Şêrko Kanîwar, müziğe 1995 yılında abisinin zoruyla, bağlama kursuna giderek başlıyor. Çok kısa bir kurs eğitiminden sonra liseden üniversiteye uzanan süreçte kendi kendini geliştiriyor. Üniversite yıllarında Dicle Fırat Kültür Sanat Derneği'nde def ile tanışması, profesyonel müziğe adım atmasına ve hayatının tümünü müziğe adamasına vesile oluyor.
Geleneksel Kürt müziği ile bağlama çalmayı geliştirirken de şu anda Zarok ma müzik eğitim sisteminin temeli olan geleneksel ezgiler açısından zengin bir altyapı oluşturmuş oluyor.
Şêrko Kanîwar, Diyarbakır'daki Ma Music'e bağlı ve müziğin birçok alanında sadece çocuklara eğitim verecek olan Zarok ma'nın temellerini nasıl attığını böyle anlatıyor.
Hayatımı şekillendirenler: Çocuk ve müzik
"Dili yasaklı, kültürel asimilasyonun en üst düzeyde olduğu bir halk-Kürt halkı- için bu halkın çocukları için müziğe aşık bir noktadayım. 2006'da Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi'nin her yıl organize ettiği Hazar Gölü Çocuk Yaz Kampında, atık malzemelerden oluşan Doğal Ritim Orkestrası ile çocuk çalışmasına başladım. Ve hayatımın bundan sonraki kısmını şekillendirecek aşkımı bulmuştum. 'Çocuk ve Müzik'. 2007-2009 yılları arasında 3 yıl boyunca özel dershanelerde matematik ve geometri öğretmenliği yaptıktan sonra gözlerinin içindeki ışıltıya 'aşık' olduğum çocuk çalışmasına devam ettim."
0-5 yaş arası çocuklara özel olarak tasarlanmış, pandemi koşullarına da uygun yeni mekan bugün açıldı. Ma music Koordinatörü ve Zarok Ma eğitmeni Kanîwar, "Pandemi bize manevra şansı verdi ve Zarok ma artık bir okul" diyor.
Şêrko'nun fantezileri!
Anne karnındaki bebekten 5 yaşına kadar çocuklara müzik eğitimleri verecek Zarok Ma'da. Biraz eğitimlerden, yöntemlerinizden söz eder misiniz? Hamile kadınları da bekliyorsunuz eğitimlere, öyle mi?
Ebeveyn Katılımlı Müzik Eğitimi çalışmasına 2014 yılında 8 çocuk ile evlerde pilot bir çalışma olarak başladım. Doğrusu başlarken etrafımdaki birçok kişinin inancı da güveni de yoktu bu çalışmaya. 0-5 yaş ile müzik çalışmanın çok zor olduğunu, bunu yapmanın mümkün olmadığını, hatta "Şerko'nun fantezileridir, başarılı olmaz bu çalışma" diyenler de oldu. Ancak inançlı, kararlı, güven veren anne-babalar (çalışma arkadaşlarım) "Biz varız, hiçbir şey olmazsa bile çocuklarımız ile Kürtçe stranlar söyleyip eğlenmiş oluruz" dediler ve bugüne kadar geldi. 7 yıldır 0-5 yaş arası yaklaşık 2000 çocuk bu eğitimleri almış. Pandemi bize manevra şansı verdi ve Zarok ma artık bir okul, bir Müzik Eğitim Felsefesi, Metodu...
Dünya örneklerinde Kodaly, Orff, Dalcroze ve Suzuki metodları var. Ve hemen hemen hepsi de çocuk müzik eğitiminin çok küçük yaşlarda başlaması gerektiğini savunur. Zarok ma eğitim sistemi de Müzikal Anadili felsefesi ile doğum öncesi hamileliğin 16. haftasından itibaren başlıyor. Ne mi yapıyoruz eğitimlerimizde? Her hafta bir Kürtçe geleneksel stran ya da çocuk stranı öğretiliyor. Varsa bu stran için tasarlanmış bir koreografi oluyor. Her hafta düzenli olarak kulak eğitimi, ritim çalışması, body perküsyon, dengbêjlerin seslerini dinletme ile yaşam hikayelerini tanıma, ayda bir Çocuk Divanları, mini konserler ile enstrüman tanıtımları, 32 haftalık müzik eğitimin sonunda bir çocuk eğer yaşça 60 ayını doldurmuş ise ve bir enstrüman çalabilmek için gerekli temel bilgileri edinmiş ise bir enstrüman seçip Ma musicteki bir kursa ya da Ma Çocuk Akademisine geçiş yapıyor.
"Derdimiz kültürel asimilasyona karşı direnme"
Zarok ma'da müzik eğitiminin yanı sıra çocukların hayal dünyasını zenginleştirip geliştirecek olan sanat ve masal atölyeleri de mevcut. Her çocuk istediği gün ve zaman diliminde sanat atölyesi ve masal köşesinde hayallerini hem renkler ile hem de dinlediği masallar ile uçurabilir. Bu arada öğretim dilimiz sadece Kürtçe (Kurmancî, Zazakî ve Sorani). Derdimiz dil gelişimi ve kültürel asimilasyona karşı da bir direnme aslında.
