Dünyada da Türkiye'de de İnsan Hakları Tablosu Parlak Değil

İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) hükümetlerin İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin oluşturduğu değerleri yıprattığını, yoksulluğun en büyük insan hakları ihlali olduğunu açıkladı.

Dünya Bankası'nın son kestirimlerine göre, 1,4 milyar insan yoksul. BM Gıda ve Tarım Örgütü'ne göre 40 milyon kişinin daha eklenmesiyle, dünyada 963 milyon insan aç.

İHD Başkanı Öztürk Türkdoğan ve TİHV Başkanı Yavuz Önen, 10 Aralık İnsan Hakları Günü'nde yaptıkları ortak açıklamalarında, 11 Eylül saldırıları sonrasında hükümetlerin, insanların yoksulluktan, eşitsizlikten kaynaklanan gerçek güvenlik beklentilerinin karşısına "güvenlik paranoyasını" çıkararak dünyayı olağanüstü hal rejimine soktuğunu söylediler.

"Demokratik anayasa şiddetsiz ortamda tartışılarak yapılmalı"

bianet'in Türkiye'de demokrasi ve insan hakları için atılması gereken öncelikli adımları sorduğu Türkdoğan ve Önen, demokratik, özgürlükçü, katılımcı bir anayasanın şart olduğunu, ancak bugünkü çatışmalı, ifade özgürlüğünün engellendiği ortamda, anayasanın özgürlüklerin kısıtlanmasından yana olanların dayatmasıyla oluşturulmasından kaygılandıklarını ifade etti.

"Cezasızlık politikaları son bulmalı"

Hak ihlallerinde cezasızlık politikalarından vazgeçilmesiyle önlenebileceğini söyleyen örgütlerin, Türkiye'de insan hakları durumuna ilişkin bazı saptamaları şöyle.

Darbe anayasası: 12 Eylül anayasası değişmeli. Herkesin ayrımcılığa uğramaksızın eşit hak ve sorumluluklarla donatılacağı yeni anayasa gerek.

Sivil-asker ilişkileri: Askeriyenin siyasal ve toplumsal yaşam üzerindeki vesayeti sürüyor, demokratik denetim mekanizmaları işletilemiyor. Askeri-sivil yargı ikiliği sürüyor.

Gazete kapatmaları: Bu yıl 11 ayda 27 gazeteye toplatma, durdurma kararı verildi; 47 kitap için dava açıldı; 38 İnternet sitesine erişim yasağı kondu.

Yoksulluk: 16 milyon aşırı yoksul insan var. Marmara'da kişi başına gelir, Doğu ve Güneydoğu'dakinin üç katından fazla.

İşte ölümler: 2008'in ilk beş ayında iş kazalarında 103 kişi öldü; 479 kişi yaralandı.

Yaşam hakkı: 1 Aralık'a kadar 8 kişi gözaltında, 36 kişi ise cezaevinde öldü. "Dur" ihtarına uymadı diye en az 9 kişi öldü; 12 kişi ise yaralandı.

Kürt sorunu: Sorun terör ve asayiş sorunu olarak nitelendirildi; ekonomik, sosyal, kültürel, siyasal, hukuksal boyutları hep ihmal edildi. Bilimle, kültürle, akılla ve insan hakları değerlerini temel alarak barışçıl ve demokratik bir tarzda çözmek mümkün. Barış için ayrımcılığı reddeden bir dille konuya yaklaşılmalı.

Örgütler, faili meçhul cinayetlerin aydınlatılmasını ve Gladio tipi devlet içi örgütlenmelerin de açığaçıkarılmasını istediler.

Önen: Temel mücadele hâlâ sürüyor

Bildirge'nin mevcut metnine o dönemde sosyalist bloğun karşı çıktığını, metnin esas itibarıyla kapitalist bloğun metni olduğunu anımsatan Önen, bugün, bireyi önceleyen yaklaşımla toplumları önceleyen yaklaşımın mücadelesinin hâlâ sürdüğünü de ekledi. (TK)