Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) uzun gözaltı ve tutukluluk süresiyle ilgili iki farklı davada, davacılar Mehmet Hasdemir ve Hatice Duman'ın haklı olduğuna karar vererek, Türkiye'yi mahkûm etti.
Mehmet Hasdemir'in şikayetini değerlendiren AİHM, bir suç örgütüne üye olmak ve farklı suçlara karışmaktan ömür boyu hapis cezası alan Hasdemir'in yargılama sürecinde makul süreden fazla tutuklu bırakılmasının 5. maddeyi ihlal niteliği taşıdığına hükmetti.
Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) "Özgürlük ve güvenlik hakkı"nı düzenleyen 5. maddesini* ihlal ettiğine hükmeden AİHM, Hasdemir'e 11 bin 900 Euro para ödenmesini istedi.
Hasdemir, 2000 Mayıs'ında tutuklanmış ve hakkındaki ömür boyu hapis cezası kararı Aralık 2011'de verilmişti.
Benzer şekilde gelen ikinci karar da Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP) üyesi olduğu için mahkum olan ve şu anda Gebze Cezaevi'nde bulunan Hatice Duman'ın uzun gözaltı süresi ve tutukluluk süresiyle ilgili yaptığı şikayetle ilgiliydi. Nisan 2003'te tutuklanan ve davası Mayıs 2011'de sonuçlanan Duman'ın uzun tutukluluğu sebebiyle* Türkiye Duman'a 10.800 Euro (yaklaşık 26.000 lira)ödeyecek.
* Mehmet Hasdemir için Türkiye'ye verilen ceza AİHS'in 5. maddesinin 3. fıkrasından. Buna göre, "Bu maddenin 1.c fıkrasında öngörülen koşullara uyarınca yakalanan veya tutulu durumda bulunan herkes hemen bir yargıç veya adli görev yapmaya yasayla yetkili kılınmış diğer bir görevli önüne çıkarılır; kendisinin makul bir süre içinde yargılanmaya veya adli kovuşturma sırasında serbest bırakılmaya hakkı vardır. Salıverilme, ilgilinin duruşmada hazır bulunmasını sağlayacak bir teminata bağlanabilir."
* (1.c: Bir suç işlediği hakkında geçerli şüphe bulunan veya suç işlemesine ya da suçu işledikten sonra kaçmasına engel olmak zorunluluğu inancını doğuran makul nedenlerin bulunması dolayısıyla, bir kimsenin yetkili merci önüne çıkarılmak üzere yakalanması ve tutulu durumda bulundurulması;)
*Hatice Duman davasında ise AİHM, 5. maddenin iki fıkrasının ihlal edildiğine hükmetti. İlki Hasdemir için verilen kararla aynı 5/3.. İkincisi ise 5/4: "Yakalama veya tutuklu durumda bulunma nedeniyle özgürlüğünden yoksun kılınan herkes, özgürlük kısıtlamasının yasaya uygunluğu hakkında kısa bir süre içinde karar vermesi ve yasaya aykırı görülmesi halinde kendisini serbest bırakması için bir mahkemeye başvurma hakkına sahiptir." (IC)
