Çek Cumhuriyetindeki araştırmaların işaret ettiğine göre ülkede mağdurlar zanlılardan daha az korunuyor. Örneğin arkadaşını öldüren çocuğun özel bilgileri basından saklanırken, basın, annesinin kötü muamelesine maruz kalan sekiz yaşındaki kız çocuğunun korunmasında benzer özeni göstermedi.
Bu olaydan yola çıkan Adalet Bakanı Jiří Pospíšil mevcut yasalarda mağdurların gizlilik ve korunma hakkı olduğunun net olarak belirtilmesi gerektiğini vurguladı. Bu en çok da çocuk mağdurlar için gerekli.
Eğer Bakanın öngördüğü düzenlemeler yasalaşırsa mağdur çocukların aileleri ya da yasal koruyucuları aksini talep etmedikçe çocukların haberlerde kimliği gizlenecek. Buna uymayan gazetecilere para cezası verilecek.
"Basın çocuklara özensiz davranıyor"
Çek Helsinki Komitesi'nden Miroslav Krutina'ysa konuyla ilgili şunları kaydetti:
"Sistem saldıranları mağdurlardan daha çok koruyor. Yetişkinler söz konusuysa bu iki durum daha dengeliyken, çocuk yaşta mağdur olanlara karşı özensiz davranılıyor. Yasalarda bu konuda boşluk var."
"Çocuğa yaşadığı travma hatırlatılmamalı"
Çocuk psikoloğu Alena Černá, geçmişte olanların tekrar tekrar hatırlatılmasının çocukların iyileşmesine engel teşkil ettiğini kaydetti:
"Travmatik bir olay yaşadığında bir çocuk unutabildiği hızda iyileşiyor. Eğer olayı topluma yayar ve çocuğun sık sık hatırlamasına neden olursanız, çocuk acı çekmeyi sürdürür. Yetişkinler travmatik bir olay yaşadığında bunun hakkında konuşarak yardım arayabilir, fakat çocuklarda bu farklıdır. Çocuklar şiddeti anlamazlar. Bu yüzden kendilerini ekranlarda sürekli incinmiş olarak görmek ve okul arkadaşlarının bu konuda soru sorması onları yıpratır."
Türkiye'de nasıl?
2004'te kabul edilen Basın Kanunu'nun "Kimliğin açıklanmaması" başlıklı 21. maddesine göre:
"On sekiz yaşından küçük olan suç faili veya mağdurlarının, kimliklerini açıklayacak ya da tanınmalarına yol açacak şekilde yayın yapanlar bir milyar liradan yirmi milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır. Bu ceza bölgesel süreli yayınlarda iki milyar liradan, yaygın süreli yayınlarda on milyar liradan az olamaz."
Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin kitle iletişim araçlarını düzenleyen 17. maddesine göreyse çocuğun esenliğine zarar verebilecek bilgilerden korunması için uygun ilkeler geliştirilmesi teşvik ediliyor.
Fakat bu yasanın ne ölçüde uygulamaya konduğu tartışmaya açık. Örneğin Mersin'de iki kız çocuğunun, etekleri kısa olduğu gerekçesiyle şırıngayla püskürtülen sıvıdan yaralanmasını gazeteler çocukların açık adını yazmadan verdi ama:
- Radikal, Milliyet, Sabah ve Vatan gazeteleri çocukların okullarının ismini haberde kullandı. Bu konuya dikkati Akşam ve Hürriyet gösterdi.
- Çocukların fotoğrafları sadece yüzleri mozaiklenerek gazetelerde yer aldı.
* Haberde Radio Praha'dan yararlandık.