Hamile kadınları da bekliyoruz tabii ki de... Çünkü 16.haftadan itibaren anne karnında aktif bir şekilde duymaya başlayan iki kulaktan ve hissetmeye başlayan bir canlıdan bahsediyoruz. Dünyamızdaki tüm seslerin ve müziklerin bir bombardıman şeklinde anne karnındaki çocuğu bile etkilediğini düşündüğümüzde, evet, doğum öncesi başlamalı müzik... Meryem Xan, Şeroyê Biro, Aram Tîgran ve daha niceleri, geleneksel müzik kodları, kültürel kodlar, tam da bu süreçte çocuğun ruhuna yerleşmeli ki 'Her Gîha Li Ser Koka Xwe Şîn Tê'- Her ot kendi kökü üzerinde yetişir, anlam kazansın.
Anne karnında müzik ve masalla dolu bir süreç
Sadece bebek değil, asıl hedef kitle burada ebeveyn. Çocukların ilk müzik eğitmenleri bizler değiliz. Anne, baba, yakın çevre ve varsa bakıcılık yapan kişidir. Bu yüzden doğumdan sonra çocuğa öğretmeyi planladığımız stranları ebeveynlere öğretmeye çalışıyoruz, ritim duygularını geliştirmeye, çocuklarına ninniler söyleyebilmelerini sağlıyoruz... Ve anne karnında müzik ile masal ile dolu bir süreç geçiren bir çocuk her yönden pozitif anlamda etkilenmiş olacaktır.
Derse katılan ebeveynin, çocuğun müzikal gelişimi açısından rolü nedir?
Her şeyden önce çocuk, bu dersin zorunlu olmadığını, herkes için olduğunu hisseder. Yaşamın bir parçası olduğunu. Kendini güvende de hissetmesini sağlar ilk haftalar için. Derse katılan ebeveyn dersin içeriğine hakim olur, derse aktif bir şekilde katılım sağladığından ve uygulamasını evde doğru bir şekilde çocuk ile birlikte yapma imkanı bulur. Çok küçük yaştan itibaren müzik eğitimi için desteklenen çocukta hem algısal düzeyde bir gelişim hem de özgüven açısından güçlü bir çocuk yetişir.
Kayyum sonrası...
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki Aram Tigran Kent Konservatuarında anadili temelli çok dilli müzik eğitimleri veriyordunuz, ancak kayyumla birlikte sözleşmeniz feshedildi. Biraz bu süreçten söz eder misiniz? Derslere devam edenler ve eğitmenler açısından neler yaşandı?
Aram Tigran Konservatuarı binlerce çocuk ve gence anadilinde sanat eğitimleri veriyordu. Kayyumların ilk icraatlarından biriydi zaten bu. Her şey tek dilli, tek renkli, tek sesli oldu. Aram Tigran ekibi olarak anadilinde çok dilli çok kültürlü bir eğitim sistemine olan inancımız ve çocuklarımıza verdiğimiz söz olan "Bu ülkenin çocuklarını müziksiz bırakmayacağız sözü" ile Ma music ile devam ettik. Çoğu çocuk olan 400 öğrenci ve 35 kişilik ekip ile 3 ay boyunca evlerde derslere devam ettik. Eş, dost, ailelerin de desteği ile kolektif bir şekilde Ma'yı kurduk ve bugüne kadar getirdik. Şimdi de Zarok ma ile taçlandırıyoruz çocuklara verdiğimiz bu sözü. Zorlu ama kendimizi çok daha güçlü hissettiğimiz bir süreçti. Herkes, tüm ekip, aileler, öğrenciler, ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalıştı ve çalışıyor. Umudun yok edilmeye çalışıldığı bir süreçte çocukların, gençlerin ailelerin umut kaynağı ve müziği olduk.
Kendi müzikal kökleri
Zarok Ma'da eğitim alan çocukların müziğe bakışı nasıl şekillenecek?
Her şeyden önce müzikal anadilleri ile eğitim alma şansını yakaladıklarından özgüvenli bir şekilde bu süreci yaşarlar. Geleneksel müziklerini ve sanatsal düzeyi yüksek olan çocuk stranlarını eğitim müfredatında öğrendiklerinden çok iyi bir genel kültür birikimine sahip olacaklar. Kendi müzikal kökleri üzerinde yetişerek çok kültürlü bir düşünce tarzıyla şekillenecekler.
Kurumumuzda herkes kendi maddi bütçesine uygun bir biçimde ders ücretlerini ya öder ya da ödeyemez ise burslu bir şekilde devam eder" diyorsunuz. Günümüzde bu tarz bir oluşumun ayakta kalması nasıl olacak? Destekler Zarok ma için ne kadar önemli?
"Herkes İçin Müzik, Her Yerde Müzik" şiarıyla açtık ma music'i. Müzik eğitiminin seçilmiş bir sınıfa ait olmadığını ve herkes için olduğunu savunan, komünal ekonomi ile 'aşk' ile çalışan bir ekibimiz var. Evet, maddi anlamda zorlanıyoruz ancak manevi anlamdaki zenginliğimizin tarifi yok sanırım. Bir aile ya da destekçi kapıya gelip "Sizin için ne yapabilirim, isteyin yeter" deyince dünyalar bizim oluyor zaten.
Birlikte olma hali, el ele verip yıkılmadan direnme hali, umudu büyütme hali bizi her açıdan güçlü kılıyor. Ancak bir yandan da ma music emekçilerinin ihtiyaçlarını karşılayacak alternatifler bulmaya, projeler üretmeye ve destekler bulmaya çalışıyoruz. Bu çerçevede, evet sizin başta dediğiniz şekilde bir ekonomi politikamız var ve tam da bu yüzden umudu daha da büyütmek için herkesi kendi imkânları çerçevesinde ma music'i desteklemeye davet ediyoruz. Çünkü ma music'e destek umudu daha da büyütüyor...
(AÖ)
