Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz, Irak işgalinin gerçek maliyetini hesaplamak için 2005'te başladığı çalışmayı bitirdi ve bir kitap olarak yayımladı. Stiglitz'in hesaplamaları 5 yıl süren işgalin sadece ABD açısından maliyetinin 3 trilyon dolar olduğunu ortaya koyuyor.
Guardian'ın haberine göre, Stiglitz, yeni kitabında bütçe kararlarına esas teşkil eden miyopluğu, gösterilmeyen harcamaları ve savaşın gelecek kuşaklara maliyetini irdeliyor.
Clinton'ın Ekonomik Danışmanlar Konseyi'nde dört yıl, Başekonomist olarak Dünya Bankası'nda üç yıl görev yapan Stiglitz ve ve Clinton'ın ekonomik danışmanlarından Linda Bilmes, 2005'te Kongre Bütçesi'nde savaşın toplam maliyeti olarak 500 milyar dolarlık bir rakam gördüklerinde, rakamın küçüklüğü nedeniyle bu çalışmayı başlatmışlar ve Ocak 2006'da rakamın 1 ile 2 trilyon dolar arasında olduğunu açıklamışlar.
Stiglitz 'in son bulgularına göre, işgalin sadece ABD'ye maliyeti 3 trilyon dolar. İşgale katılan diğer ülkeler açısından maliyet, bir 3 trilyon doları daha buluyor. Üç trilyon rakamı önümüzdeki 50 yıl boyunca yaralıların tedavisi ve ölüm tazminatlarını da kapsıyor.
Vietnam'da 12 yılda harcanandan fazla
Gelecek ay, ABD'nin Irak'taki işgali beşinci yılına giriyor. Bu süre ABD açısından her iki Dünya Savaşı'nda bulundukları süreden daha uzun.
ABD açısından gündelik askeri operasyonların maliyeti -yaralılar için gelecekte harcanacak para hariç- Vietnam'da 12 yılda harcadıklarından daha fazla.
ABD Irak ve Afganistan'da aylık olarak Birleşmiş Milletler'in bütçe toplamı olan 26 milyar dolar gibi bir para harcıyor. Bu rakama Irak için ayrılan 8,8 milyar dolarlık Kalkınma Fonu ve 10 yıldır mali denetimi yapılamayan AB Savunma Bakanlığı'nın kayıp milyarları dahil değil.
1 trilyon dolarla neler yapılabilirdi?
Harcanan her bir trilyonun alternatif kullanımı konusunda Stiglitz ve Bilmes'in hesapları 1 triyon doların şu anlama geldiğini ortaya koyuyor: 8 milyon yeni konut, 15 milyon öğretmen, bir yıl boyunca 530 milyon çocuk için sağlık hizmeti, 43 milyon öğrenci için üniversite bursu.
Bush maliyeti şişirmek için elinden geleni yapıyor
Stiglitz bulguları arasında kendisini en çok rahatsız eden bilgiyiyse şöyle açıklıyor: "Birçok şey var ama yine de Irak'ta savaşan bir asker yılda 40 bin dolar alabilirken, sözleşmeli bir güvenlik görevlisine ödenen para 400 bin dolar. Bush Yönetimi maliyetleri artırmak için elinden geleni yapmış."
ABD'nin işgalini Çin finanse ediyor
"Aslında artık savaşın bir başka sonucunun da farkındayız. Bağdat'ı bombalamak petrol fiyatlarının düşmesi sonucunu getirmedi. Son beş yılda petrol varilinin fiyatı 25 dolardan 100 dolara çıktı. Bu da yılda 5 milyar varil petrol ithal eden ABD ekonomisi için yılda 25 milyar dolar fazladan ödeme anlamına geliyor. 2015 yılı için yapılan bir projeksiyon bu rakamın sadece petrol harcamaları için 1,6 trilyon dolar fazladan ödeme anlamına geleceğini ortaya koyuyor.
"Harcanan trilyonlar bir yerden gelmek zorunda. ABD'deki tasarruf oranı sıfır olduğuna göre savaşı dışarıdan borç alarak finanse etmeniz gerekir. Bu nedenle de ABD'nin savaşını şu anda Çin finanse ediyor. ABD'nin bütçe açıklarının maliyeti de daha bir kaç kuşağı etkileyebilir."
Rakamlarla işgal
16 milyar $: Afganistan ve Irak'taki işgalin ABD'ye aylık maliyeti.
138 $: İşgalin işletme maliyetleri için ABD'de her hanenin her ay ödediği para.
19,3 milyar $: Halliburton'ın Irak'ta çalışmak için aldığı para.
25 milyar $: İşgalin sonuçlarından biri olan yükselen petrol fiyatının ABD'ye yıllık maliyeti
3 trilyon $: Bush'un Irak macerasının sadece ABD'ye gerçek maliyetinin muhafazakar bir tahmini
5 milyar $: Irak'ta 10 günlük işgal maliyeti.
1 trilyon $: Savaşı finanse etmek için borç alınan paranın 2017 yılına kadar ödenecek faiz tutarı.
Yüzde 3: Petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle 13 Afrika ülkesinin gelirlerindeki düşüş. (TK)
* Bu haberi Guardian'dan özetleyerek Türkçeleştirdik.
