Kapalı alanlarda sigaraya içmeyi yasaklayan yasanın uygulanması için geri sayım başladı. 19 Mayıs 2008'de kamuya ait kapalı alanlar, hastane, okul, dershane koridorları ve kantinleri, iş yerleri yasak kapsamına alındı.
19 Temmuz'la birlikte 3/4'ü kapalı olan tüm kafeterya, lokanta, bar, birahane, kahvehanelerde de sigara yasaklanıyor.
Her türlü spor ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı açık alanlar da sigara içme yasağı içinde yer alıyor.
Tiryakiler ve sigara içmeyenlerin tartışması da sürüyor.
"Başkasının sağlığını riske atmak özgürlük değil"
Çevirmen Öner Ceylan uygulamayı destekliyor ve sigara içmiyor:
"Bir insanın sağlığını tehlikeye atmak gibi bir özgürlük ve hak yok. Dolayısıyla bunu giderecek olması yüzünden destekliyorum. İşler ve işe yarar diye umuyorum."
"Sigara üretimine kim karar verecek?"
Eğitimci Ayşe Özgür günlük sembolik yasaklarla sağlıklı bir toplum bilinci yaratılamayacağını düşünüyor:
"Şekilci buluyorum. Hiç içmeyenler bu şekilde tütünle tanışmaz. Ama içenleri travmatize eder bu uygulama. Kamusal mekanlarda sigara içenler/içmeyenler bölümü uygulaması iyiydi ama bazı yerlerde toptan yasaklayarak iyice kanırttılar. Sigara içip içmemeyi kişinin iradesine bırakmak gerekiyor. Küçük yaşta sigaranın zararlarına üzerine eğitim vermek önemli ama kişi illa içecekse başkalarının sağlığına zarar vermeyecek şekilde bu özgürlüğünü kullanabilmeli. Mesela taksilerde sigara içmek yasak. Buna kim karar verecek. Taksi şoförü ve müşteri bence, yani dumandan kimler etkilenecekse o oranda karar alma süreçlerinde söz sahibi olmalılar. Sigara üretimine, ne kadar üretileceğine kim karar verecek? Pazarlar mı?"
Özgür devam ediyor:
"Tüketicilerin de söz sahibi olabileceği mekanizmalar kurmak lazım. Milyonlarca sigarayı piyasaya sür sonra da içmemizi engelle. Ne büyük saçmalık. Bu kadar stresin toplumsal sıkıntının karşısında sigara bir deşarj yaratıyorsa o zaman strese neden olan sorunları çöz."
"Bakalım uygulanacak mı?"
Öğrenci Ayhan Albayrak'ın yorumu şöyle:
"Sağlığa zararlı olabilir ama yine de içicilere ikinci sınıf muamelesi yapılması çok saçma. Devlet sigaraya karşı bağımlılığı azaltmak için hiç bir önlem almıyor ya da bunun yolu yasaklardan geçmiyor. Özellikle Anadolu'da bu yasağın uygulanacağını hiç sanmıyorum, kahvelerde ve barlarda zor bu iş ama yine de ne gösterir zamanla göreceğiz, umarım sigarayı bırakabiliriz."
Doktora öğrencisi Hasan Metehan Özkan kendini sosyal içici olarak tanımlıyor ve sigarayı bırakmak istiyor.
"Yasakla birlikte bu isteğimi gerçekleştirmeyi umuyorum" diyen Özkan diğer yandan şimdi bile yasak olan yerlerde sigara içilebildiğini ve cezai yaptırım uygulanmadığını gördüğünü söylüyor ve "Umarım yeni uygulama hayata geçer" diyor.
"Hastanede değil ama lokantada içilsin"
Grafiker Mine Balkan "Tiryakiyim. Okul, hastane vs. gibi mekanlarda içilmesine karşıyım ancak bir lokantada yemek yedikten sonra veya gittiğim barda içki içerken sigara içemeyecek olmak stres verici" diyerek uygulamayı eleştiriyor.
"Avrupa'dan kaçtım, burada da yasaklanıyor"
Türkiye'de bu hafta yürürlüğe girecek uygulama yurt dışında uzun zamandır var. 19 Temmuz'da başlayacak uygulamayla Türkiye sigarayı yasaklayan ülkelerin 13'ncüsü olacak.
İstanbul'da yaşayan İtalyalı öğrenci Alberto Tetta kızgın:
"Kahretsin! Ben Avrupa'dan bu yasak yüzünden kaçtım, şimdi burada da yasak olacak."
İstanbul'a bir haftalığına gelen Avustralyalı JP Gural ve Koreli So Yang sigarayı uzun zaman önce bırakmışlar.
"Mekanlar ikiye bölünsün"
Gural "Ülkemde uzun zamandır sigara yasağı uygulanıyor. Sigara içenlere saygı duyuyorum. Bu onların tercihi. Ben müdahale edemem. Ama pasif içici olmak, başkalarının tercih ettiği bir eylemden dolayı hasta olacak olmak güzel değil" diyor.
Yang ise her iki tarafı da mutlu edecek uygulamanın mekanları ikiye bölmek olduğunu söylüyor.
"Sigara içmeyenler için gittikleri mekanda sigaranın serbest olması da sigara içenler içinse yasak olması da despot bir tutum. Sigara içenlerin gittikleri mekanlarda dışarı çıkması yerine sigaralı bölümde sigara içmeleri sağlanabilir. En azından alışma sürecinde büyük kapalı mekanların içinde sigara odaları muhakkak olmalı."
Ceza: 69 TL
Sigara içenin cezası 69 TL. Sigara içimine izin veren işletmeye 500-5000 TL arasında ceza uygulanırken, 'Sigara içmek yasaktır' yazısını asmayanlar ise 1000 TL ceza ödüyor.
Sigaranın yasak olduğu her yerde elektronik sigara da yasak. Tütün ürünü üreten ve pazarlamasını yapan firmaların herhangi bir etkinliğe isimlerini, amblemlerini kullanarak sponsor olmaları da tarihe karışıyor.
Nasıl denetlenecek?
Yasak kapsamında her ilçede sağlık, emniyet, milli eğitim ve belediye temsilcilerinden oluşan toplam 300 kişilik denetim ekibi; tüm kamu kurumları, özel hukuk kişilerine ait işletmeler, toplu taşıma araçları ve tütün ürünleri satılan işletmelerde denetim yapacak.
İşletmeye "ispiyon" korkusu
Lokanta ve kafelerin sadece açık kısmında sigara içilebilecekken yasağa uymayan içici ve ona müdahale etmeyen işletmecinin www.saglık.gov.tr adresinden şikayet edilmesi bekleniyor. (EZÖ/BÇ)
