Şeyhmus Diken'den "Coğrafya Kederdir!"

Sartre, “ben olduğum kişi değilim” demiş
Camus, “ben, kendimin yabancısıyım” diye eklemiş
Beauvoir, “kendimle hiç karşılaşmadım ki” derken
Nietzche, “ben yalnızlığın insan haliyim” deyip noktalamış.
Bunları duyan Diyarbekirli, “Ben benem, sen kimsin” demiş... (Ben kimim!)

"Coğrafya Kederdir"de Şener Özmen’ce “şiirsel okumalar”, Şeyhmus Diken’ce “şiir metinler”, yine Şeyhmus Diken’in bana gönderdiği kitaba düştüğü nota göre “coğrafyanın kaderi ve kederli hallerinden süzülenler” toplamda 60 parçayla karşımızda.

“Ben Şeyhmus Diken, Diyarbekirim, Diyarbekir ise Ben” ile başlıyor, “Ben Kimin” ile bitiyor. Ve sürpriz, en sonda da yazarın “zıbın kardeşliğinin aziz geçmişi hatırasıyla” kitabı adadığı Udi Yervant  Bostancı’nın şiir metinlerden bestelediği notalarla karşılaşıyoruz.

Kitap bazaltı, insanı, kapısı, dağı, tepesi, suyuyla, gözleri ve yaşlarıyla...  heyecanlı bir Diyarbakır yolculuğu vaat ediyor. Ve kederli de.

Dicle, Çermik, Bismil, Çınar, Çüngüş, Ergani, Silvan, Hani, Hazro ve Kulp’a da uğrayan bir yolculuk bu. Kederin en ağırı da Lice’de.

bir tek Lice kaldı geriye  
o da taammüden cinayete kurban girmiş bir şehir  
arayanı soranı hak getire  

Tuhafiye dükkanı

Şeyhmus Diken benim de Diyarbakır'ı öğrenmeye başladığımda dinlediklerim arasındaydı. Sadece Diyarbakır da değil elbette.

90’lar boyunca Diyarbakır’a gittiğim(iz)de ilk iş Şeyhmus’un tuhafiye dükkanına uğramaktı. Havaalanı-şehir yolunda taksicinin özetlediği durumun ayrıntıları Şeyhmus’daydı. Coğrafya’nın kederini dinliyor, soruyor, yazıyorduk.

Uğrak yerimiz Demir Otel’in yanındaki pasajdaki  o tuhafiye dükkanında kahvemizi, çayımızı yudumlarken yeniden bir aydınlanma yaşardık bölgede olan bitene dair. Bölge denince “orasıydı” işte.

Diyarbakır bilgelerinin çoğunu da o küçük dükkanda tanıdım, kederi de öfkeyi de orada paylaştık, öğrendik, haberleştirmeye çalıştık. Şeyhmus gazeteciden beklenen bir titizlikle rehberlik ederdi, hala da olduğu gibi.

29 Aralık 2001’den beri de her Cumartesi Mag’da yazmakla kalmıyor, bekletmemesi gereken bir “durum” olduğunda haberler yazıyor, söyleşiler yapıyor. Sadece yazmıyor, her durumda biliyoruz yanımızda. Kuruluşundan beri de bianet'te birlikteyiz.

bianet okurları için de 20 yıllık bir tür Diyarbakır/ Kürdistan külliyatı anlamına geliyor bu yazılar aynı zamanda.

"Genç şair"

Yani gazeteci, haberci, köşe yazarı, Diyarbakır "turist" rehberi Şeyhmus Diken’in “Coğrafya Kederdir"le birlikte Sevilay Çelenk’in deyişiyle “genç şairliği” ile de karşılaştık. Ki, bu kitap 1997’den 2019'a yazdığı 22 kitabın biraraya gelmiş yeni bir versiyonu, Diyarbakır'ın belgeselleşmiş hali adeta.

Belgeselin müzikleri de Udi Yervant’ın Şeyhmus Diken şiir metinlerinden gelen 13 bestesi. Bir beste de O Ses Türkiye yarışmasında iki kez birinci olan Ferat Üngür’den geliyor, 2021’in ilk günlerinde dinleyebileceğiz.

Udi Yervant'ın burada dinleyebileceğiniz bestelerinden biri de kitabın arka kapağında.

Daha çok işimiz var/ bu şehirde/ menekşe de/ gül rakısı da/ damıtacağız/ eski zaman imbikleriyle bu şehirde bilye gibi/ kan kırmızı üzümlerden/ şarap da yapacağız bu şehirde
Kozadan ipek çekip/ puşi de dokuyacağız bu şehirde
nergizlerle kokutacak/ kenger sakızı çiğneyeceğiz bu şehirde...

Kitabın adını da sevdim.

bianet yazarlarından Adil Hakyemez’i anmak şart burada. Birkaç ay önce yazdığı Büyük Lafın Derdi Büyük Olur yazısında, İbni Haldun’a atfedilen “Coğrafya Kaderdir” aforizmasının peşine düşmüştü. Bakalım “Coğrafya Kederdir” için ne diyecek?

Şeyhmus "Merhaba yerine" başlıklı önsözünde bu metinleri basmaya hiç de niyeti olmadığını söylüyor yıllar öncesinde. Sonrasını ise şöyle getiriyor: "Hazır yazılmışken, çok da bir şehrin adı telaffuz edilmeden ama bir şehre, eski bir şehre gönderme kabilinden metinler neden okurla buluşmasındı."

İyi ki buluştu.

Teşekkürler Şeyhmus!

(NM)

*  Coğrafya Kederdir, Şeyhmus Diken, Arketip Kitap/ Şiir, Ekim 2020, İzmir, 103 sayfa