Diyarbakır, sekiz yıl sonra kayyımsız bir 8 Mart kutlayacak
Diyarbakır, sekiz yıl aradan sonra kayyım yönetimi olmadan 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü karşılamaya hazırlanıyor. İktidar, bir yandan kadın mücadelesinin en görünür olduğu belediyelere kayyım atarken, diğer yandan torba yasalarla kazanılmış hakları geri almaya çalışıyor.
8 Mart yaklaşırken, 31 Mart yerel seçimlerinin ardından Diyarbakır’da yaşanan değişimlere yakından baktık ve henüz bir yılını doldurmayan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin (DBB) kadınlar için hayata geçirdiği projeleri derledik.
İL İL ETKİNLİK 8 MART TAKVİMİ
Kadınlar ve LGBTİ+'lar sokakta: Haklarımızdan vazgeçmiyoruz
Kayyımlar, 43 kadın kurumunu kapattı
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Kadın Politikaları Daire Başkanlığı, 2014 yılında kuruldu. İlçelerde ise Kadın Müdürlükleri oluşturularak, kadınlara yönelik çalışmalar yerinde yönetim ilkesiyle yürütüldü. Kent merkezi ve ilçelerde kurulan 43 kadın kurumu, kadın ve çocuklara yönelik bilinçlendirme ve destek programları düzenledi.
Ancak kayyım atamalarının ardından bu kurumların büyük çoğunluğu kapatıldı ya da işlevsiz hale getirildi. Diyarbakır’daki 43 kurumdan bazıları tamamen kapatıldı, bazıları ise farklı isimler altında faaliyet alanları değiştirilerek etkisizleştirildi.
Birçok kadın işsiz bırakıldı, kadın çalışmalarını yürüten kurumların yönetimine erkekler getirildi. Diyarbakır’dan bazı örnekler şöyle:
- Silvan’daki Meya Kadın Merkezi, “aile destek merkezi”ne dönüştürüldü.
- DBB tarafından inşa edilen kız öğrenci yurdu, polis misafirhanesine çevrildi.
- Hani’deki Kadın Danışma Merkezi, pastacılık ve Kur’an kursuna dönüştürüldü.
- Belediyelerin internet sitelerindeki kadın çalışmalarıyla ilgili içerikler kaldırıldı, yalnızca din, çevre ve fen işleri hizmetlerine dair bilgilere yer verildi.
- DBB’ye bağlı kadın sığınma evleri, Şiddet Önleme Merkezi’ne (ŞÖNİM) bağlandı.
Diyarbakır’daki AKP’li belediyelerde durum ne?
31 Mart yerel seçimlerinde Diyarbakır’a bağlı Çermik, Çüngüş, Hazro ve Eğil ilçe belediyelerini AKP’li adaylar kazandı.
Bu ilçelerde toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın politikalarına yönelik herhangi bir çalışma yürütülmediği tespit edildi. Şiddete maruz bırakılan kadınların başvurabileceği mekanizmaların olmadığı, mevcut çalışmaların ise genellikle “el işleri” gibi geleneksel mesleklerle sınırlı kaldığı gözlemlendi.
Kadın politikaları yeniden hayata geçiyor
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve 13 ilçe belediyesi ise DEM Parti’li eş başkanlar tarafından yönetiliyor. 13 Kasım 2024’te bu belediyeler, kadın politikaları kapsamında “Sözümüz Bitmedi, Şiddeti Birlikte Durduracağız” kampanyasını başlattı.
Bu kapsamda mahallelerde, köylerde ve belediyelere bağlı kurumlarda şu alanlarda farkındalık çalışmaları yürütüldü:
- Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Mekanizmaları
- 6284 Sayılı Kanun
- Toplumsal Cinsiyet Eşitliği
- Şiddetsiz İletişim ve Dijital Şiddetle Mücadele
Öz savunma atölyeleri düzenlendi, “Kadına Yönelik Şiddete Karşı Hukuki ve Politik Mücadele” başlıklı paneller gerçekleştirildi. Mahallelerde, pazar yerlerinde ve köylerde saha çalışmaları yapılarak bilgilendirici broşürler dağıtıldı.
Kapatılan kadın kurumları yeniden açılmaya başladı. Açılan merkezlerden bazıları şunlar:
- DİKASUM (Kadın sorunlarını tespit edip çözüm politikaları geliştirmek amacıyla kuruldu).
- Kayapınar Kadın Dayanışma Merkezi ve Kadın Eserleri Kütüphanesi açıldı.
- Benusen’de yıkanabilir ped atölyesi kuruldu.
- Bağlar’da Kardelen Kadın Merkezi ve Rojin Dayanışma Birimi açıldı.
- Yenişehir’de Binevş Kadın Dayanışma Merkezi faaliyete geçti.
- Sur Kadın Dayanışma Merkezi açıldı.
- Lice’de Kadın Dinlenme Evi hizmete başladı.
- Kayapınar’da Kadın Emeği Pazarı kuruldu.
- DBB ve Diyarbakır Barosu arasında, şiddet gören kadınları ekonomik olarak desteklemek amacıyla bir protokol imzalandı.
Bugün (6 Mart), Hani ve Silvan ilçelerinde Kadın Dayanışma Merkezleri açılıyor.
Ayrıca, yeni açılan tüm kurumlarda çok dilli hizmet sunulmaya başlandı. Kadınlara yönelik kültür ve sanat çalışmaları kapsamında Amed Kadın Tiyatro Günleri düzenlendi. Ekonomik olarak zorlanan binlerce kadına “JINKART” dağıtıldı.
Bu çalışmalar, yalnızca özel günlere yönelik etkinliklerden ibaret değil; toplumsal cinsiyet eşitliğini temel alan sürdürülebilir bir belediye politikası olarak hayata geçirildi.
Engelli kadınlar için çalışmalar başlatıldı
Birçok belediye engelli bireylere yönelik çalışmalar yürütse de, bu çalışmalar genellikle yardım odaklı kalıyor.
Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Daire Başkanlığı kuran DBB, engelli kadınlarla doğrudan toplantılar düzenleyerek sorunları onların perspektifinden ele aldı ve çözüme yönelik somut adımlar attı.
Burada aktarılanlar, yapılan çalışmaların yalnızca bir bölümü. Kadınların yıllardır sürdürdüğü mücadele ve emeğin bir devamı olarak atılan bu adımlar, kadın hakları konusunda kentte önemli bir dönüşüm sağladı.
(ED)
Çalışmalarını ağırlıklı olarak Diyarbakır ve çevresindeki Kürt illerinde sürdürmektedir. Meslek hayatında, Gazete Duvar, MLSA, 5Harfliler, Kadın İşçi, 9. Köy ve Fikir Gazetesi gibi pek çok platformda haberleriyle yer aldı. Bağımsız gazetecilik anlayışını benimseyen Evrim Deniz, kadın emeği, insan hakları ve toplumsal adalet gibi konulara odaklanmaktadır. Şu anda Bianet’in Diyarbakır muhabiri olarak görev yapmaktadır.
