Ne ödemeliyiz?
Ne kadar ödemeliyiz daha
Büyüsün diye bu beton kutu
Ne ödeyeceğiz?
Gerekeni
Yitirmek için, yitirmişiz çoktan
Işıksız yola koyulmuş olan biz
Ve ay, yani sevgi dolu dişi oradaydı hep
Çocuksuz anılarında bir toprak damın
Ve genç tarlalarında çocukluğun çekirgelerinden korkan.
Daha ne ödemeliyiz?
Füruğ Ferruhzad/ "Senden Sonra"
İran halkı, Asya kökenli, dünyada soyu tükenmekte olan çitaların son kalanlarından biri olan Pirouz’un (Zafer) yasını tutuyor. Şubat ayında tedavi gördüğü bir hastanede, böbrek yetmezliğinden yaşamını yitiren Pirouz'un.
İran halkının mücadelesinin sembol ismi, sokakta direnen halkın yanında yaşamak için direnen iri kedi! Direnişçilerin azmiyle özdeşleşen Pirouz onların göz bebeği, sevgili iri kedileriydi. Onun hikayesini ta başından itibaren milyonlarca İranlı sosyal medyadan izliyordu.
Çita’lar, İran’ın ulusal gururunda önemli bir role sahipler. Pers edebiyatında ve sanatında, hatta futbol takım formalarında onlar vardır; kuvvetin ve süratin sembolü.
Bugün İran’da on iki adet çitanın kaldığı sanılıyor. Yaban kediler ailesinin son yaşayanları.
Küçük çita Pirouz’un hikayesi ise İran’ın tarihinde ayrı bir yere sahip. O İran halkının direnişinin bir ikonu.
2022 yılında, küçük çitanın annesi, adı İran, ülkenin kuzey batısındaki Touran kentinde bulunan yaban hayvanları koruma merkezine götürüldü. Burada Firuz adını taşıyan bir erkek çita ile çiftleştirildi. Mayıs ayında anne İran sezaryenle yapılan bir doğumda üç yavru doğurdu. Anne çita yavrularına sahip çıkmadı, onları tanımadı ve emzirmedi. Üç yavrunun ikisi beslenme yetersizliği ve organ yetmezliğinden iki günde öldüler.
Yavru çitaların ölümü İran halkında tepkiyle karşılandı. Genel olarak hayvanlara ve çevre sorunlarına ilgisiz olan hükümet ölümlerden sorumlu tutuldu.
Tek bir yavru Pirouz, ise yaşama tutundu. Onun yaşaması için çevreciler ve hayvan severler seferber oldular. İranlı bir çevreci olan Alirıza Şahdari onun bakımını üstlendi.
Alirıza Şahdari her gece küçük çitanın yanında yatıyordu. Pirouz’un yanında yatan koruyucu babasının fotoğrafları sosyal medyada görüntülendi. Milyonlarca İranlı bu ikilinin hikayesi ile yaşamaya başladı. Yürekler ve gönüller onlar için atıyordu.
İran’da Eylül ayında sokak gösterileri başladığında Pirouz beş aylıktı.
O dönemde halen sağlık sorunlarıyla boğuşan ama inatla yaşama tutunan Pirouz, hükümet karşıtı göstericilerin dayanışmasının sembolü oldu.
İranlı müzisyen Şervin Hacıpour’un Grammy ödüllü şarkısı “Baraye” (Onun Uğruna) küçük çitanın ve İran halkının direnmesini anlatıyordu.
Pirouz 26 Şubat’da böbrek yetmezliğinden bakıcısı Şardari’nin kollarında yaşama veda etti. Sosyal medya ona yazılan şiirler ve veda mektupları ile dolup taştı.
Onunla ilgilenen Dr. Mohebi , “Yaşamı kısa sürdü ama anısı bizim yüreklerimizde sonsuza dek yaşayacak” dedi.
“İran İslam Cumhuriyet’in de insanların da hayvanların yaşam güvencesi yoktur” diye seslendi ünlü futbolcu ve antrenör Ali Karami.
Güle güle sevgili Pirouz, sen o sesleri duymasan bile binler, yüzbinler senin için de seslendi “Jin, Jiyan, Azadi”.
(MUT/EMK)
BBC World Service'de yer alan Ali Hamedani’nin yazısından alıntılandı. “İran protests: rare cheetah cub Pirouz’s death mourned”
Fotoğraf: Anadolu Ajansı
