İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden Prof. Dr. Gülay Günlük-Şenesen, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemenin (TCDB), "merkezi ve yerel yönetimlerin toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına ilişkin vaatleri ile bütçeden bu amaç doğrultusunda ayırdıkları kaynakların uyumunun izlenme aracı" olduğunu anlatıyor.
"TCDB, kadın ve erkeklerin, kız ve oğlan çocukların gereksinimlerinin karşılanmasında, kamu kaynaklarının hakça kullanımını ve kamu gelirlerinin yükünün hakça üstlenilmesini gözeten bütçeleme çalışmasıdır."
Görüşmeleri süren yeni bütçeyi değerlendiren Günlük, Maliye Bakanlığı'nın bütçe sunuş konuşmasında geçen "Bütçemizi toplumsal cinsiyete duyarlı hale getiriyoruz" şeklindeki değinmeyi bir bütçe metninde ilk kez gördüğünü ve olumlu bulduğunu belirtiyor.
"Kadınların ve kız çocuklarının dezavantajlı konumları ve burada sözü edilen politikalar zaten Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) plan ve programlarında yer almaktadır, ancak bu sorunları gidermeye kaynak ayrılmasının TCDB uygulaması anlamına gelmediği de açıktır. Çünkü belirtilen kapsam çok dardır." diyen Günlük, TCDB'nin nasıl gerçekleştirilebileceğini ise şöyle anlatıyor:
"TCDB için ön koşul, kamunun genel politika düzleminde cinsiyetlerarası eşitlik perspektifinin benimsenmesi ve eşitsizliklerin giderilmesi amacının temel öncelik olarak saptanmasıdır.
"Bunun için de bilgi ve veri üretimi, bütçenin cinsiyetlerarası eşitsizliklerin giderilmesine yönelik olarak düzenlenmesi ve uygulama sonuçlarının izlenmesine olanak sağlayacak şekilde yapılandırılması, politika uygulamalarının ve mali kaynakların etkin ve hakça kullanımının 'cinsiyetlerarası eşitlik performans analizi' ve her kademede koordinasyon gereklidir."
Ayşegül Yakar Önal, Emel Memiş ve Çağla Ünlütürk Ulutaş'la birlikte TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu'na Mart ayında TCDB'nin gereklerine yönelik sorular ileten Günlük, bir cevap alamadıklarını, Eylül ayında yaptıkları görüşmelerde ise komisyonun konuya yönelik bir çalışması olmadığını öğrendiklerini belirtiyor.
2008'den beri Türkiye'de TCDB konusunda toplantılar ve eğitim seminerleri yapıldığına ancak merkezi yönetimin uygulama konusunda bir girişiminin olmadığına dikkat çeken Günlük, 2013 yılına kadar TCDB uygulaması için hazırlık çalışmalarının başlatılmasının Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) Ulusal Eylem Planı'nın hedeflerinden olduğunu, sorumlu kurum olarak Maliye Bakanlığı'nın tanımlandığını hatırlatıyor.
Günlük sözlerine şöyle devam ediyor:
"Türkiye için cinsiyet eşitsizliklerinin giderilmesine ilişkin kapsayıcı bir yol haritasını göremiyoruz. Belirtilen hedefler açısından bir süreklilik ve tutarlılık bulunmadığını da söyleyebiliriz. Politika sonuçlarının izlendiğine ilişkin bir genel stratejik plan da bulunmamaktadır.
"DPT'nin saptadığı yol haritasının mali yansıması olan Maliye Bakanlığı Orta Vadeli Mali Plan'larda kadın kelimesi geçmemektedir. Yani öngörülen gelir-harcama programlarında cinsiyet eşitsizliklerinin giderilmesine yönelik bir mali strateji tanımlanmamıştır. Kadınlar lehine küçük ölçekli uygulamalara kaynak ayırmak TCDB konusunda yanıltıcı olmaktadır."(ÇT)
.jpg)
