Haberin Kürtçesi için tıklayın
Her şikayete aynı teşhisle aynı ilacı yazan doktorlar, üçer aydan birikip 20 yıla varan “disiplin” cezaları, ciltli kitaplara konulan (yazısız) yasaklar…
Hapishanelerin, özellikle de Olağanüstü Hal sonrasındaki hali, Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) İstanbul Şubesi Hapishane İzleme Komisyonu’nun hazırladığı 2017 Marmara Bölgesi Hapishaneler Raporu’na yansıdı.
Bugün açıklanan raporda, tek tip kıyafetle ilgili bir uygulamanın hapishanelerde başlamadığı da belirtildi.
Hapishanelerde ortak özellik, mahpusların üzerindeki baskılar ile kötü muamele şikayetlerinin ve tecrit uygulamalarının artması oldu. Bu tecrit kendisini bazen mektupların adreslerine gönderilmemesi ya da üzeri karalanarak gönderilmesiyle bazen de süresi yılları aşan hücre cezalarıyla gösteriyor.
En büyük sorunlardan biri de tutuklu ve hükümlülerin sağlık hakkına erişimlerinin olmaması. Hastaneye ya götürülmüyorlar ya kelepçeli muayene edilmek isteniyorlar ya da sadece revir doktorunun teşhisiyle ve doğru tedaviye ulaşamadan aylar geçiriyorlar.
Raporda, “hapishanelerde, güvence altında olan hiçbir hak ve özgürlüğün bulunmadığı” tespiti yer alıyor.
Hapishane hapishane ihlaller
Neredeyse tüm hapishanelerde ortak olan barınma koşulları, işkence ve kötü muamele yasağının ihlali, sağlık hakkına erişimin eksikliği gibi sorunların yanı sıra hapishanelerde şu sorunlar dile getirildi:
Bakırköy Kadın Hapishanesi’nde “cilt” yasağı
* Kitap sınırlaması var, ayrıca kitap kapakları kalın (ciltli) olduğunda mahpuslara verilmiyor.
* Kantin pahalı. Tutuklu ve hükümlüler yoğurt ve peynir aldıklarında genelde bozuk geliyor.
Maltepe T Tipi Çocuk Hapishanesi’nde psikolojik baskı
* Çocuk mahpuslara sohbet, kütüphane ve spor hakkı kullandırılmıyor. Tam bir tecrit uygulanıyor.
* Mahkemeye gönderilen dilekçelerin çoğu kayboluyor ya da geç gönderiliyor. Önceden dilekçenin çıkış numarası [alındığına dair takip numarası] veriliyordu, artık verilmiyor.
* Hastaneye sevklerde sorun yaşanıyor. 4-5 aydır MR çekimi için, ameliyat için bekleyenler var.
* Çocuk tutuklu W.K. hapishanede yoğun bir psikolojik baskı olduğunu ifade etti.
* Tutuklu Ş.B. şarkı söylediği için disiplin cezası aldı. Şarkı söylediği halde, “slogan attı” diye tutanak tutulduğunu ve bir aylık etkinlik yasağı cezası aldığını anlattı.
Edirne F Tipi’nde 300 günlük hücre cezası
* Baskın aramalar çok sık yapılıyor ve mahpusların kendi yazdıkları defterlere el konuyor. Bu şekilde kendi yazdıkları hikaye, şiir ve teorik çalışmalara el konulduğunu ifade ettiler.
* Mahpusların yazdığı Kürtçe mektuplar gönderilmiyor, gelen mektuplar mahpuslara çok geç veriliyor. Ayrıca mektuplar üzeri yoğun şekilde karalanarak veriliyor. Fakslar bile iki hafta geciktiriliyor.
* Sürekli disiplin soruşturması açılıyor, ceza veriliyor. Örneğin, Osman Beyazkaya isimli tutuklunun 20 yıl ziyaret ve 300 gün hücre cezası var.
Kocaeli 2 Nolu F Tipi’nde “sürekli izleme”
* Havalandırmalarda kameralar var. Tutuklular bu kameraların görüş açılarını kapatmaya çalıştıklarında haklarında sürekli disiplin soruşturmaları açılıyor ve neticesinde de disiplin cezaları veriliyor.
Tekirdağ 1 Nolu T Tipi’nde 10 yıllık görüş cezası
* Disiplin cezaları çok yoğun ve üst sınırdan uygulanıyor. Örneğin, Ali Ülgü isimli tutuklunun 10 yıl görüş ve haberleşme cezası, 200 gün hücre cezası var.
