Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) kontrol mekanizması olarak kurulan AİHM, artan başvurularla baş edemiyor. Strasburg'da bulunan mahkemenin önünde şu an 89 bin başvuru bulunuyor.
Uzman önerileri
Mayıs 2005'te Varşova Zirvesi sonrasında kurulan "Akil İnsanlar Grubu"nda Türkiye'den hukukçu Prof. Rona Aybay da yer aldı.
Grubun hazırladığı öneriler kısaca şöyle:
* Yargı mekanizmasının daha esnek bir biçimde çalışabilmesi sağlanmalı.
* Bir yandan mahkemenin iş yükünü azaltacak, bir yandan da başvuruların bir yargı kararıyla sonuçlanmasını gözetecek ayrı bir filtre mekanizması, bir Adli Komite (Judicial Comittee) kurulmalı.
* Mahkemenin ilke kararları ve önemli kararlarının üye ülkelerde iyice anlaşılması ve yayılması sağlanmalı.
* Ulusal mahkemelerin AİHS ve protokollerle ilgili yorumlarla ilgili yasal sorularını yöneltebilmeleri ve fikir alabilmeleri faydalı olabilir.
* Sözleşmede koruma altına alınan haklarla ilgili ülke içinde başvurulabilecek hukuki yollar geliştirilmeli. Mümkün olan durumlarda karşılıklı anlaşma cesaretlendirilmeli.
* Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri'nin yetki ve sorumluluğu genişletilmeli. AİHM yargıçlarının bağımsızlığı geliştirilmeli.
Uzmanların hazırladığı rapor 17 Ocak'ta Bakanlar Komitesi'ne sunulacak. Mart 2007'de San Marino'da düzenlenecek bir kolokyum da AİHM'nin geleceği rapor ışığında tartışılacak.
Türkiye'den 8 bin 900 başvuru bekliyor
1 Kasım 2006 itibariyle AİHM'de bekleyen dosya sayısı 89 bin 600.
En fazla dosya Rusya'dan gelirken, Türkiye 8 bin 900 davayla Romanya'nın ardından üçüncü durumda.
Mahkemedeki dava sayısı 2005 sonuna göre yüzde 11 arttı. 65 bin dava üçer yargıçtan oluşan komiteler ve yedişer yargıçtan oluşan dairelerde karar verilmek üzere bekliyor.
24 bin 250 başvuruyla ilgiliyse henüz hiçbir yargısal işlem yapılmadı.(EÜ/TK)
