Suriye’ye müdahale etmek istemeyen Batı, nasıl oldu da birden müdahale taraftarı oldu? Suriye konusunda pasif kalmasını Rusya ve Çin’in vetosunun arkasına saklanarak gerekçelendiren ABD ve Avrupa neden bugün sesini yükseltmeye başladı? Esad rejimine karşı ayaklanan, başlangıçta laik, demokratik ve ulusal bir özellik gösteren muhalefete gerçek bir destek vermekten kaçınan Batı neden şimdi bu kadar sertleşti?
Radikal İslam, İran ve Rusya bu gelişmenin başlıca üç nedeni olarak görülüyor.
Amerika’nın müdahaleden çıkarı ne?
ABD’nin müdahaleden çok fazla çıkarı yok aslında. Şu andaki statükonun onun için en iyi durum olduğu bile söylenebilir.
Düşmanı İran, Suriye içine öğle gömülmüş durumda ki gözünün başka bir şeyi görmesi mümkün değil. Suriye’deki çatışmanın sürmesi İran’ın dolaylı olarak elinin kolunun bağlı olması anlamına bile geliyor. Bu da Amerika için hiç te fena bir durum değil.
Amerika’nın bölgedeki iki başbelası El Kaide ve Hizbullah Suriye üzerinden birbirlerini yiyorlar. Amerika için bundan iyisi olabilir mi?
Son olarak İsrail’in de şu andaki durumdan çok fazla rahatsız olduğu söylenemez. Tabii ki önceki statüko, Esad rejimine karşı ayaklanmaların başlamasından önceki, Esad'ın tam denetimindeki Suriye daha iyiydi İsrail için ama şimdiki durum da fena sayılmaz. Sadece belirsizlik İsrail'i rahatsız edebilir.
Bu durumda Suriye’de çatışmaların sürüp gitmesi Amerika için bulunmaz bir fırsat değil mi?
Sorun sadece Suriye ölçeğinde kalsa bu durum Amerika için bir fırsat olarak değerlendirilebilir ama radikal İslamcı akımların gelişmesi, yeni Iran Cumhurbaşkanı ile süren nükleer görüşmeleri ve Rusya’nın genel tavrı bu durumu değiştirdi.
Radikal İslam’ın siyasi meşruiyet kazanması
Batının Suriye’deki gelişmeler karşısında hareketsiz kalması, radikal İslamcı akımlara hareket alanı ve siyasi meşruiyet kazandırdı. Bu hareketler Suriye içinde bir güç haline geldiler. Mısırdaki askeri darbe sonucu Müslüman Kardeşlerin demokrasi içine çekilmesi girişiminin boşa çıkmasıyla birlikte de İslami fanatizmin tekrar uluslararası bir boyut kazanması tehlikesi ortaya çıktı. Batı bu tehlikeyi göze alamazdı.
Nükleer pazarlıkta İran karşısında güçsüz duruma düşmemek
İran’a, Batı’nın, gaz bile kullanılsa savaş olmaması için her şeye razı olacağı izlenimi verilmemesi gerekliliği son gelişmelerin ikinci nedeni olarak görülüyor. Böyle bir zayıflık izleniminin yaratılması, İran’la bir anlaşmaya yapılmasını imkansız kılacağı düşünülüyor.
Rusya’ya ihtar
ABD ve Batı Suriye konusunda, ne kadar güçsüz olursa olsun, ne kadar etkisiz olursa olsun, tüm devletlerin katıldığı tek uluslararası danışma ve karar organı olan Birleşmiş Milletler’in konumunu korumaya çalıştı. Ama Rusya’nın sürekli çözümü tıkayıcı tavrı karşısında, kimyasal silahları yasaklayan uluslararası konvensiyonuna da saygı gösterilmesi gerektiği Rusya’ya hatırlatıldı.
Bu üç nedenden ötürü batının sesi yüksek çıkmaya başladı. Batı Esad rejiminin, kimyasal silah kullanarak, (kimin kullandığına dair tartışma varsa da) fazla ileri gittiğini ve rejimin zorla anlaşma masasına oturtulması gerektiğini düşünüyor. Ama bugün Batının güvenebileceği, sırtını dayayabileceği ayaklanmanın başında var olan "laik, demokratik ve ulusal" özellikleri taşıyan bir muhalefet hareketi neredeyse kalmadı. Bu nedenle Suriye'de çözüm çok yakın değil. (MSŞ/HK)
