Fotoğraf: Anadolu Ajansı-Arşiv
Türk Mühedis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) bağlı Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener, 17 Ağustos Marmara Depreminin yıldönümü nedeniyle yazılı açıklama yaptı.
Yener, açıklamada Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunu ve barajlarının büyük kısmının aktif deprem kuşakları üzerinde yer aldığını belirtti.
1999 Marmara Depreminden hiçbir ders alınmadığını ifade eden Yener, şöyle dedi:
Marmara Depreminin üzerinden 21 yıl geçmesine karşın ülkemiz depremlere hazırlıklı değildir. Yer seçimi, yapı tasarımı, üretimi ve denetiminde bilimsel ve bütünlüklü bir düzen yoktur. Sorunlu dolgu alanları, dere yatakları ve kıyılar imara açılmakta, her yere AVM’ler, gökdelenler yapılmaktadır.
Yanlış ulaşım politikaları, yanlış kentsel dönüşüm uygulamaları, rant eksenli büyük projeler, su yatakları ile yeşil alanlar arasındaki bağların koparılması, sel-su baskınlarının artışı, ısı adalarının oluşması gibi olgular depremlerin yıkıcı etkilerini artırmaktadır.
Bu sorunlara, depremlere dayanıklı yapı stokunu artırma gerekliliğini gözetmeksizin yapılan son imar affı ve depremlerde toplanma yerleri olan alanlardaki hızlı yapılaşma da eklenmişti.
| Yener, alınması gereken önlemleri ise şöyle sıraladı: Depremlere karşı önlemler bütünlüğü, güvenli yapılaşma, halkın sağlıklı yaşam ve doğal çevre hakkı için piyasacı, rantçı, kamusal denetimi yok sayan yaklaşımın reddedilmesi gereklidir.
Yapı Denetim Yasası'nın ticari yapı denetim şirketi modeli yerineuzmanlık ve etik niteliklere sahip yapı denetçilerinin etkinliğini ve meslek odalarının sürece etkin katılımını sağlayacak yeni bir planlama, tasarım, üretim ve denetim süreci modelininbenimsenmesi gerekiyor. Marmara Depremi sonrası yapılan incelemeler oluşan kayıpların yüzde 80'e varan kısmının taşıyıcı sistemlerin gördüğü zarara bağlı olarak tesisatlarda oluşan hasarlar nedeniylemeydana geldiğini göstermiştir. Bu nedenle konut, sanayi, enerji, ulaşım vb. birçok alanla bağlantılı tesisat/mekanik tesisat sistemlerinin depremler ve diğer afetlerde taşıdığı önem itibarıylabina ve doğal eki mekanik tesisatının tasarım, üretim ve bakımında üretenler ve denetleyenler MMO tarafından belgelendirilmiş konunun uzmanı mühendisler olmalı, bu husus bütün yasal düzenlemeler ve Yapı Denetimi Yasası'nda yer almalıdır. Endüstriyel tesislerin güvenlik ve birbirlerine yakınlık-uzaklık mesafeleri konusunda gerekli çalışmalar yapılarak standart ve gerekli koşullar imar mevzuatına yansıtılmalı; sorunlu alanlar "yapı yasaklı alan" ilan edilmelidir. Okullar, hastaneler başta olmak üzere kamu yapılarının depreme karşı güvenli olup olmadıklarının konunun uzmanı mühendisler tarafından tespitine yönelik çalışmalarda TMMOB'ye bağlı ilgili Odalar mutlaka yer almalıdır. Doğalgaz, elektrik, ısıtma kazanları, jeneratörler ve gaz tesisatları için erken uyarıcı ve gaz/akım kesici sistemler uygulanmalı, denetimleri meslek odalarınca yürütülmelidir. |
(RT)
