diye bu alana geldim. Ev hapsini tanımıyorum. Kadınlar eve sığmaz.”
“8 Mart’ta evde duramazdık”
Elektronik kelepçesini ayağından söken başka bir isim de Gamze Toprak. Toprak, 4 Şubat’ta Birleşik Mücadele Güçleri’nin açıklamasına katılmak için Kadıköy’e gittiğinde 61 kişi ile gözaltına alınmış ve 8 Şubat’ta yaşadığı ilçeden çıkamama cezası kararı ile serbest bırakılmıştı.
"Elektronik kelepçe” cezasını evinde geçiren Toprak’a 12 Şubat Cuma elektronik kelepçe takıldı. “8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde bir kadın olarak evde oturamazdım” diyen Toprak şöyle diyor:
“Bizlerin ayağına elektronik kelepçeyi takanlar, şunu bilsin ki bizler evde oturan, 8 Mart’ı sessiz sedasız kutlayan kadınlar değiliz. Böylesi bir günde kadınlar sokaklara, meydanlara taşarken biz de evde oturamazdık.
“Biz de olmamız gereken yerde kadınların yanında olduk. Meydanlardayız. Bize takılan bu elektronik kelepçeler erkeklere takılsaydı cinsel saldırı failleri sokakta olmazdı, Musa Orhan sokakta elini kolunu sallayarak gezemezdi. Bizi değil şiddet faillerini cezalandırın.”
Elektronik kelepçe, "modern pranga" hakkındaTürkiye'de ev hapsi bilindiği kadarıyla 2008'de Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan için uygulandı. Başbakan Erbakan'ın "kayıp trilyon" davasında belgede sahtecilik suçundan aldığı 11 aylık ceza oldu. Erbakan bu ceza sırasında evden izinle ayrılabildi ve üçüncü dereceye kadar akrabaları ve sosyal çevresiyle görüşebildi, görüştüğü kişiler Denetimli Serbestlik Kurumu'nca sınırlanabildi. Elektronik kelepçe uygulaması ise 2013'te ilk olarak uygulanmaya başladı. Amaçlarından biri,şiddet uygulayan failler erkeklerden korunmasıydı. Şüpheli erkek bulunduğu alandan uzaklaşınca otomatik olarak Emiyet Müdürlüğü'ne bir sinyal gidecek ve kadın korumaya alınacaktı. Ancak uygulamaya yansıması böyle olmadı. Bir iddiaya göre Türkiye'e sadece 75 fail erkeğin ayağına takılan elektronik kelepçe, bugünler de Türkiyeli muhalifler için "modern prangaya" dönüştü. Şimdilerde ise ev hapsi ve elektronik kelepçe uygulaması, 2 Ocak 2021'de Prof. Dr. Melih Bulu'nun Boğaziçi Üniversitesi'ne rektör olarak atanmasının ardından başlayan eylemlerde gözaltına alınanlara yeniden uygulanmasıyla güneme geldi. Boğaziçi Üniversitesi'ne rektör atanmasını protesto eden eylemlerde, en az 600 öğrenci gözaltına alındı, 25'i ev hapsinde ve 11'i tutuklandı. Ev hapsindeki öğrencilere elektronik kelepçe takılması ile konu yine kamuoyunun gündemine geldi. İlk olarak erkek şiddetinin önlenmesi için 15 ilde pilot uygulaması kapsamında kullanılan elektronik kelepçe takip sistemi ile kadınların güvenliği 7/24 sağlanmaya çalışılıyor. Elektronik kelepçenin geniş bir kullanım alanı olduğu görülüyor. Elektronik izleme sistemi olarak kullanılmak üzere tasarlanan elektronik kelepçe, kişinin toplum içinde takibinin ve denetiminin sağlanması sağlar. Bu durum, kişilerin elektronik haberleşme yöntemleri ile toplum içinde izlenmesi ve gözetim altında tutulmasını ifade ediyor. Ev hapsi, hafif suçlarda mahkemeler tarafından verilen hapis cezalarının kişinin kendi konutunda geçirmesi anlamına geliyor. Mahkeme tarafından ev hapsi ile cezalandırılan kişi hapis cezası sonuna kadar konutundan dışarı çıkamaz. Cezasını çekeceği konuttan çıkıp çıkmadığı ise elektronik kelepçe sistemi ile takip ediliyor. Hangi durumlarda uygulanıyor?Ev hapsi için suçların hafif olması ve mahkemede yargıç tarafından karar verilmesi gerekiyor. Yine mahkeme kararıyla ceza bitene kadar kalması zorunlu olup belirli zamanlarda belirli saatler kadar dışarıya çıkma şansı olabiliyor. Cezasını çekerken herhangi bir yere gidip gidilmediği ayağında bulunan elektronik kelepçeyle takip ediliyor. |
(EMK)
