Bakırköy 9. ve 13. İş Mahkemeleri, maaşlarının bir bölümünün telif olarak gösterilmesi durumunda, gazetecilerin haklarını koruyan iki ayrı karar aldı. Radikal gazetesinin işten çıkardığı gazeteciler Ahmet Şık ve İbrahim Günel, işe iade davalarının ardından, maşşlarının doğru hesaplanması için açtıkları davayı da kazandı. Doğan grubu kararı temyize götürdü.
İşverenin maaşının yalnızca bir bölümünü bordroya yansıttığı, gerisini telif olarak gösterdiği gazeteciler, kıdem, ihbar, işe iade tazminatlarında hak kaybına uğruyor. Ayrıca, olandan daha düşük gösterildiği için, izin ücretleri, resmi tatil ücretleri, fazla çalışma ücretleri, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primleri ve emeklilik maaşlarının hesabında da hak kaybına uğruyor.
Radikal gazetesi, haksız işten çıkardığı gazeteciler Şık ve Günel'i işe geri almadı. Sıra, bu durumda ödemesi gereken tazminata gelince, gazeteciler tazminatın eksik maaş üzerinden hesaplandığını gördü. Bunun nedeni, Doğan grubunun gazetecilerin maaşlarının yalnızca bir bölümünü bordroda göstermesi, bir bölümünüyse yine grup şirketlerinden biri üzerinden "telif ücreti" olarak ödemesiydi.
Telifin ek ücret olduğu açık
Gazeteciler, konuyu yargıya taşıdı; yeniden dava açtı. Bakırköy 9. İş Mahkemesi 7 Mayıs'ta, 13. İş Mahkemesi de 18 Haziran'da verdiği iki ayrı kararda bu telif ödemelerinin maaş olduğunu saptadı ve Doğan grubunu haksız buldu.
Mahkemeler, karar verirken şu noktaları dikkate aldı:
Radikal'in bünyesinde olduğu şirketle, telif ödemelerini yapar görünen şirketin ikisi de Doğan grubunda. Aralarında organik bağ var.
Telif ödemeleri, düzenli olarak, gazetecilerin herhangi bir eser hakkı devredip devretmediğine bakılmaksızın yapılmış.
Gazetecilerin sözleşme tarihleri değiştikçe, telif sözleşmesi tarihleri de, bunlara uygun olarak değişiyor.
Maaş olarak ödenen miktar, gazetecilik mesleği için düşük. Telif olarak gösterilen ücret de düzenli olarak yapılıyor. Dolayısıyla telif olarak görünen ücret, "ek ücret" niteliğinde.
İki gazetecinin avukatı Rana Yılmaz, Yargıtay'ın da onaması halinde, bu kararların benzer davalar için örnek oluşturacağını bianet'e söyledi.
Yılmaz: Maaşı telif olarak ödenen gazeteci yargıya başvursun
İşverenlerin bu uygulamayı gazetecilerin haklarını budayarak kendi maliyetlerini düşürmek için yaptıklarını vurgulayan Yılmaz, her şeyden önce, gazetecilerin maaşlarının bir bölümünün telif ücreti olarak gösterilmesine direnmelerini salık veriyor.
Ancak işverenin baskısı karşısında bunun kolay olmadığını da biliyor ve ekliyor:
"Pratikte direnmek mümkün olmazsa, bu gazetecilerin haklarını kaybedecekleri, elde edemeyecekleri anlamına gelmiyor. Bu tür hak kayıplarını yargıya taşımalarını öneririm. Bu kararlar, yeni davalarda emsal olarak kullanılacak, gazeteci lehine karar çıkmasını kolaylaştıracaktır." (TK)
