Ekoloji Kolektifi Derneği, 26 Mayıs 2017'de Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin bazı maddelerinin yürütmesinin durdurulması ve iptali için dava açtı.
Davada Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu (İDDK), ÇED Yönetmeliğinde yapılan üç değişikliğin yürütmesini durdurdu.
Ekoloji Kolektifi Derneği üyesi Avukat Cömert Uygar Erdem, kararın iki boyutu olduğunu belirterek, "Biz bu maddelerin yürütmesini durdurduk ama bakanlık ısrar edip aynı maddeleri yine getirebilir" dedi.
Üç maddenin yürütmesi durduruldu
Kararla birlikte Danıştay İDDK, ÇED süreci kapsamındaki bir proje hakkında 30 günlük resmi süre içinde bildirilmeyen resmi kurum görüşünün olumlu kabul edilmesini öngören iki maddenin yürütmesi durduruldu.
Danıştay İDDK verdiği kararda, bu maddelerle ilgili olarak "inceleme değerlendirme komisyonu toplantısı sonrasında görüş bildirmeyen komisyon üyesi kurul/kuruluşun görüşünün olumlu kabul edilmesi halinde, çevreye önemli etkisi olabilecek projelerin yol açabileceği olası zararların önlenmesi hususunun göz ardı edilmesinin söz konusu olabileceği açıktır" değerlendirmesini yaptı.
"Tekil olarak değerlendirilemez"
Bununla birlikte bir projenin kapasitesinin artması durumunda tesisin tüm enerji üretim kapasitesini yeniden incelemek yerine yalnızca artış miktarı üzerinden ÇED incelemesi yapılmasına olanak sağlayan maddenin de yürütmesi durduruldu.
Bu kararla, kapasite artış oranlarının mevcut proje kapasitesinden bağımsız, tekil olarak değerlendirilemeyeceği değerlendirilmesi yapıldı.
Ekoloji Kolektifi üyesi avukat Cömert Uygar Erdem bianet'e konuyla alakalı yaptığı açıklamada şunları söyledi:
"Kararın iki boyutu var. Biri kapasite artışlarıyla ilgili diğeri de kurum ve kuruluşların bu ÇED sürecine katılımlarıyla ilgili. Genel olarak değerlendirdiğimizde karar, ÇED sürecinin denetimsizleştirilme çalışmalarını durdurmaya yönelik.
"ÇED sürecinin durması söz konusu olabilir"
"Kurum ve kuruluşlara İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısı öncesinde, ÇED raporuyla ilgili görüşleri sunuluyor ve bu görüşler üzerinden aslında komisyon toplantısının sonucu belirleniyor. Kuruluşların orada olumsuz görüş vermeleri durumunda, ÇED sürecinin durması gibi bir karar söz konusu olabiliyor.
"Maalesef kurum ve kuruluşlar toplantıya ve de o süreçte görüş vermede biraz ilgisiz davranıyorlar. Bu toplantıların büyük bir kısmı aslında yeterli çoğunluk sağlanamadan yapılan toplantılar halinde oluyordu.
"Bu kurum ve kuruluşları hem dışarıda tutmak hem de bu süreci biraz daha oldu bittiye getirmek için onları devre dışı bırakan bir madde düzenlendi. 30 gün içinde herhangi bir görüş vermeyen, olumlu bir görüş sunmuştur şeklinde bir ifadeydi. Biz de bu ifadelerle ilgili bir durdurma kararı aldık.
"Benzer ifadelerle tekrar getiriyorlar"
"Diğer karar da kapasite artışlarıyla ilgili olan bir durum. Daha öncede bununla ilgili yargı kararları söz konusu. 2013'ten beri bu konuyla ilgili değişiklikler yapılıyor. Bunları yargı kararlarıyla iptal ettiriyoruz ama gene benzer ifadelerle yönetmeliğe sokmaya çalışıyorlar.
"Bir diğer karar da ruhsat alanı büyüklüğü 25 hektara kadar olan çalışma alanlarıyla ilgili. 25 hektarın altında olanlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na proje tanıtımı dosyası sunuyor. Büyük alana sahipseniz ÇED raporu hazırlamanız gerekiyor.
Olması gerektiğinden küçük gösteriliyor
"Ruhsat alanların 25 hektardan büyük olmasına rağmen alanın küçük bir kısmını 25 hektardan küçük gösteriyorlar. Sonrasında her seferinde kapasite artışı olarak gösteriyorlar. Bir başvuru yaparak hiç ÇED hazırlamadan o büyük alanlarda çalışma yapmanın önünü açıyorlar.
"Biz de yürütmesini durdurduk ama bakanlık gene ısrar edip aynı şeyleri getirebilirler. Çünkü genelde yürütmeyi durdurma ya da iptal durumlarında kelimelerin yerleri değiştirilerek ya da eş anlamları kullanılarak tekrar yeni bir düzenleme ile getiriyorlar.
"Ancak maalesef şu ana kadar getirdikleri kararlar artık önceki kararların uygulanmadığını açıkça ortaya koymaya başladı. Bizde süreci merakla bekliyor ve takip ediyoruz." (SO / HA)
