Venezula'daki El Sistema, 1975'te kurulan yetenek kriterinden bağımsız, çocuk ve gençlerin suça eğilimlerini engellemek için başlatılmış bir müzik projesi. 40 yıllık bu sistem sayesinde binlerce yoksul çocuk köy ve kasabalarda müzik eğitimi aldı.
“40 yıllık çalışmalarının sonucunda müziği artık elit azınlıkların faaliyeti olmaktan çıkardıklarını” belirten Abreu, “Devletin sanat eğitiminin sosyal bir hak olduğunu anlaması ve garanti altına alması gerektiğini ve çocukları uyuşturucu ve şiddetten uzak tutmanın en iyi yolu, onlara sanatla sağlanacak ruhsal gelişimdir"diyor.
Barış için Müzik Vakfı da Venezuela'daki El Sistema projesini ülkemizde hayata geçirdi.
Barış için Müzik, mimar Mehmet Selim Baki tarafından 2005 yılında kuruldu, 2011 yılında ise Barış için Müzik Vakfı’na dönüştürüldü. Bugün Barış için Müzik Vakfı çatısı altında birçok orkestra ve koro faaliyet gösteriyor.
Vakıf, mümkün olduğu kadar fazla çocuğa karşılıksız müzik eğitimi olanağı sağlamayı ve sanata katılım önündeki engelleri kaldırmayı amaçlıyor.
Şimdiye kadar birçok konser veren ekibin son konseri, 19 Şubat Pazar günü ENKA Kültür Sanat Buluşmalarında’ydı. Konser, 5-16 yaş arası çocuklara ücretsizdi.
Vakfın, bugüne kadar neler deneyimlediğini, hayallerini ve son konserlerini Mehmet Selim Baki ile konuştuk.
Barış için Müzik Vakfı’nın kuruluş motivasyonu ve amaçları nedir?
Bu gezegende hala yaşanabilirliğe ve başka bir dünyanın mümkün olduğuna inanan herkesin bir şeyler yapması gerekir.
Barış, insanlığın sorunlarının çözümü için en acil zorunluluk. Müzik; kültürler, dinler, ülkeler arasında siyasi olmayan köprüler kurar. Barış, adalet, özgürlük gibi fikirleri en iyi ifade edebilme, kitlelere ulaştırabilme yoludur. Sınırları yoktur. Mucizeler yaratabilir.
Barış İçin Müzik, barışın zorunluluğuna ve müziğin gücüne olan inançtan yola çıkarak; mümkün olduğu kadar fazla çocuğa karşılıksız müzik eğitimi olanağı sağlayarak barışın sesini müzik aracılığıyla duyurmak amacıyla çalışmalarını sürdürüyor.
Venezuela’daki sistemin kuruluş hikayesinde özellikle yoksul çocuklara karşılıksız müzik eğitimi vermek yer alıyor. Müzikle hayatı değişen çocuklar var mı?
“Yoksulluk, yalnızca yiyecek ve barınak eksikliği değildir; ‘Hiç kimse’ olma duygusudur, kimlik eksikliğidir.”
Maestro Abreu’nun bu sözüne tamamen katılıyoruz. Çocukların sanatsal yaşama katılabilmeleri konusundaki Anayasamızda ve Birleşmiş Çocuk Hakları Sözleşmesi’ndeki maddeler, Barış İçin Müzik Vakfı’nın manifestosuyla bire bir örtüşüyor.
Tabii ki buna benzer çok hikayemiz var. Ama en önemlisi çocukların kendine güven ve kimlik kazanmaları. Bugün olduğu kadar gelecekte de bilinçli, özgürlükçü, adil ve barışçıl bir yaşam biçimi yaratmak…
Öğrencilerinizden bahseder misiniz? Daha çok hangi yaş aralığında çocuklar var?
İlk kayıtta 7-14 yaş aralığında çocukları kabul ediyoruz. Tabi bu konuda da çok katı değiliz. Daha küçük ya da daha büyük çocukları da kabul edebiliyoruz. Kontrbas gibi enstrümanlarda da bu esneklik bazen işe yarayabiliyor. Ayrıca daha önce katılıp yaş sınırını geçen çocuklar da istedikleri kadar devam edebiliyor. Bu çocukların içinden de potansiyel öğretmen ve yönetici adayları çıkıyor.
Enstrüman seçimleri nasıl bir sürecin sonunda gerçekleşiyor? Bir enstrüman çalıyor olmak epey uzun ve emek isteyen bir sürecin ürünü, çocukları bu sürece adapte etmek zor oluyor mu?
Barış İçin Müzik Vakfı’nda eğitim almak isteyen her çocuk enstrüman seçimini kendi isteği doğrultusunda yapıyor. Bazı özel durumlarda çocukların kalplerini kırmadan farklı bir enstrümana yönlendirebiliyoruz.
Evet. Müzik çok emek isteyen bir süreç. Ancak Venezuela El Sistema’nın da kullandığı orkestralar sistemiyle çocukları birlikte çaldırarak bu süreci kolaylaştırıyoruz. Bu yolla çocuklar için enstrüman çalmak bir oyun haline geliyor. Belki de yapılan en önemli şey çocuklara zorluktan söz etmemek.
Tüm çocuklar enstrüman çalabilir diyorsunuz değil mi?
Evet. Bütün çocuklar enstrüman çalabilir. 12 yıllık tecrübemizde bunun aksini hiç görmedik. Önemli olan bu ortamı yaratmak ve hiçbir zaman zorluktan söz etmemek.
Projeye 2005 yılında başladınız, proje kendi eğitmenlerini de yarattı mı? Böyle bir iç dinamik yaratılabildi mi?
Barış İçin Müzik başından beri bu düşünceyle yol alıyor. İlk günden itibaren Maestro Abreu’nun “iki nota bilen bir nota bilene öğretmeli” düşüncesini bütün çocuklara aşılamaya çalıştık. Tabii ki öğretmenlik sürecine geçmek için belli bir zaman gerekiyor. Son yıllarda bunun sonuçlarını almaya başladık.
Edirnekapı merkezimizde, Adalar’da, Bursa Nilüfer’de, İzmir Naldöken’de ve köy orkestralar sisteminin ilk uygulaması olan Seferihisar Turgut Köy Orkestrası çalışmalarında asistan öğrencilerimiz çok önemli işler başardılar ve büyük özveriyle devam ediyorlar. Son zamanlarda bazı öğrencilerimiz profesyonel öğretmen statüsüne geçmeye başladılar.
19 Şubat günü gerçekleşen Neşeli Pazarlar konseri nasıldı?
19 Şubat konseri her zamanki gibi çok başarılı ve coşkulu geçti. ENKA ailesi evrensel çok sesli müziğin özellikle çocuklara ulaşması için çok güzel bir ortam yaratıyor.
Şimdiye kadar Barış için Müzik kaç çocuğa ulaştı, ilerleyen dönemde neler yapmayı hedefliyor?
Bugüne kadar Barış İçin Müzik 6 bin civarında çocuğa ulaştı. Barış İçin Müzik’in hedefi ülkemizin her köşesine ulaşmak ve müziğin coşkusunu yaşamamış çocuk kalmayıncaya kadar çalışmalarını sürdürmek. (DS/AS)
* Barış İçin Müzik hakkında daha geniş bilgiye ve konser tarihleriyle ilgili bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
