Barış gazeteciliği: Düşmanlık yerine diyalog

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin PKK lideri Abdullah Öcalan’ı TBMM’ye davet etmesiyle hemen sonrasında gerçekleşen TUSAS saldırısı arasında ilişki kurulması ve bu olayların nasıl haberleştirildiği, barış gazeteciliği bağlamında bazı kritik soruları gündeme getiriyor. Barış gazeteciliği bu tür olaylarda nasıl bir yaklaşım benimsemeli?

Barış gazeteciliği, şiddet içeren olayları sadece kim haklı, kim suçlu gibi ikili karşıtlıklar üzerinden ele almaz. Bunun yerine, şiddetin nedenlerini, toplumsal bağlamını ve çözüme yönelik adımları araştırır.

Barış gazeteciliği, çatışmalı olayların neden olduğu toplumsal çatlakları onarmak için çatışmaların arkasındaki dinamikleri irdelemeli ve hangi adımların barışı getirebileceğine dair bir yol haritası sunmalıdır.

Şiddet Haberlerinin Etik Boyutu

Özellikle saldırılarının haberleştirilmesi, gazetecilik etiği açısından oldukça hassas bir meseledir.

Haberciler, şiddeti detaylandırarak toplumu kutuplaştırabilir veya daha yapıcı bir dil kullanarak barışa katkıda bulunabilirler.

Haberde kullanılan bazı ifadeler, özellikle saldırının zamanlamasının vurgulanması, okurlarda bir komplo teorisi ya da “provokasyon” algısı yaratabilir. Barış gazeteciliği, olayları bu tür spekülasyonlardan uzak tutarak, çatışmanın taraflarını birbirine karşı kışkırtmak yerine, çatışmanın çözümü için yapıcı yollar sunmayı hedefler

Barış Gazeteciliğinin Yöntemleri

Sevda Alankuş’un “Barış Gazeteciliği El Kitabı”nda belirttiği gibi, gazeteciler şiddet haberlerini verirken yalnızca çatışmayı değil, aynı zamanda uzlaşma yollarını da göstermelidirler. Barış gazeteciliği yaklaşımı şunları içeriyor:

Uzlaşma ve Diyalog: Haberin unsurları uzlaşma çağrılarına ve çözüm önerilerine odaklanmalıdır. Haberde sadece çatışmayı veya şiddeti vurgulamak yerine, aktörlerin barış yönündeki adımlarını teşvik eden bir dil kullanılmalı.

Bağlam ve Nedenler: Saldırının zamanlaması kadar, saldırıya yol açan nedenler de önemli bir habercilik konusu olmalı. Neden şiddet olayları bu denli artıyor? Toplumsal adaletsizlikler, kimlik sorunları, dışlanma ve diğer temel meseleler üzerinde durulmalı.

Çok Seslilik: Barış gazeteciliği, tek bir tarafın görüşüne odaklanmak yerine, mümkün olduğunca farklı seslere yer vermeli. Örneğin, saldırıyı kınayan tüm siyasi partilerden gelen açıklamaların derinlemesine incelenmesi ve farklı perspektiflerin sunulması, barışa giden yolda önemli bir adım olabilir.

Barış gazeteciliği uygulamaları için öneriler

Şiddet dilinden kaçınmak: Haberde kullanılan dilde, özellikle kışkırtıcı ve düşmanlaştırıcı ifadelere yer vermekten kaçınılmalı. Her iki tarafın taleplerine, endişelerine ve mağduriyetlerine eşit şekilde odaklanılmalı.

Haberin derinleştirilmesi: Yalnızca güncel olayların aktarılması değil, olayların nedenleri ve çözüm yolları da ele alınmalı. Özellikle barış süreci tartışmaları bu tür haberlerde daha fazla yer bulmalıdır.

Yapıcı Çerçeveleme: Haberde yalnızca terör saldırısının etkileri değil, bu tür saldırıların nasıl önlenebileceği üzerine uzman görüşlerine yer verilmeli. Ayrıca, bahsi geçen “barış süreci”nin nasıl şekillenebileceği, tarafların barış için atabileceği adımlar, uzlaşmanın nasıl sağlanabileceği gibi konulara da değinilmeli.

Atölye BİA'nın Barış Gazeteciliği bilgi notunu buradan okuyabilirsiniz.

(EMK)