* Haberin videosunu izlemek için tıklayınız.
"Kayıplar Projesi", 25 yıldır süregiden savaş boyunca kaçırılan, öldürülen ve cesetleri bugüne kadar bulunamayan insanların bulunması, ölüm nedenleri ve şekilleri araştırılarak insan onuruna yakışır biçimde ölümlerinin belgelenmesi ve gömülebilmesi için yola çıktı.
Türkiye İnsan Haklar Vakfı (TİHV) tarafından uygulanacak proje ayrıca kayıp yakınlarının ölüleriyle vedalaşıp, yas süreçlerini tamamlayabilmeleri, haklarının korunduğunu görerek savaşın ve katliamların yarattığı tahribatı onarıcı süreçlerin işletilebilmesini hedefliyor.
Vakfın başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, "Halkların barışabilmeleri için kayıplarının yaslarını sonlandırmaları şart" diyor.
Projeye İnsan Hakları Derneği (İHD), Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (YAKAY-DER), Mazlumlar ve İnsan Hakları İçin Dayanışma Derneği (MAZLUM DER) ve kayıp yakınları da destek veriyor.
Bugün TİHV İstanbul binasında yapılan basın toplantısıyla basına tanıtılan proje üç basamaktan oluşuyor. Fincancı'nın verdiği bilgiler şöyle:
1) Kayıp kaynakları:
a) Kayıplara ilişkin verilerin toplanması
* Kayıptan önce yanında olması gereken kişisel eşyalar envanteri
* Kayıplara ilişkin sağlık kayıtları ve kimlik bilgileri
* Kayıplara ilişkin gündelik yaşam alışkanlıkları bilgileri
* Kayıptan sorumlu olduğu bildirilen kişi/kurum
* Kayıp sonrası gömü alanı
* Haritalandırma çalışmaları
b) Kayıp yakınlarından kimliklendirme için doku örneklerinin toplanması
2) Olası gömü alanı - adli arkeoloji, olay yeri inceleme ekipleri (adli bilimler, adli antropoloji, adli tıp uzmanları)
a) hava fotoğraflaması (Yüzeyde olası bitki örtüsü, yükseklik, toprak doku ve renk değişiklikleri)
b) Yüzey araştırması:
- Kullanılacak alet: Yer altı Radarı ya da bilinen adıyla GPR. Yeraltının sığ tabakalarının (ilk 0-40 metre) araştırılmasında kullanılan jeo-fizik bilimi tabanlı bir ölçüm cihazı.
- Yöntem: Yatay doğrultuda elektrik alan vektörü olan bir verici anten aracılığıyla yer içine gönderilen çok yüksek frekanslı EM dalgalarının ara yüzeylerden yansımasının gözlemlenmesi. Yeraltında, her iki tarafı farklı dialektik özellikte kayaçlardan oluşan bir ara yüzey varsa, elektromanyetik dalga bu arada yüzeyde yansıma ve iletime uğrayacaktır. Yüzey araştırması bu yöntem kullanılarak yapılabilir ve araştırma sonuçları gözetilerek kazı alanı belirlenir.
- Kazı alanının kazı ve örnekleme için ölçeklendirilmesi
- Kazı çalışması
- Buluntu envanteri oluşturulması
- Örneklerin korunması
- Laboratuara uygun koşullarda iletilmesi
3) Otopsi: (Adli tıp uzmanı, adli diş hekimi ve adli antropolog tarafından yapılacak ve ölüm nedeni ve şekli tespit edilecek. Laboratuarda DNA incelemesi ve veri analizi yapılacak.
"Kazıların bu yöntemlerle yapılmamasının kaygı verici olduğunu" söyleyen Fincancı, "Verilerin kaybına yol açabilecek bu şekilde kazılar sonucu araştırmaların sonuçsuz kalması, delillerin karartılması olarak yorumlanabilir" dedi. "Bu durumun sorumluların yargılanmasını gerektirecek bir suç niteliği taşıyacağını" söyledi.
