"Kadın olmak istihdamda zaten ayrımcılığa uğramak demek. Engelli olmak da öyle. Engelli kadın kat be kat ayrımcılığa uğruyor."
Türkiye Sakatlar Derneği'nden Binnur Semiz, engelli kadınların istihdama erişi ve işyerinde uğradıkları ayrımcılıkla ilgili sözlerine böyle başlıyor.
İşe almaya gelince engellilerde de erkeklere öncelik
bianet'in görüştüğü Semiz işverenlerin yasal zorunlulukları olmasına karşın engelli çalıştırmaktan kaçındıklarını, engelli çalıştırdıklarındaysa önce engelli erkekleri tercih ettiğini söylüyor.
Bakan Nimet Çubukçu'nun verdiği resmi rakama göre, Nisan 2008 itibarıyla kamuda ve özel sektörde işçi ve memur olarak çalışan kadın sayısı yalnızca 14 bin 503.
Semiz'e göre engelli kadınların istihdamı için özel bir kota uygulanması gerekiyor. Ancak bu fikri kime dile getirse hayretli, anlamayan bakışlarla karşılaşmaktan yorulduğunu da dile getiriyor.
Engellilerin genel istihdam sorunları
Semiz engellilerin işle ilgili yaşadığı genel sorunlardan birkaç örnek veriyor.
Mekan: "Tekerlekli sandalye ya da koltuk değneği kullandığınızı düşünün. İşyerleri buna göre düzenlenmiş değil. Servise binmekten tuvalete gitmeye, bina içinde harekete kadar, bu hiç hesaba katılmaz."
Ulaşım: "Aynı durumda işyerine ulaşımınız da bir sorundur. Engelliler kendi ulaşımlarını sağlamak zorunda kalıyorlar. Bu da genellikle taksi demek. Maliyeti engellinin üzerine kalıyor."
Zor koşullarda izin: "Kamuda çalışan engelliler karlı günlerde izinli sayılır. Ama özel sektörde izinli sayılmaları için yasal düzenleme yok. Bu işverenin inisiyatifine kalıyor."
Taciz, mobbing, camdan tavan engelli kadın için daha fazla
Semiz, kadınların işyerlerinde gördüğü ayrımcılığın engelli kadınlar için kat be kat daha azla gerçekleştiğini anlatıyor.
Taciz: "Engelli kadınlar daha çok tacize uğruyorlar. Daha çekingen olabildikleri için bu daha çok gerçekleşebiliyor. Tacizi dile getirmekte zorlanabiliyorlar. Kadın yönetici sayısı az olduğu için gidip konuşabilecekleri kişiler de az."
İşyerinde psikolojik taciz (mobbing) ve camdan tavan: "Kadın engelliler aynı vasıflara sahip engelli olmayan birine göre hep daha geride bırakılırlar. Kendi vasıflarından daha düşük vasıflara sahip engelli erkeklerin de gerisinde bırakılırlar. Genellikle yönetici yapılmazlar."
"Engellilerle özel çalışma gerek"
Semiz engelli kadınlara yönelik istihdama hazırlık eğitimlerinin de gerekli olduğunu söylüyor. "Engelli olduklarını komşularından bile saklayan çok kişi var. Oysa bunu saklamamaları, toplumsal yaşama katılabilmeleri için haklarının farkında olmaları gerekiyor. Bu da özel çalışma demek."
Engelli kadınlar için çalışmanın neden önemli olduğunu da şöyle açıklıyor: "Bu para, ekonomik bağımsızlık demek. Daha sosyal olacak, makyaj yapacak, giyinecek, daha çok dışarıda olacak. Bu çok önemli. Sigorta sayesinde sağlık hizmetlerini de alabilecek. Bunu görmek hem diğer engelliler hem de engelli olmayanlar üzerinde olumlu bir etki yaratacak." (TK/EZÖ)
