Diyarbakır'ın UNESCO miras listesine girmesi planlanan 8 bin yıllık Hevsel Bahçeleri'nin yapı rezerv alanı ilan edilmesi ve Dicle nehrine HES projeleri kentte büyük tepki yarattı.
Mezopotamya Ekoloji Hareketi, tepkisini bugün bir yürüyüşle dile getirecek. Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir önce bakanlık yetkilileriyle görüşecek, olmazsa hukuki yollara başvurulacak.
Diyarbakır'ın Kültür ve Turizm Bakanlığı Dünya Miras Geçici Listesi'nde bulunan Diyarbakır Surları ile Hevsel Bahçeleri UNESCO'ya aday. 2014'ün mart ayında esas dosya UNESCO'ya sunulacak, 1,5 yıl içinde de karar verilecek.
Hevsel bahçeleri kentin akciğeri
Ancak UNESCO Miras listesi için uzun süredir çalışmalar sürereken, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 23 Ağustos'ta Silvan Köprüsü ile Diyarbakır’ın tarihi On Gözlü Köprü arasındaki Dicle Vadisi’ni “Yapı Rezerv Alanı” olarak ilan etmesi herkesi şaşırttı.
Üstelik, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü de Dicle nehri üstüne üç hidroelektrik santral yapılacağını açıkladı. Bu santrallerden Dicle 2'nin Hevsel bahçelerinde tahribata yol açacağı söyleniyor.
Diyarbakır'ın güney batısında Dicle Vadisi içinde yer alan 700 hektarlık Hevsel Bahçeleri, Diyarbakır'ın yeşil alanıyla hem akciğeri, hem besin kaynağı, hem de simgesi.
Dicle nehrinin debisinin azalmasıyla oluşan delta zamanla verimli bahçe ve bostanlara dönüştü. 1960'lı yıllarda adına "Hoser" denen bu ağaçlıklı alan süreç nedeniyle Hevsel olarak anılmaya başlandı.
Nehir kıyılarındaki bahçelerde güvercin gübresinden yararlanılarak ünlü Diyarbakır karpuzları yetiştirildi. Uzun yıllar, şehrin sebze meyve ihtiyacı buradan karşılanırdı; hala da bu ihtiyacın bir kısmı karşılanıyor.
Ayrıca Hevsel Bahçeleri'nde 100'den fazla kuş çeşidinin yanı sıra kirpi, tilki, sansar, su samuru, domuz ve sincap gibi hayvan türleri de yaşıyor.
UNESCO macerası biter
Belediye Başkanı Baydemir, rezerv alanı ilan edilmesine ve HES projesine tepki göstererek bunun UNESCO'nun miras listesine girmesini engelleyeceğini söylemişti.
Belediyeden aldığımız bilgilere göre, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, buranın yapılaşmaya açılmayacağını rekreasyon alanı olarak kalacağını sözlü olarak belediyeye iletti. Belediye, konuyla ilgili önümüzdeki günlerde bakanlığın ilgili bürokratlarıyla görüşecek. Gerekirse Başbakan, cumhurbaşkanı ve bakanlıklara Baydemir mektup yazacak. Son çara olarak da hukuki yollara başvurulacak.
"Ekolojik bir yıkım"
Mezopotamya Ekoloji Kolektifi'nden Nurhak Akıncı, HES projeleri ile yapı rezerv alanı kararının bütün olarak Dicle nehrini içine alan vadiyi yok edeceğini belirterek bunun "ekolojik bir yıkıma" neden olacağını ifade etti.
"HES projeleri ile Dicle nehri yok olacak. Hevsel bahçeleri de hem HES'in etkisiyle hem de yapılaşmaya açılarak yok olacak. Diyarbakır'ın tarihi öğeleri surlar ve Hevsel bahçeleridir. Bu bahçeler yok edilirse surların da bir anlamı da kalmayacak. Bütünsel bir yıkım olacak." (NV)
Yürüyüş saat 13:00'te Dağkağı Meydanı'ndan başlayacak.
