Prof. Pala: Toplumsal bağışıklık için yılın ilk yarısı zor

*Fotoğraf: AA. 

Çin'den sipariş edilen yeni tip koronavirüs (Covid-19) aşısının 3 milyon dozluk ilk partisini taşıyan uçak, saat 05.44'te Ankara Esenboğa Havalimanı'na indi.

Sağlık bakanlığından yapılan açıklamaya göre aşı önce 14 gün sürecek test aşamasından geçecek. Aşıyla ilgili merak ettiklerimizi Türk Tabipler Birliği (TTB) Covid-19 İzleme Kurulu üyeleri Prof. Dr. Kayıhan Pala'ya sorduk.

Aşının ilk dozları bu sabah Ankara'ya ulaştı. Ancak aşının Faz 3 sonuçları hala belirsiz. Bundan sonra nasıl bir süreç yaşanacak? 

Bağımsız bilim insanları tarafından yapılacak değerlendirmeler ön plana çıkıyor. Sağlık Bakanlığının üç noktada -güvenli, etkili ve kaliteli- aşının kullanılabilir olduğunu kanıtlaması gerekiyor.

Şu anda bu aşı o düzeyde değil. Aşının Faz 1 ve Faz 2 sonuçları sevindirici, ancak bakanlık bu 14 günlük süreyi nasıl geçirecek, neler yapacak o konuda bir bilgimiz yok kamuoyuna açıklama yapılmadığı için.

Bununla birlikte bu 14 gün içinde Brezilya'daki sonuçların açıklanması ve Türkiye'de halen yürütülen testlerin daha kapsamlı sonuçlarının açıklanması bekleniyor.

"Türkiye deneylerinde 60 yaş üstü yoktu"

Şöyle bir problem var, Türkiye'ye getirilen SinoVac şirketinin CoronoVac aşısının Faz 3 deneylerinde Türkiye'de sadece 18 yaş üstü ve 60 yaş altı yer alıyor.

60 yaşın üzerindekiler Türkiye'deki deney kapsamında yok. 60 yaşın üzerindekiler sadece Brezilya'daki çalışmaya alındığı diye bir bilgimiz var.

Şimdi Türkiye'de ilk önce aşılanacak grup sağlık çalışanları ve 65 yaş üstü kişiler. Bu aşının genel Faz 3 sonuçlarını bilmeden bu insanlara aşı yapılması doğru değil.

Sanırım bakanlık, bu 14 günlük süreyi, Brezilya'daki çalışmanın sonuçlarını beklediği için kullanıyor.

• NOT: Faz 3 test sonuçları netleşmediği için Çin aşısının etki oranı konusunda bir yüzde şu an yok. Pfizer/BioNTech ortaklığı aşılarının yüzde 90, Moderna yüzde 95, Rusya ise Sputnik aşılarının yüzde 92 etkili olduğunu duyurmuştu.

Peki "Acil Kullanım Onayı"nın çıkarılması hakkında ne düşünüyorsunuz? 

Bu onayda güvenli, etkili ve kaliteli olduğundan emin olunmasa bile aşıya onay verilebileceği yer alıyor. Biz bunu doğru bulmuyoruz.

TIKLAYIN - TTB aşı için Acil Kullanım Onayı koşullarını paylaştı

"Türkiye'nin 120 milyon doza ihtiyacı var"

Küresel çapta bir aşıya güvenmeme durumu var. Hem Türkiye hem dünyada pekçok kişi aşı yaptırmayacağını söylüyor. Toplumsal bağışıklık açısından bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? 

Ben, bu alanda çalışan birisi olarak güvenli, etkili ve kaliteli olduğundan emin olduğum ilk aşıyı bulduğumda hemen yaptıracağım.

Türkiye şu anda 50 milyon doz SinoVac aşısı (Çin aşısı), 4 buçuk milyon doz da Pfizer/BioNTech aşısı sipariş etti. Dolayısıyla en az 60 milyon kişiye aşı vurulacağını düşünürsek 120 milyon doz aşıya ihtiyacımız var. Elimizde başka seçenek de pek görünmüyor.

"Yılın ilk yarısı normalleşme zor"

Aşı yapıldıktan sonraki bağışıklık aşaması nasıl gelişecek? 

SinoVac aşısı üzerinden konuşursak, en erken beş hafta içinde bağışıklığın gelişmesini bekleyebiliriz. Niye? Birinci dozla ikinci doz arasında en az iki hafta var ve ikinci doz yapıldıktan üç hafta sonra bağışıklık gelişmeye başlıyor.

Bu koşullarda aşı olur olmaz bağışıklık gelişti diye de düşünmemek gerekir. Türkiye'de aşılanmaya en erken Ocak'ın üçüncü haftası başlanacağı gibi detaylar göz önüne alındığında Türkiye'de önümüzdeki yılın ilk yarısında aşıyla bir toplumsal bağışıklık sağlanması mümkün görünmüyor.

Bu sebeple önlemlerin devam etmesi gerekiyor.

Kim, ne zaman aşı olacak?

• Her vatandaşa iki doz aşı vurulacağı için ilk aşamada 1.5 milyon kişiye aşı yapılacak. 65 yaş üstü ve kronik hastalar, sağlık çalışanları, engelliler, koruma ve huzurevlerinde kalanlar aşılanacak.
• İkinci grupta toplum işleyişi için gerekli sektör ve kritik işlerde çalışanlar ile 50 yaş üzeri en az bir kronik hastalığı olanlar var.
• Son aşamada ise tüm bireylerin aşılanması hedefleniyor.

Aşı sıramızın geldiğini nereden bileceğiz?

• e-nabız uygulamasından sırası gelenlere aşı çağrısı yapılacak.
• e-nabız uygulaması kullanmayanlar aşı tarihini aile hekimlerinden öğrenebilecek.

Kimler aşı olmayacak? 

• Hamileler ile 4 veya 6 ay içinde koronavirüs geçirenler aşılanmayacak.
• Ücretsiz yapılacak aşı zorunlu olmayacak.

İnaktif virüs aşılarından

Almanya'daki BioNTech aşısı, Moderna ya da Astrazeneca'nın mRNA'dan faydalanarak üretilen aşıların aksine, Çin'in aşısı aktif olmayan ya da zayıflatılmış virüs aşıları sınıfına giriyor.

İnaktive edilmiş aşılar, virüsün bir laboratuvarda geliştirilmesi ve ardından öldürülmesi ile yapılıyor.

Ne kadara mal oluyor?

Çin kenti Jiaxing'in hastalık kontrol ve önleme merkezi (CDC), 16 Ekim'de WeChat üzerinden yaptığı açıklamada, CoronaVac adlı iki aşı adayının doz başına 200 yuan'a (yaklaşık 240 lira) mal olacağını açıklamıştı.

(PT)