Eylül ayıyla birlikte balık sezonu açıldı. Tezgahlar doldu, boşaldı derken; herkes haliyle ucuz balığın peşinde. Peki balık stoklarının üçte birinin (yüzde 31) yok olduğu bir dünyada, tüketiciler neye dikkat etmeli?
Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF), azalan balık stoklarına ve sürdürülebilir balıkçılığa dikkat çekmek için “Hangi Balık” isimli bir rehber hazırladı.
Bu rehber, tüketicilere hangi balıkları yiyemeyeceklerinden çok hangi koşullarda tüketebileceklerine odaklanıyor. Tüketicilere yiyecekleri balıkları seçerken dikkat etmelerini öneriyor.
Rehber aynı zamanda Akdeniz ülkelerinde rastlanan 10 balık türüne ait tanınmış şeflerden alınmış 10 yemek tarifi içeriyor.
Akdeniz'de balıkların yüzde 93'ü tükendi
Dünya balık stoğu alarm veriyor ancak Akdeniz’deki balık stoğu neredeyse tükendi. Akdeniz’de kaydedilmiş balık stoklarının yüzde 93’ü aşırı avlanma yüzünden tükendi.
2014 yılında Avrupa Birliği üyesi Akdeniz ülkeleri balıkların yüzde 85’ini ithal etti.
Tükenmenin ikinci nedeni avlanma
Balık stoklarının tükenmesinin iklim değişikliğinden sonraki ikinci nedeni aşırı avlanma.
Yasadışı ve kaçak balıkçılık sonucu avlanan balık miktarı (26 milyon ton) yakında dünyada her yıl tutulan balık miktarının üçte birine ulaşabilir.
Dünyada balık talebi artmaya devam ediyor. Balık ve deniz ürünleri dünyada ticareti en çok yapılan ürünler. 800 milyon insan hem beslenmek gem de ailelerini geçindirmek için balığa muhtaç.
Türkiye’de bir kişi yılda ortalama 20 kilogram balık yiyor. 50 yıl önce anca bunun yarısını yiyordu. Yani balık beslenme düzeninde önemli bir yere sahip. Ancak denizler bu iştaha karşılık veremiyor.
"Orfoz yerine sokar balığı yenmeli"
Rehberin tanıtımı sürdürülebilir balık ilkesini benimsemiş Eataly restoranda yapıldı.
WWF’den Ayşe Oruç, “neden herkes hamsi ya da orfoz yiyor, mesela sokar balığını neden yemiyoruz diye” soruyor.
“Balık yiyin, ancak doğru avlanma yöntemleriyle avlanmış, doğru mevsimde ve doğru türü yiyin. Mesela Akdeniz’de tükenme tehlike altındaki orfozun avlanması yasaklandı. Biz de diyoruz ki aynı denizde çokça bulunan sokar balığı var. Kızıldeniz göçmeni, Akdeniz ve Ege’de yaşıyor ve tehlike altında değil. İnsanlara ve lokantalara bu balığı tüketmelerini öneriyoruz. Hem yerel ekonomi güçlenir hem de halkın protein ihtiyacı karşılanır. Sürekli aynı türler yerine çeşitli türleri tükettiğimizde çeşitliliği korumuş oluyoruz.”
Oruç, balıklardaki Deniz Koruma Konseyi (MSC) ve Su ürünleri Yöneitm Konseyi (ASC) sertifikalarının da önemine değinerek Türkiye’de bu sertifikalandırma sisteminin pek yaygın olmadığını söyledi.
"Aşçılar sürdürülebilirliğe dikkat etmiyor"
Bize rehberdeki tariften mezgitli spagetti yapan İtalyan şef Claudio Chinali bazı aşçılara biraz kızgın.
“Burada bazı genç aşçılar sürdürülebilirliğe önem vermiyorlar. Hangi sebze hangi mevsimde yenir, bu balık bu boyda avlanmalı mı, bunlarla çok ilgilenmiyorlar. Varsa yoksa şov. Ünlü olmak istiyorsanız futbolcu olun, niye aşçı oluyorsunuz?”
MezgitBoyum: En az 30 santimetre. Ne yerim: Yaşıma göre değişir. Gençler orta boy balık ve mürekkepbalığı gibi kafadan bacaklılıları yer, yetişkinler her türlü eti yer. Nereden geliyorum: Akdeniz, Kuzey Denizi ve İzlanda ile Moritanya arasında Doğu Atlantik Okyanusu Ne yapabilirsiniz: Kuzey Atlantik’ten geliyorsam MSC sertifikalıysam beni satın alın. 30 santimetreden küçüksem almayın. Trolle avlandıysam beni almaktan kaçının. Biliyor muydunuz: Çok iştahlıyım ve büyük, keskin dişlerim var. Gece avcısı olduğum için gündüzleri derin sularda geçirip geceleri beslenmek için su yüzeyine çıkarım. |
Mezgit alla chitarra (İtalya)Malzemeler: Mikserde ekmeği iki yemek kaşığı zeytinyağı, bir avuç maydanoz, fesleğen sapı ve bir tutam tuz ile kıyılana kadar karıştırıp tavada kızartın ve bir kenara ayırın. Pırasanın yeşil kısmını ince ince doğrayın ve tavada iki yemek kaşığı zeytinyağı ile rengi kahverengiye dönene kadar çevirin. Filetoları orta boy küpler halinde doğrayın, tuz ve pul biber ekleyip pırasayla karıştırın. Şarabı ekleyip buharlaşana kadar pişirin. Limonu rendeleyip sıkın, kabuğu ile suyu balığa ekleyip ateşten alın. Büyük bir tencerede makarnayı pişirin. Piştiğinde hazırladığınız balık sosuna ekleyin. İki dakika tavada çevirin ve tabaklara ayırın. Üstüne kızarmış ekmek kırıntıları ve fesleğen |
