Meclis içindeki ihtisas komisyonlarından görüşmeleri tutanağa bağlanmayan tek komisyon Milli Savunma Komisyonu. Yurttaşlar komisyonda nelerin konuşulduğunu bilmiyor.
Tutanak Müdürlüğü: Hiç istemediler, biz de hiç tutanak tutmadık
Buna dair yasal bir düzenleme yok. bianet'in görüştüğü Meclis Tutanak Müdürlüğü yetkilileri "Komisyonlar kurulduğunda bize bir yazı gönderirler, tutanak tutulmasını isterler. Savunma Komisyonu'ndan hiç istek gelmedi, biz de tutmadık" diyor.
Meclis'in nasıl işleyeceğini belirleyen İç Tüzük'e göre, tutanak tutulmamasını gerektiren tek koşul, "görüşmelerin sır olarak saklanmasına söz verildiği" "kapalı oturumlar". Komisyon tutanaklarıyla ilgili 33. maddedeyse, "Komisyon karar verirse, tam tutanak tutulur" deniyor.
Akyeşilmen: Şeffaflaşma için gerekli
Milletvekili danışmanı ve Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı'nın (TESEV) "Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim" almanağının yazarlarından Nezir Akyeşilmen, tutanakların "daha sonra ortaya çıkabilecek hukuki bir sorunda başvurmak veya araştırmacıların hizmetine sunmak" için önemli olduğunu söylüyor.
Ancak, ne bu yapılıyor ne de herhangi bir komisyon üyesi buna itiraz ediyor. Akyeşilmen "Acaba milletvekilleri tutanak tutulmadığından haberdar mı?" diye sorma ihtiyacı da duyuyor.
Akyeşilmen'e göre, tutanaklar tutulsa ve kamuoyuna açık olsa, bu şeffaflığın göstergesi olacak. Aksi halde, "Karanlıkta kalanın, görüşülenin ne olduğunu bilemiyoruz. En masum şey bile kuşkuya dönüşebiliyor" diyor.
Akay: Komisyon'un denetim yetkisi olmalı
"Savunma hariç, bütün ihtisas komisyonlarının tutanaklarına ulaşabiliyoruz" diyen TESEV'in "Güvenlik Sektörü" raporunun yazarı, Bilgi Üniversitesi öğretim elemanı Hale Akay, bu durumun "Savunma konuları her zaman gizlidir, vatandaşa açılmaz" algısının kabulü ve meşrulaştırılması anlamına geldiğini söylüyor.
Raporda, askeri vesayeti engelleyecek değişikliklerden biri olarak "Milli Savunma Komisyonu görüşmelerinde tutanak tutulması ve bunlar yayınlanması" da yer alıyordu.
Komisyonun TBMM Başkanlığı tarafından kendisine gönderilen yasa tasarılarını inceleme dışında güvenlik bütçesi, silah alımları, MGSB başta olmak üzere güvenlik politikalarının belirlenmesinde herhangi bir yetkisi yok.
Akay Komisyon'un denetim yetkilerinin olması gerektiğini söylüyor:
"Komisyon sadece yasa tasarılarıyla ilgili uzman görüşü alıyor. Bunlar arasında yeri değiştirilen subayların ödenekleriyle ilgili yasa tasarılarına varıncaya kadar birçok konu burada tartışılıyor.
"Ama Komisyon ordunun içindeki herhangi bir konuda araştırma başlatamıyor. Oysa başka ülkelerde çok daha etkin. Bu komisyonun savunma harcamalarını görüşebilmesi gerek.
"Diğer ülkelerdeki gibi, savunma sanayi müsteşarlığı üzerinde yetkisi olabilir, ihaleleri takip edebilir, orduyla ilgili bir sorunda denetim faaliyeti yürütebilir, Meclis'le ordu arasında bilgi kanalı işlevi görebilir." (TK)
