İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin raporuna göre, 2025 yılının Ocak ayında en az 177 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. 56 işçi hizmet, 55 işçi sanayi, 43 işçi inşaat ve 23 işçi tarım sektöründe çalışıyordu.
İSİG Meclisi geçtiğimiz ay, 2024’te en az 1897 işçinin iş cinayetlerinde hayatlarını kaybettiğini açıklamıştı. 2024'te her gün ortalama 5 kişi çalışırken öldü.
2024’te her gün 5 işçi iş cinayetlerinde hayatlarını kaybetti, 71'i çocuk
Hayatını kaybedenlerin 5’i 15-17 yaş arası çocuk/genç işçi, 53’ü 50-64 yaş arası, 9’u da 65 yaş ve üstünde kişilerdi. 50 yaş üstü çalışırken hayatını kaybeden işçilerin oranı yüzde 36. Yani Ocak’ta ölen her 3 işçinin en az 1’i emeklilik çağındaydı.
İşçilerden sadece 5’i bir sendikaya üyeydi (3’ü belediye ve 2’si tersane). 172’si işçi ise güvencesiz bir şekilde çalışıyordu. Ölen işçiler arasında Irak, Suriye, Afganistan, Kenya, Endonezya, Filistin, İran ve Türkmenistan’dan gelen 13 göçmen işçi vardı.
Taşımacılık, tarım ve moto kurye ölümlerinde trafik kazaları, inşaat ve tarımda ezilmeler, inşaatta yüksekten düşmeler, otelde yangın ve her sektörde kalp krizi nedenli ölümler Ocak’ta öne çıktı.
İSİG Meclisi ölümler için “Patronların maliyet görüp İSİG önlemlerini almaması ya da yetersiz alması, devletin gerekli denetimleri yapmaması, aşırı-uzun-yoğun çalıştırma ve sendikal örgütlenmenin engellenmesi iş cinayetlerinin temel nedenlerini oluşturuyor” dedi.
Kartalkaya detayı
İSİG Meclisi bu ayki raporunda Bolu Kartalkaya’da Grand Kartal Otel’de 78 kişinin öldüğü yangına ayrı bir başlık açtı. Otelde en temel yangın önlemleri (yağmurlama, ikaz, alarm, çıkış levhaları, merdiven vb.) alınmadığını hatırlattı.
“Denetim görevini yapması gereken Turizm Bakanlığı’nın bunu yapmadığı, mevzuatların patronların isteği doğrultusunda bir sistemin hayata geçirildiği, bu noktada Belediyenin işlevsizleştirildiği (fiilen bildirimde bulunabilirliği tartışılmalı) görülüyor. Çalışma Bakanlığı’nın da İSİG denetimlerini yapmadığı ve otelde çalışan işçilerin çalışma (ve burada yaşama) koşulları üzerine düşeni yapmadığı ortaya çıkıyor” dedi.
Deprem şehirlerinde ölen işçiler
İSİG Meclisi, 6 Şubat depremleri sonrası bölge illerindeki iş cinayetlerine raporda dikkat çekti.
6 Şubat sonrası 2023'te en az 51, 2024'te 107 ve 2025'in ilk 37 gününde en az 11 olmak üzere deprem şehirlerindeki yeniden inşa faaliyetlerinde en az 169 inşaat işçisinin öldüğünü kaydetti.
Son 15 aydır bu ölümler oransal olarak inşaat işkolundaki tüm iş cinayetlerinin yüzde 22’sini oluşturuyor.
İSİG Meclisi'ne göre sayılar gerçeklerden uzak. Nedeni ise 10 inşaat işçisi ölümünün 3’ünün sendikalardan, işçilerin mesai arkadaşlarından, hemşehri derneklerinden ve yerel kaynaklardan öğrenilmesi. Ayrıca İSİG Meclisi ölümlerin engellenebileceğini savunuyor:
"İş cinayetlerinin nedenlerine baktığımızda ilk üç sırada (yüzde 70 civarı) yüksekten düşme, ezilme/göçük ve elektrik çarpması var. Tek tek olaylara baktığımızda da anlaşıldığı üzere basit ve ucuz önlemler alınsa bu ölümler engellenebilir. Burada aşırı-yoğun-fazla çalışma ve önlem almama ile sendikal örgütlülüğün hiç olmamasını gözlemleyebiliyoruz.
Deprem bölgesindeki 169 inşaat işçisinin iş cinayetlerinin şehirlere göre dağılımı ise şöyle: 26 ölüm Gaziantep’te; 23 ölüm Adıyaman’da; 21 ölüm Hatay’da; 19 ölüm Şanlıurfa’da; 16’şar ölüm Diyarbakır ve Kahramanmaraş’ta; 15 ölüm Malatya’da; 11’er ölüm Adana ve Elazığ’da; 9 ölüm Osmaniye’de; 2 ölüm Kilis’te meydana geldi.
Ölümler özellikle bazı inşaat havzalarında yoğunlaşıyor. Örneğin Adıyaman Merkez İndere (Zey) Köyü TOKİ inşaatlarında son 10 ayda 10 işçi hayatını kaybetti.
Biri MESEM’li olmak üzere bölgede en az 7 çocuk işçi hayatını kaybetti. Yine 18-29 yaş arası genç işçilerin ve 50 yaş üstü yaşlı işçilerin ölümleri oransal olarak Türkiye ortalamasının üzerindedir. Yine bu dönemde 7 Suriyeli, 4 İranlı, 1 Cezayirli ve 1 Iraklı olmak üzere 13 göçmen işçi hayatını kaybetti. Göçmen ölümleri de oransal olarak Türkiye ortalamasının üzerinde. Çocuk, yaşlı ve göçmen ölümleri kayıtdışı çalıştırmanın da bir göstergesidir. Yine ölen işçilere dair bilgilerden gözlemleyebildiğimiz kadarıyla işçilerin büyük çoğunluğu bölge insanıdır.
Son olarak deprem bölgesindeki şantiyelerde çok sayıda ağır yaralanmalar oluyor ve işçiler sakat kalıp çalışamaz hale geliyor. Onlarca işçi aynı konteynerde kalıyor, yemek, mutfak, tuvalet ve hijjen sorunları yaşıyor. Elektriksiz konteyner koğuşlarda duş alma ve ısınma imkânının da olmadığını belirtelim."
(HA)
