Avrupa Birliği Komisyonu, Türkiye'yle ilgili 2010 İlerleme Raporu'nda insan hakları konusunda ciddi eleştiriler yöneltti ve reform çağrısında bulundu.
Raporun "Siyasi Kriterler" bölümünde yer alan "İnsan Hakları ve Azınlıkların Korunması" başlığı altında Türkiye'nin uluslararası insan hakları hukukuna uyumu açısından belirlenen eksiklikler özetle şöyle yer aldı:
* BM İşkenceye Karşı Seçmeli Protokol (OPCAT) hala mecliste onaylanmayı bekliyor.
* Türkiye Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne ek üç protokolü onaylamadı. AİHM verileri AİHS ihlallerinin artmaya devam ettiğini gösteriyor. Rapor döneminde AİHM Türkiye'yi 553 başvuruda mahkum etti. Üst üste dördüncü yılda da başvuru sayısı arttı. Ekim 2009'dan beri çoğunluğu adil yargılanma ve mülkiyet hakkıyla ilgili 5 bin 728 yeni başvuru yapıldı. Eylül 2010 itibariyle AİHM önünde 16 bin 93 başvuru vardı. Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yolunun açılması AİHM'ye başvuruları azaltacak önemli bir adım.
* Türkiye AİHM kararlarına genel olarak uydu ve 2009'da 6,1 milyon avro (yaklaşık 12 milyon TL) tazminat ödedi. Vicdani retçilerin seri olarak tutuklanması, uzun tutukluluk, güvenlik güçlerinin etkin denetimi, uzun soruşturma gibi konuları çözmek için yasa düzenleme gerekiyor.
* Kıbrıs v. Türkiye davasında, kaybedilenler ve Kuzey'de yaşayan Kıbrıslırumların mülkiyet haklarının kısıtlanması konusu hala bekliyor.
* Hükümet bir dizi insan hakları kurumu kurmayı planlıyor. Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu taslağı, özellikle bağımsızlık ve otonomi konusunda BM ilkeleriyle uyumlu hale getirilecek şekilde değiştirilmeli.
* Hak savunucuları ceza davalarında yargılanmaya devam etti. Terörle mücadele çerçevesinde gerçekleştirilen soruşturmalarda hak savunucuları ve sendikacıların tutuklanması endişe yarattı. TMY'deki geniş terör tanımı hala endişe kaynağı.
* İnsan hakları kurumları kaynak yoksunu ve bağımsız değil; etkisiz.
Raporda, "Sonuç olarak, uluslararası insan hakları hukukuna uyum konusunda bir miktar ilerleme sağlandı. Ancak bir dizi reform ihtiyacı birkaç yıldır devam ediyor. İnsan hakları kurumlarıyla ilgili düznelemeler BM ilkeleriyle tam uyumlu hale getirilmeli" denildi. (EÜ/EÖ)
