Yönetmen Nuri Bilge Ceylan filminde, Yusuf'la birlikte "yıllar önce İstanbul'a yerleşmiş, İstanbul'da yetişmiş"lerin öyküsünü de anlatıyor. Filmin diğer başkişisi "kasabalı Mahmut"un artık "kentli, fotoğrafçı Mahmut" olmuşluğunu, İstanbul'da tutunurken kentin yalnızlığında kayboluşunu görüyor izleyici...
Yusuf ile Mahmut
Nuri Bilge Ceylan'ın her biri bir fotoğraf karesi güzelliğindeki sahnelerinde mekan, karlar altında bir beyaz İstanbul. Film, İstanbul'a doğru yola çıkan Yusuf'un geride bıraktığı kasabasına son bakışı ile başlıyor. Amacı, hemşerisi Mahmut'un evinde bir süre konaklayıp, kendisine dünyanın kapılarını açacak gemilerde "ne iş olsa" bulabilmek.
Ancak Mahmut, artık Yusuf'un tanıdığı, bildiği Mahmut olmaktan çok uzak. Geride bıraktığı evliliği, hayalleri ve idealleri ile yalnızlaşmış; tek kişilik evinde tek kişilik yaşamını sürdüren bir insan.
"Büyük kentte varolmak" için çıktığı yolda, gizliden gizliye tek kişilik hayatlara savrulan, kendisiyle hesaplaşmaktan kaçak yaşamlar kuranlardan o da...
Yusuf, Mahmut'un aracılığıyla katıldığı kalabalık "eski" dost sofralarında sürdürülen zoraki sohbetlere, geçmişin tehlikeli sularından nasıl da özenle sakınıldığına, "düş kapılarının" "profesyonel çalışma ilkeleri" ile sarılıp sarmalanıp kapatıldığına tanıklık ediyor.
"Yak bi gemici sigarası..."
İki eski tanışın "zorunlu ev arkadaşlıkları", ilk günlerde sürdürülen zoraki sohbetlerden sonra sessizliğe bürünüyor. Mahmut, yalnızlığını bir başkasıyla paylaşmaktan rahatsız; Yusuf bu sessizliği anlamaktan uzak...
Sessizlik, Mahmutun fotoğraf çekimleri için çıktıkları yolculukta da sürüyor. Karanlık bir otel odasında, Mahmut Yusuf'un ikramı "Samsun" sigarasını reddettiğinde; Yusuf'un "kasabalı duyarsızlıkları" ile Mahmutun "kentle incelmiş zevkleri" arasındaki "eşitsizlik" bir kez daha gün yüzüne çıkıyor.
Mahmut, Yusuf'un kendisini "dostluk ve sohbete" çağırdığından; Yusuf, Mahmutun "sevgiden, dostluktan, gündelik keyif ve özlemlerden kaçışından" habersiz...
Gündelik hayatın gerilimleri ile gelişen olaylar, Yusuf'u geleceğiyle, Mahmutu geçmişiyle yüzleşmek zorunda bırakıyor. Nuri Bilge Ceylan, filminde bir olayı değil, bir "olma halini" anlatıyor; seyirciyi kendisininkine teyet geçen, tanıklık ettiği ya da birebir deneyimlediği hayatlarla baş başa bırakarak perdeyi kapatıyor...
"Uzak" Altın Palmiye yarışında
Uzak, yarın (Pazar) sona erecek 56. Uluslararası Cannes Film Festivali'nin yarışmalı bölümünde gösterilecek 20 film arasında yer alıyor.
Yılmaz Güney ve Şerif Gören'in 1982 tarihli "Yol" filmi, festivalin ana yarışma bölümüne kabul edilen ilk Türk filmiydi. Film, büyük ödül Altın Palmiye'yi Costa Gavras'ın "Missing" (Kayıp) adlı filmiyle paylaşmıştı.
1983'de Yılmaz Güney'in "Duvar" ve 1991'de de Tevfik Başer'in "Elveda Yabancı" filmleri festivalde gösterilmişti. Zeki Demirkubuz'un "Yazgı" ve "İtiraf" adlı filmleri de geçtiğimiz yıl festivalin yarışma dışı bölümünde seyirci karşısına çıkmıştı.
Nuri Bilge Ceylan kimdir?
İstanbul'da 1959'da doğdu. Boğaziçi Üniversitesi Elektrik Mühendisliği'nden mezun olduktan sonra, Mimar Sinan'da iki yıl sinema okudu ve bıraktı. 1995'te "Koza" adlı kısa filmiyle sinemaya başladı. 1997'de "Kasaba", 1999'da "Mayıs Sıkıntısı" filmlerini çekti. 2002'de gösterime giren "Uzak", yönetmenin dördüncü filmi.
Katıldığı festivaller ve ödülleri
Mayıs Sıkıntısı:
* Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) 1999 En İyi Film
* Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) 1999 En İyi Yönetmen
* 36. Antalya Altın Portakal Film Festivali / En İyi 2. Film
* 36. Antalya Altın Portakal Film Festivali / En İyi Laboratuar
* 36. Antalya Altın Portakal Film Festivali / Tüm oyuncularına Jüri Özel Ödülü
* 2000 yılında ise European Critic's Award - Prix Fipresci ödülü
* Angers Festivali (Best Film, Titles Prize )
* Avrupa Sinema Klüpleri Derneğinin, Bergamo Uluslararası Film Festivali'nde, seyircilerin oylarıyla belirlenen ve seçilen 3 filme verilen "Silver Rosa Camuna" ödülü.
* Tayland'da düzenlenen Uluslararası Bangkong Film Festivali'nde en iyi senaryo ödülü.
* Moskova Uluslararası Film Festivali
* Boston Türk Filmleri Festivali (ABD)
* 1. Uluslararası Film Festivali (KKTC)
* Vigo Cineasia 2000 (İspanya)
* Londra Avrupa Türk Filmleri Haftası (İngiltere)
* İskenderiye Uluslararası Film Festivali (Mısır)
Uzak
* 39. Antalya Altın Portakal Film Festivali
* 14. Ankara Uluslararası Film Festivali 2002 En İyi Film
* 14. Ankara Uluslararası Film Festivali 2002 En İyi Görüntü Yönetmeni
* 14. Ankara Uluslararası Film Festivali 2002 En İyi Kurgu
* Muzaffer Özdemir ve Mehmet Emin Toprak da "Uzak" filmindeki doğal ve etkileyici performansları dolayısıyla oy birliğiyle Seçici Kurul Özel Ödülü'ne değer görüldüler. (BB)