Tekirdağ 2 Nolu T Tipi’nde mektuplar “kayboluyor”
* Mahpuslar mektup göndermede sorun yaşıyor. Gönderdikleri mektuplar taahhütlü olmasına rağmen sürekli “kayboluyor”. Ekim 2017’den itibaren tutuklu ve hükümlülerin gönderdikleri hiçbir mektup adreslerine ulaşmadı. Gelen mektuplar ise karalanıyor ve çok geç veriliyor.
* 1,5 yıldır dergi ve kitap alamıyorlar.
* Revirde doktor doğru teşhis yapılmadan ilaç yazıyor, farklı şikayetleri olanlara aynı ilacı veriyor.
Tekirdağ 1 Nolu F Tipi’nde “süngerli oda”
* İleri Kızıl Altun isimli tutuklu 4 ay önce Edirne F tipi hapishanesinden Tekirdağ’a sevk edildi. Edirne F tipi hapishanesinde sevk günü gardiyanlar hücreye saldırdı. Hücredeki altı kişi süngerli odaya kondu. Süngerli odada elleri ters kelepçeli ve ayakları kelepçeli olarak 3 saat bekletildiler. Gardiyanlar kaba dayak uyguladı ve sürekli hakaret etti.
Silivri 9 Nolu F Tipi Hapishanesi’nde fiziki saldırı
* Özellikle son bir yıldır tutuklu ve hükümlülere yönelik gardiyan ve askerlerin fiziki saldırılarında gözle görülür bir artış var.
* Mektuplar ve fakslar mahpuslara verilmek yerine uzun süre bekletiliyor ya da hiç verilmiyor. Verilen mektuplar da üzeri çizilerek büyük çoğunlukla sansürlü bir şekilde gönderiliyor.
Gebze M Tipi Kadın Hapishanesi’nde taciz
* Kadın siyasi tutuklulara Kandıra 1 Nolu F Tipi’nde olduğu gibi kadın askerlerce üst araması yapılıyor. Hastaneye gidişlerde ring aracına binmeden önce kadın asker çağrılıp kadın tutukluların üzerleri tacize varan şekilde aranmak isteniyor. Bu uygulamayı kabul etmeyen kadın tutuklular hastaneye gidemiyorlar.
Tutuklu avukatlar |
Sadece ÇHD ve Özgürlükçü Hukukçular Platformu’ndan (ÖHP) 27 avukat tutuklu. Avukatların hepsinin dosyası İstanbul’da olmasına rağmen, Türkiye’nin farklı kentlerindeki hapishanelere gönderildiler. Raporda yer alan hak ihlallerine tutuklu avukatlar da maruz kalıyor. Örneğin ÇHD Ankara Şubesi yöneticisi Engin Gökoğlu tutulduğu Tekirdağ 2 Nolu T Tipi Hapishanesinde 30 Ekim 2017’de maruz kaldığı fiziki saldırı sonucu kolu kırıldı, halen tedavisi devam ediyor. yine ÇHD Başkanı Selçuk Kozağaçlı ve İstanbul Şubesi üyesi Yaprak Türkmen tutuklandıkları günden bu yana, üç aydır Silivri 9 No’lu F tipi hapishanesinde tek kişilik hücrede tutuluyor. |
Rapor hakkında |
Rapor; düzenli olarak hapishaneleri ziyaret eden ÇHD’li avukatlarca hazırlandı. Marmara bölgesindeki şu hapishanelerde bulunan mahpuslarla görüşmeler yapıldı: Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F tipi, Tekirdağ 1 ve 2 No’lu T Tipi, Kocaeli 1 ve 2 No’lu F Tipi, Edirne F Tipi, Bakırköy Kadın, Gebze, Maltepe ve Silivri Kampüs hapishaneleri. Ayrıca bu hapishanelerden derneğe iletilen mektuplardaki şikayetler de değerlendirmeye alındı. Raporda tutuklu ve hükümlülerin dış dünyayla ilişkileri, barınma koşulları, tedavi edilme haklarını ne derecede kullanabildikleri, birbirleriyle ve idareyle ilişkileri, kendilerini geliştirecek ortamlara sahip olup olmadığı ve hak ihlalleri konuları incelendi. |
(AS)
