Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) 12 Haziran Çocuk Emeğine Karşı Dünya Günü için hazırladığı rapora göre, Türkiye'de "çocuk işçi" olan 5-14 yaş arası kız çocukları, haftada yaklaşık 30 saat çalıştırılıyor. Bu rakam oğlan çocukları için ortalama 25 saatin üzerinde.
Bu rakamlarla, Türkiye, raporda incelenen 16 ülke içinde, Mali ve Senegal'den sonra çocuklarını en uzun çalıştıran üçüncü ülke. 16 ülkenin ortalaması, oğlan çocukları için 20,2; kız çocukları için 19,2 saat.
2006 verilerine göre Türkiye'de yaklaşık 1 milyon çocuk çalıştırılıyor.
Çözüm eğitim ama 220 bin çocuk eğitim dışında
"Kızlara bir şans verin" başlıklı rapor, çocukların işçileştirilmesine karşı temel politika olarak eğitim yatırımlarını, yoksul ailelere dolaylı eğitim masrafları için yardım verilmesini öneriyor. Ancak Eğitim Reformu Girişimi'nin (ERG) dün (11 Haziran) açıkladığı "Eğitim İzleme Raporu"na göre 6-13 yaş arasında eğitime kayıtlı olmayan 220 bin çocuk var. Bunların 130 bini kız, 90 bini oğlan çocuğu. Eğitim dışında bırakılan yaklaşık 100 bin çocuk Orta ve Güneydoğu bölgelerinde. Üstelik bu sayılara, nüfus kaydı olmayan çocuklar dahil değil.
Hanesinde sosyal güvenlik kurumu üyeliği bulunan bir çocuğun ortaöğretime katılım olasılığı ortalama yüzde 15 artıyor. Kentlerin en yoksul mahallelerinde yaşayan ailelerin yüzde 54'ünün sürekli bir geliri yok. Bu oran Gaziantep ve Diyarbakır'da yüzde 84 ve yüzde 91'e kadar çıkıyor.
İlköğretimde üst sınıflara çıkıldıkça, kızların eğitime katılımı azalıyor. 1. sınıfta oran 100 oğlana karşılık 96 kızken, bu 8. sınıfta 100 oğlana karşılık 91 kıza düşüyor.
Eğitim kaynaklarını artırın
ERG'nin çözüm önerileri arasında Eğitim Bakanlığı'nın kapasite ve kaynaklarının geliştirilmesi var. ILO da özellikle kız çocuklarının eğitim dışında bırakıldıkça "çocuk işçi" haline gelmesini önlemek için hükümetleri eğitime ayırdıkları kaynakları artırmaya çağırıyor. Özellikle kriz döneminde hükümetler kamu harcamalarını kıstıkça, çocukların işçileştirilmesi riski artıyor.
ILO raporuna göre, Türkiye'de 5-14 yaş arası kız çocuklarının yaklaşık yarısı, oğlan çocuklarının da üçte birinden fazlası, ev işlerinde ücretsiz olarak çalıştırılıyor. Bu dışarıda da çalıştırılan kız çocukları için "çifte yük" anlamına geliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2006'daki "çocuk işgücü araştırması", bu konudaki en yeni veri. Türkiye'deki 6-17 yaş grubunda bulunan 16 milyon 264 bin çocuğun yüzde 6'sı, 958 bini çalıştırılıyor. Bunların yüzde 66'sı oğlan, yüzde 34'ü kız çocukları. Çocukların yüzde 41'i tarım, yüzde 28'i sanayi, yüzde 21'i ticaret, yüzde 9'u da hizmet sektörlerinde çalıştırılıyor. 6-14 yaş grubundaki çocukların yüzde 57'siyse tarımda çalıştırılıyor.
Bu rapor da "çocukların ekonomik işlerde çalışması okula devamlarını engelliyor. Sonuçlar, çocuk işçiliğini önlemede en önemli alternatifin eğitim olduğunu gösteriyor. Çocuklar ne kadar eğitim sisteminin içerisindeyse o kadar çalışma hayatının dışında kalıyor" diyor. (TK)
