90'ların Hak Mücadeleleri

Bergama’da Türkiye’nin ilk altın madenine karşı yürütülen uzun soluklu direniş, köylü kadınların ön saflarda yer aldığı yaratıcı eylemlerle 90’ların gündemine oturdu. Çevre hukukunda emsal olacak birçok kazanıma rağmen maden hala kapatılmadı.

Bergama Ovacık Altın Madeni’ne karşı yürütülen mücadelede elde edilen örnek hukuki kazanımlar neler? Davalarda hangi emsal kararlar alındı, bu kararlar çevre hukukunu nasıl geliştirdi?

90'larda Sovyet Bloku, Ortadoğu ve AB, yaşamını yitirenler, cezasızlık-dokunulmazlık, zorla göç ettirilenler, cumartesi anneleri/cumartesi insanları, Kürt aydınları, işadamları, insan hakları savunucuları,...

90'ların 11 hükümetinde yer alan partilerin çoğu barajı aşamayarak Meclis dışı kaldılar, tekrar dönenler oldu, bir bölümü artık yok. Anayasa Mahkemesi de parti kapatmada çok başarılıydı.

"Ben şiddetten ve tahakkümden arınmış bir in­sanlık için önce insanın kendisinin bütün silahlarını indirmesi gerektiğini düşünüyo­rum."

90’larda sayıları bir düzineyi geçmiyordu, bugün ise 400’e yakın vicdani retçi var. AİHM mahkumiyetlerine rağmen Türkiye hala ret hakkını tanıyan yasal düzenlemeleri yapmıyor.

90’lar boyunca en az 10 erkek vicdani reddini ilan ederek askere, orduya ve militarizme karşı çıktı. Kadınların da katılımıyla bugün retçilerin sayısı 400’e yaklaştı. İlk ret ilanının üzerinden 25 sene geçti ama Türkiye hala vicdani reddi tanımıyor.

90’lı yıllar, hep baskı yılları olarak hafızalarda yer etti. Baskının olduğu yerde başka şeyler de vardı. En başta geleni neydi diye sorarsanız, Ernst Bloch seslenir size,” Umut İlkesi”nde: ”Mesele, Umut Etmeyi öğrenmektir.”

Bir Dakika Eylemleri'nin yapılmasına neden olan Susurluk Kazası neydi? Nelere yol açtı? Yargılamalarda kimler ne kadar ceza aldı?

Susurluk kazasının ortaya çıkarttığı devlet içindeki suç örgütlerinin yargılanması için her gece ışıkların kapatılması fikri, ‘Sürekli Aydınlık için Yurttaş Girişimi’nden çıkmıştı. Girişimden avukat Ergin Cinmen, eylemin yarattığı etkiyi anlattı.

Bir Dakika Karanlık için ışıklar yanıp sönerken, tarihe "post-modern darbe" olarak geçen 28 Şubat dönemi başladı. Ardından Başbakan Erbakan istifa etti ve Refah-Yol hükümeti düştü.

Susurluk kazasıyla ortaya çıkan devlet içindeki suç örgütlerinin yargılanması için kafa kafaya veren küçük gruptan parlak bir fikir çıktı: Her gece saat 21:00’de evlerin ışıkları bir dakikalığına kapatılacak. Faksla yayılan kısa çağrı metni, geniş kitlelere ulaştı.