Yapay zekâ destekli içerik üretimi üzerine etik politika: Bir tutum ve çağrı metni

Dijital içerik üretiminde yapay zekâ tabanlı araçlar (ChatGPT, DALL·E gibi sistemler), insanlar tarafından fikirlerini görselleştirmek, içeriklerini zenginleştirmek ya da üretim sürecini kolaylaştırmak amacıyla giderek artan oranda kullanılmaktadır. Ancak bu araçlarla ortaya çıkan içerikler, en azından şimdilik, salt bir algoritmik üretim değil; yazarların ve diğer yaratıcı aktörlerin yaratıcı katkısı, yönlendirmesi ve eleştirel denetimiyle şekillenen bir sürecin ürünüdür.

Bu çerçevede, yapay zekâ destekli içeriklerde aşağıdaki ilkelere bağlı kalmayı önemsiyorum:

1. Yaratıcı Katkının Görünürlüğü 
Görsel ya da metinsel içeriklerde kullanılan temel fikir, kurgu, yönlendirme ve nihai değerlendirme, yazarın ya da diğer yaratıcı aktörlerin kendisine aittir. Yapay zekâ yalnızca teknik bir araç olarak kullanılmaktadır.

2. Kullanılan Platformun Açıklanması 
İçerik üretiminde hangi yapay zekâ sisteminin kullanıldığı (OpenAI ChatGPT, DALL·E vb.) açıkça belirtilmelidir.

3. Atıf Şeffaflığı 
AI destekli içeriklerde kullanılacak ifade önerim:
“Görsel fikri ve yönlendirme metni (prompt): (Yazarın/yönlendiricinin ismi). Görsel, (kullanılan AI'nin ismi) sistemi kullanılarak oluşturulmuştur.”
İngilizce olarak:
“Visual concept and prompts by (...). Created using (...).”

Bu ifade, hem yaratıcı süreci hem de kullanılan teknolojiyi şeffaf biçimde ortaya koyar. Atıf yalnızca teknik araca değil, fikri oluşturan, yönlendiren ve değerlendiren kişiye de yer vermelidir.

4. Fikrî Emeğin Korunması 
Yalnızca “AI tarafından üretildi” gibi ifadeler, insan katkısını görünmez kılma riski taşır. Bu tür üretimlerde yapay zekâya değil, süreci tasarlayan ve yöneten kişiye atıf yapılması etik olarak gereklidir.

5. Ortak Üretimin Tanımı 
AI ile yapılan üretimlerde nihai çıktının sorumluluğu ve taşıdığı anlam, onu yönlendiren kişiye aittir. Bu nedenle üretim, yardımcı teknolojiler eşliğinde, insan merkezli ve insan yönlendirmeli bir ortaklık olarak tanımlanmalıdır.

Bu politika metni, bir taslak olarak, hem yapay zekâ destekli içerik üretiminde etik ilkeleri tanımlamak hem de dijital üretimde insan emeğinin görünürlüğünü savunmak amacıyla hazırlanmıştır. 

Bu metinde yer alan anlayış ve ilkelerin, her tür içerikte etik tutumun temel bir gereği olduğuna inanıyorum.

(ME/EMK)