20 Nisan 2018 tarihinde seçim kararı alındığında İŞKUR yönetiminde olan işsizlik sigortası fonunun her seçim döneminde olduğu gibi AKP lehine kullanılacağını yazmıştık.
“Muhtemelen İŞKUR da muhalefet partileri gibi 2018 yılında seçim olmayacağı öngörüsüyle Toplum Yararına Program (TYP)-İŞKUR işçi alımına yönelik bir bütçe ayırmamıştı. Toplam bütçe içerisinde 2018 ve 2019 sosyal yardım bütçelerinin payları da seçimin 2019’da yapılacağı varsayımıyla düzenlemişti. TYP özelinde İŞKUR’un bizzat seçim ve referandum odaklı bir program yürüttüğü görülmektedir. 2017 yılında açılan program kapsamında TYP işçilerinin yüzde 69’u referandumdan önceki aylarda kısa süreli ve geçici işe alınmıştı. 2017 yılının 266 bin 924 TYP yararlanıcısının 180 bini Mart ve Nisan aylarında yani referandum sürecinde yararlanmıştı.” Benzer bir durum 24 Haziran seçimlerinde yine yaşanmaktadır. İşsizler için biriktirilen işsizlik sigortası fonu işsizlere verilmeyip seçimler için açıkça yağmalanmaktadır.
İŞKUR Mayıs bülteni açıklandı ve iddia edilen durumun vahametini ortaya çıkardı. Tam da okullar kapanıyorken okullarda istihdam edilmek üzere “TYP-İŞKUR işçisi” alımlarının yapılıyor olması bu alımların seçim etkisiyle yapıldığını göstermektedir. Yine “başvuru tarihlerinin” seçimlerden önce ama “işe başlama tarihlerinin” seçimlerden sonra olması da “seçim ayarlı bir fon kullanımını göstermektedir.”
AKP, milyonlarca işçinin primleri ile biriken işsizlik sigortası fonunu kendi seçim propagandası amacıyla kullanıyor. 2018 yılında işsizlik sigortası fonundan işsizlere verilen ödenek toplam fon giderlerinin yüzde 33’ünü oluştururken geriye kalan yüzde 67 fon kullanımı şeffaf olmayan ve AKP il/ilçe örgütlerinin belirleyici olduğu bir harcama modeliyle dağıtılıyor.
Bu fonun kullanımında görev ve yetki İŞKUR Genel Müdürlüğünde iken siyasi baskı nedeniyle İŞKUR görevlilerine düşen sadece dağıtıcılıktır. TYP alımlarının “seçim ayarlı” olduğunu göstermek için Bingöl TYP alımlarına bakılabilir. Bu durum sadece 900 TYP kontenjanının açıldığı Bingöl’de, en çok TYP alımının yapıldığı Urfa ve Ankara gibi illerde geçerli değildir. TYP kontenjanları ne ilin işsizlik oranları ile ilgili ne de uzun süreli işsizliği azaltmakla ilgilidir. AKP’nin belediyelerine odaklanan ve bu konuda istisnası çok az olan TYP alımları işsizlik sigortası fonunun “kara deliği” olmuştur.
Kaynak: https://esube.iskur.gov.tr/Typ/TypArama.aspx
2018 Yılı Nisan Ayı sonu itibariyle sadece 54 program ve 8 bin 250 kişilik açılan TYP uygulaması seçim kararı açıklanmasından sonra radikal bir artış gösterdi. Çünkü siyasi iktidarın seçimle iktidardan uzaklaştırılması olasılığın olduğu bir seçime doğru yol alıyoruz. AKP daha önceki seçimlerde hiç yapmadığı “emekliye ikramiye” gibi uygulamaları çoğaltmak zorunda kalmaktadır. TYP ise her seçimde kullanılan bir araca dönüşmüştür. İşsizin parasının kimlere gittiği kamuoyu bilgisine sunulmamaktadır.
Kaynak: İŞKUR İstatistik Bültenleri
2018 yılı içerisinde seçim kararı alınana kadar sadece 80 Milyon TL harcanmıştır. Seçim kararı alındıktan sonra sadece bir ay içersinde bu harcama yaklaşık 2 Milyar TL’ye yükselmiştir.
Kaynak: İŞKUR İstatistik Bültenleri
Yukarıdaki grafikte gösterildiği gibi Ocak-Nisan toplam TYP-İŞKUR işçisi sayısı sadece 8.250 iken Mayıs ayında yüzde binden fazla (yüzde 1.020) bir artış kararı alınmıştır. Mayıs ayında 92.383 bin kişilik TYP-İŞKUR işçisi alımı yapılmıştır. Haziran ayında bu sayının 100 bini aşacağı öngörülebilir.
Bu kapsamda TYP-İŞKUR işçilerinin yarısına yakını AKP’li belediyelere 6 aylığına geçici bir istihdam şekliyle alınmaktadır. Belediyelerden sonra en çok TYP-İŞKUR işçisi Müftülüklerde ve Okullardadır. En çok TYP-İŞKUR İşçisi Ankara, Urfa, Kilis gibi AKP belediyelerinde iken kayyum atandıktan sonra Batman, Diyarbakır ve Van belediyelerinde de TYP alımı olmuştur.
Başvurular 24 Haziranda önce alınıp sonuçlar daha sonra açıklanacaktır. Seçimde istenilen sonuçların alınamadığı yerlerde “arşiv soruşturmanız temiz çıkmadı” gibi gerekçelerle program iptalleri olacaktır. Özetle işçi primlerinden toplanan işsizlik sigortası fonu, bir tür seçim rüşveti olarak kullanılıyor.
2018 seçimlerinde de önceki seçimlerde olduğu gibi TYP-İŞKUR işçi alımı arttırıldı. 2015 yılında yarım milyona yaklaşan sayının yüksek olma nedeni; 7 Haziran ve 1 Kasım seçimlerinden önce aynı uygulamanın yapılmasıydı. 2015 yılında sadece doğu ve güneydoğuda 400 binden fazla TYP uygulanmıştı. Örneğin Urfa’da 27 bin civarında TYP başvurusu ilan edilmiş ve seçimlerden sonra önemli bir kısmı uygulanmamıştı. 2017 referandumu içinde 2018 baskın seçiminde ise yüzbinlerce TYP alımı planlanmış durumda. Seçime ayarlanmış bu alımlar işsizlik sigortası fonunun denetimsiz bir şekilde harcanmasıdır. (SO/HK)
