Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) 22 Temmuz seçimleri sonrasında gündeme getirdiği yeni anayasa hazırlıklarına karşılık 2001'deki yayınlanan çalışmayı yenileyerek açıklayan Türkiye Barolar Birliği'nin (TTB) anayasa taslağında çocuk hakları yer almadı.
Önceki gün TTB web sitesinde kamuoyuna açıklanan 414 sayfalık gerekçeli taslakta "çocuk hakları" terimi hiç geçmiyor.
TTB başkanı avukat Özdemir Özok, giriş yazısında AKP'nin Prof. Ergun Özbudun başkanlığındaki akademik kurula hazırlattığı taslağı eleştirerek "Bizim taslağımız renksiz değildir. Bu Cumhuriyetimizin temel ilkelerinden oluşan bir renktir" dedi.
Taslağı hazırlayan komisyonda şu isimler yer aldı: Prof. Dr. Rona Aybay, Prof. Dr. Süheyl Batum, Yrd. Doç. Dr. Faruk Bilir, Yrd. Doç. Dr. Ece Göztepe, Doç. Dr. Korkut Kanadoğlu, Prof. Dr. Fazıl Sağlam, Prof. Dr. Oktay Uygun ve avukat Teoman Ergül.
Çocuk "aile"nin içinde
TTB taslağının "Ailenin korunması" başlıklı 55. maddesinde "Devlet, ailenin, özellikle ana ve çocukların korunmasıyla aile planlaması için gerekli önlemleri alır ve örgütü kurar. Hiçbir çocuk, kişiliğinin tam gelişmesi için zorunlu olan temel hizmetlerden ve eğitimden yoksun bırakılamaz. Bu hizmetlerin devlet ve aile tarafından nasıl sağlanacağı kanunla düzenlenir" deniliyor.
Bunun dışında taslakta yer alan çocuklarla ilgili düzenlemelerde büyük ölçüde yürürlükteki 1982 Anayasası'ndaki maddeler korundu. Sadece "Eğitim ve öğrenim hakkı" başlıklı 70. maddede okul öncesi eğitimin herkese açık ve parasız olarak verilmesi yer alıyor. Maddenin gerekçesinde Türkiye'de okulöncesi eğitime erişim oranının düşüklüğüne dikkat çekiliyor.
Özbudun taslağı
Prof. Özbudun'un açıkladığı taslakta "Çocuk hakları" başlıklı bir madde bulunuyor. Taslağın 44. maddesi şöyle:
"Madde 44- (1) Her çocuk, kendi iyiliği için gereken himaye ve bakımdan yararlanma hakkına sahiptir. Çocuklar görüşlerini serbestçe açıklayabilir ve bu görüşleri kendilerini ilgilendiren konularda, yaşlarına ve olgunluklarına göre dikkate alınır.
(2) Kamu veya özel kurum ve kuruluşlarca çocuklarla ilgili olarak yapılan eylem ve işlemlerde, çocuğun azamî iyiliği gözetilir.
(3) Her çocuk, kendi menfaatine açıkça ters düşmedikçe, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir."
Maddenin gerekçesinde de bu alanda en kapsamlı ve yaygın düzenleme olan Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne (ÇHS) atıfta bulunuluyor.
Antalya Barosu Çocuk Hakları Merkezi'nden avukat Yasemin Onat, bianet'e yaptığı değerlendirmede bunun iyi bir gelişme olduğunu fakat daha da geliştirilebileceğini söylemişti.(EÜ)
