Okuldan Haber Odasına (OHO) eğitiminin ilk gününün son oturumunda, bianet Hukuk Danışmanı Avukat Fikret İlkiz, gazetecinin özlük hakları ve sorumluluklarını anlattı.
İnternet ortamında yayın yapan kişiler gazeteci midir? Çalıştığınız kurumun yayın çizgisinde değişiklik yapması nedeniyle istifa ederseniz tazminat alabilir misiniz? Haber spikeri gazeteci sayılır mı?
Sunumunun büyük bölümünü, gazeteci adaylarına yönelttiği sorularla sürdüren İlkiz, gazetecilerin 5953 sayılı Basın-İş Kanunu'na göre sözleşmeli olmasının önemini anlattı.
İlkiz, kısaca (eski) 212'li olmak, günlük dilde 'kadrolu olmak' olarak ifade edilen 5953 sayılı kanunun gazetecilerin kıdem, ihbar tazminatı, ücretli izin haklarını koruduğunu, doğum izni, askerlk süresi gibi konularda avantaj sağladığını anlattı:
"Gazeteciler olarak siz, işçi değilsiniz; işçilere göre daha fazla hak sahibi insanlarsınız. Gazetecinin meslek kıdemi için süre 5 yıldır. Altıncı yılın sonunda işinize son verilirse kıdeminiz buna göre hesaplanır. Meslekteki kıdeminiz 10 yılı geçtiyse yıllık ücretli izniniz 6 hafta olur. Ücretiniz her ayın 1-3'ü arası ödemek zorunda. Dördüncü gün ayrılırsanız işveren size ödediği maaşı geri isteyemez. Maaşınız gününde ödemezse geciken her gün için yüzde 5 fazla ödenmek zorunda.
Meslekte 5 yılı doldurduğunuz andan itibaren 1 ay önceden bildirmek şartıyla işten ayrılabilirsiniz. İşveren iş akdini fesh ederse 3 ay öncesinden haber vermesi gerekir, vermezse 3 aylık ücretinizi yani ihbar tazminatınızı vermek zorunda. En yüksek ihbar, kıdem tazminatları gazetecilerindir."
"Yayın çizgisinde değişiklik varsa istifa edebilirsiniz"
İlkiz ayrıca, yasanın 11. maddesine göre bir kurumun yayın çizgisindeki değişiklik nedeniyle gazetecinin, kendi şöhretine zarar verdiği gerekçesiyle istifa edebileceğini anlattı.
OHO katılımcıları, 5953 sayılı yasayla ilgili ayrıntılı bilgi aldıktan sonra memnun olduklarını anlattılar fakat daha sonra tartışma, 212'siz çalışma koşullarına geldi. Sektörde birçok gazetecinin kadrosuz çalışmak durumunda kaldığı ve 4857 sayılı iş kanununa tabi olduğu örnekler keyifleri kaçırdı. İlkiz, 212'siz çalışmak halinde sarı basın kartı da almanın mümkün olmadığını, bu durumda devlet nezdinde gazeteci de sayılamayacağını söyleyerek mesleğe atılmak üzere olan gazeteci adaylarını da uyardı.
Gazeteci kimdir?
İlkiz, 5953 sayılı yasanın ilk maddesine göre "Türkiye'de yayınlanan (internet ortamı da dahil) süreli bir yayında, her türlü fikir ve sanat işinde çalışan" kişilerin gazeteci olduğunu anlattı. Sayfa sekreteri ve sayfa editörünün de buna dahil olduğunu söyleyen İlkiz, haber kameramanı ve spikerin de gazeteci sayıldığını, belli dava süreçlerinde ise yayın kuruluşuna gidilerek kişinin yaptığı işin yerinde tespit edilebileceğini söyledi. (CU/HK)
