Sosyolog ve siyaset bilimci Prof. Dr. Şerif Mardin dün hayatını kaybetti. Cenazesi bugün İstanbul’daki Yeniköy Cami’nde öğle namazını müteakiben defnedilecek.
Şerif Mardin, modernleşme, din ve siyaset, Osmanlı'nın son dönemindeki siyasi gelişmeler ve Jöntürkler üzerine çalışmalarıyla biliniyordu.
Görev yaptığı İstanbul Şehir Üniversitesi yaptığı yazılı açıklamada, “Türkiye’nin yetiştirdiği en saygın akademisyenler arasında yer alan İstanbul Şehir Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şerif Mardin, 6 Eylül’de İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede vefat etmiştir” dendi.
“Türkiye’de din ve modernleşme, sivil toplum, ideoloji, merkez-çevre ekseninde yaptığı öncü ve çığır açıcı bilimsel çalışmalarıyla bizlere eşsiz bir miras bırakan Prof. Dr. Şerif Mardin’i, her zaman sevgi ve saygıyla yadedeceğiz.”
İletişim Yayınları da Mardin’in ölümünün ardından, resmi Twitter hesabından, “Sosyolog, siyaset bilimci, düşünür, bilim insanı yazarımız Şerif Mardin'i kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyiz” diye yazdı.
Eski Başbakan, AKP Konya Milletvekili Ahmet Davutoğlu da Mardin’le ilgili mesajında, “Türkiye, meslek ahlakı ile mütemayiz bir münevveri, zarafeti ile maruf bir beyefendiyi kaybetti; ben de doktora hocamı, ilim hayatımda örnek aldığım bir büyüğümü kaybettim” dedi.
"Mahalle baskısı" ile ne demek istedi?
Ruşen Çakır’ın Vatan gazetesinde 2007'de yayımlanan söyleşisinde ilk kez “mahalle baskısı” ifadesini kullanarak literatüre kazandırmıştı.
Bu kavramla ne anlatmaya çalıştığını, 27 Mayıs 2008’de “Mahalle Baskısı, Ne Demek İstedim?” başlıklı toplantıda şöyle açıklamıştı:
“Mahalle baskısının bir kavramdan öteye bir teşkilatlanma şekli ve zamanla da değişen bir olgu olduğunu ortaya atmak gerekti. Çünkü bu mahalle baskısı, bir nevi hiçbir zaman yerinden kımıldamayan, bir kültürün her zaman bulunabilecek bir yönüymüş gibi algılandı. Halbuki bu doğru değil. Mahalle baskısını bir tarihi süreç içinde incelemek lazım. Mahalle baskısının niçin ve nasıl değiştiğini anlatmak gerekir. Şimdi bu sorumluluğumuzun ilk şeklini böyle ifade edebilirim. Ondan sonra bu değişik şekillerin ortaya çıkarmış olduğu, biraz da mahalle baskısının ötesinde çalışan bir süreç ortaya çıkmaya başladı. Aslında o süreci de tekrardan gözden geçirip bu işin o kadar da basit bir şey olmadığını anlatmak lazım. Benim sorumluluğum o konuda.”
Şerif Mardin, Şubat 2008’de 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e yazılan ve “Ülkenin geleceğinin ayrımcılık yapmayan, çocuklarını ölüme göndermeyen, adaleti ve barışı esas alan bir anlayışla şekillenmesine duydukları ihtiyacı ifade eden” mektubun imzacılarındandı.
Prof. Dr. Şerif Mardin hakkında
1927 yılında İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesi’nde başladığı orta öğrenimini ABD’de tamamladı.
ABD’deki Stanford Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümü mezuniyetinin ardından lisansüstü eğitimini John Hopkins Üniversitesi’nde yaptı.
1954’te Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne asistan olarak girdi, doktorasını “Yeni Osmanlıların Düşünsel Yapıtları” konulu teziyle Stanford Üniversitesi’nde tamamladı.
“The young Ottoman movement: a study in the evolution of Turkish political thought in the nineteenth century” başlıklı tezinin genişletilmiş hali, 1962’de Princeton University Press'ten “The Genesis of The Young Ottoman Thought” adıyla yayınlandı.
1964’te doçentliğe, 1969’da profesörlüğe yükseldi. 1973’te Boğaziçi Üniversitesi’nde siyaset bilimi ve sosyoloji dersleri verdi.
ABD’de Columbia ve California, İngiltere’de Oxford Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak dersler verdi.
Washington D.C.’deki American University Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde öğretim üyeliği yapıyordu, aynı üniversite bünyesinde faaliyet gösteren İslâmî Araştırmalar Merkezi’nin başkanıydı.
Aynı zamanda Sabancı Üniversitesi’inde öğretim görevliliğine devam ediyordu.
“Din ve İdeoloji” çalışması Oxford Üniversitesi müfredatına girdi.
Kitapları: Jön Türklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908 (1964), Din ve İdeoloji (1969), İdeoloji (1976), Türkiye’den Toplum ve Siyaset (Makaleler derlemesi, 1990), Siyasal ve Sosyal Bilimler (Makaleler derlemesi, 1990), Türkiye’de Din ve Siyaset (Makaleler derlemesi, 1991), Türk Modernleşmesi (Makaleler derlemesi, 1991), Religion and Social Change in Modern Turkey. The Case of Bediüzzaman Said Nursi (1989) [Bediüzzaman Said Nursi Olayı / Modern Türkiye’de Din ve Toplumsal Değişim (1992)], The Genesis of Young Ottoman Thought (1962) [Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu (1996)] Türkiye, İslam ve Sekülarizm (Makaleler derlemesi, 2011).
Makale yazdığı eserlere de buradan ulaşabilirsiniz. (AS)
